Devinim halindeki dizeleriyle, değişmeyi şiirin anayasası yapan şairdir İlhan Berk. Turgut Uyar “Şiir olmasaydı İlhan Berk onu icat ederdi.” diyor. Edip Cansever, Adı İlhan Berk Olan Şiir başlıklı şiirinde eleştirmen olarak betimliyor şairi. İlhan Berk; Orhan Koçak için bir anlatı doymazıyken, Memet Fuat’a göreyse şiirin kırk türlü yazılacağını gösteren bir yetenek. İlhan Berk ise “ İlhan Berk, 1918, Manisa, Boy: 1.70, göz: Kara, renk: Buğday. Bir insan. Herkes gibi,” diye tanımlıyor ve harflerden f ’ye benzetiyor kendini: Esmer, uzun, zayıf, sabahları erken kalkan.
“Ben ki aşkım, ben ki kendisiyim aşkın” diyor İlhan Berk. (Güzel Irmak 31) Onun şiirini aşktan ve erotizmden bağımsız düşünmek sahiden de imkansız olacaktır. Gerçeküstü poetikasında belki de en çok “Şiiri her şeyden önce lirik olarak düşünmemden ileri geliyor bu. Böyle bir çizgide ilerliyor benim şiirim: lirik ve görsel” (Kanatlı At 100) diyerek açıkladığı lirik sesini duyuyoruz.
Kal böyle aşkım, kal böyle
Ve yalnız
Bana bak.
Bakmak aşktır.*
Dünyada sizinle İstanbul olmak varmış.
İlhan Berk’in şiirinde tarih ve kent kavramları da vazgeçilmez unsurlar olarak yer alır. Onun dizelerinde özellikle şehrin bütününe yer verdiği bir İstanbul söz konusudur. İlhan Berk şiirinde İstanbul aşktır, sokaklardır, geçmiştir, mutsuzluktur, mitolojidir, değişimdir en çok da dünyadan uzakta bir dünya temsilidir. Bu yönüyle İlhan Berk İstanbul’unun,Türk şiirinin vazgeçilmez unsuru olan İstanbul’dan kesin çizgilerle ayrıldığını söylemenin mümkün olduğunu düşünüyorum.
Sen gittiğin o ülkesin varılmıyorsun
Vurmuş sonrasız nasıl en güzel sulara
Güzelliğin balıkları gibi İstanbul’un.
Şimdi her yerde ne güzeldiniz o kalmış
Yankımış denizlere öbür kadınlara
Dünyada sizinle İstanbul olmak varmış.*
*18.Kasım.2018’de doğumunun 100.yılı olan İlhan Berk’in şiirlerinde önem teşkil eden aşk ve İstanbul unsurlarına yazıda geçen Bakmak Aşktır ve Ben Senin Krallığın Ülkene Yetiştim şiirleri üzerinden odaklanılabileceğini düşünüyorum. Dileyenler https://siirantolojim.wordpress.com/2012/07/08/bakmak-asktir-2/ ve https://www.siir.gen.tr/siir/i/ilhan_berk/ben_senin_kralligin_ulkene_yetistim.htm sitelerinden şiirlerin bütününe ulaşabilir.
Kaynakça :
http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/33241/001518077006.pdf?sequence=1
http://www.thesis.bilkent.edu.tr/0002027.pdf
İlhan Berk, Toplu Şiirler, YKY
