2022 Adaylar Turnuvası’na gidecek oyunculardan ikisini belirleyecek Grand Swiss turnuvası 25 Ekim-8 Kasım tarihleri arasında Riga’da oynandı. 11 turlu İsviçre Sistemi’nde zaman kontrolünün ilk 40 hamle için 100 dakika, sonraki 20 hamle için 50 dakika ve oyunun kalanın için de ekstra 15 dakikanın yanında ilk hamleden itibaren hamle başına 30 saniye eklemeli tempo olduğu turnuvayı 18 yaşındaki Alireza Firouzja 8 puanla kazanmayı başarırken son Dünya Şampiyonluğu unvan maçı finalisti Fabiano Caruana da 7.5 puanla 2. olarak diğer Adaylar Turnuvası biletini almayı başardı. Büyükustamız Mustafa Yılmaz ise topladığı 6 puanla 70. sırada başladığı turnuvayı 39. bitirerek başarılı bir performans sergiledi.
Güç farklarının fazla olmaması sebebiyle ilk turda dahi üst masalarda beraberlikler sıkça görülürken ilk 10 seribaşı arasında yalnızca Caruana, Firouzja ve Kiril Alekseenko oyunlarını kazanarak turnuvaya iyi bir başlangıç yaptı. Dünyanın 4 numarası Levon Aronian ve 10 numarası Maxime Vachier-Lagrave turnuvaya yarım puanla başlarken Mustafa Yılmaz da güçlü büyükusta Pavel Eljanov karşısında beyaz taşlarla beraberlik almayı başardı. İkinci turda 1. masada Hintli genç yetenek Nihal Sarin’e karşı siyah taşlarla oynayan Caruana, açılıştan ulaşılan izole piyon konumunu kusursuz biçimde oynayarak iki piyon üstün kazanç bir durum elde ederken genç oyuncunun dirençli oyunu sonucunda ulaşılan kale oyunsonunda taraflar puanları paylaştı. 2. masada Swiercz karşısında siyah taşlarla yer yer sorun yaşasa da rahat denilebilecek bir galibiyet alan Firouzja canlı reytingde dünyada 6 numaraya yükselirken Aronian ve Lagrave da beyaz taşlarla kazanarak 1.5 puana ulaştılar. Turnuvaya Firouzja dışında tam puanla devam eden oyuncular ise sırasıyla Alekseenko ve Yakuboeev’i mağlup eden Ivan Saric ve Alexander Predke oldu.
Üçüncü turda Predke’ye karşı beyaz taşlarla ulaşılan at-fil oyunsonunu öğretici biçimde kazanan Firouzja tek başına liderlik koltuğuna otururken 1.5 puanlı oyunculardan kazanan 4 isim onu takip etmeye devam etti. Dördüncü turda ilk 5 masada aralarında Firouzja, Caruana ve Aronian’ın eşitliğin başından sonuna fazla bozulmadığı oyunlarının da bulunduğu 5 oyun da beraberlikle sonuçlanırken Anton Demchenko’nun İspanyol Açılışı’na karşı nadir görülen 3..g6 tercihini oyunortasındaki aktif oyunuyla cezalandıran Lagrave 3 puanla ikinciliği paylaşan oyuncular arasına yerleşti. İkinci turda Fedoseev’e karşı aldığı mağlubiyetle ilk 3 turu 1 puanla geçen büyükustamız Mustafa Yılmaz ise Şilili Ivan Fernandez Morovic’i siyah taşlarla Sicilya Savunması’ndaki güçlü oyunuyla rahatça mağlup ederek yükselişine başladı. Beşinci turda 1.masada turnuvanın zirvesi için en kritik oyunlardan birinde Lagrave’a karşı beyaz taşlarla oynayan Firouzja, rakibinin imzası haline gelmiş Sicilya Savunması Najdorf Varyantı’na karşı risksiz bir devamyolu seçerek beraberliği elde etti ve 4 puanla liderliğini sürdürdü. 49 yaşında olmasına karşın turnuvada gençlere taş çıkartan bir oyun sergileyen doksanlı yılların efsane isimlerinden Alexei Shirov, Ivan Saric’i siyahlarla rahatça mağlup ederek 4 puana ulaşırken zirveye ortak olan diğer oyuncu da Hovhannisyan’ı siyah taşlarla geçen Najer oldu. Mustafa Yılmaz da bu turda Ocak ayında Tata Steel turnuvasını kazanarak büyük sükse yapan Hollandalı genç yetenek Jorden van Foreest’i pozisyonel oyun dersi niteliğinde bir oyun oynayarak mağlup etti ve 3 puana ulaştı.
Doğup büyüdüğü şehir Riga’da adeta yeniden doğmuş gibi bir oyun sergileyen Shirov, 6.turda 1. masada kendisinden 30 yaş genç Firouzja karşısında zor anlar yaşasa da dirençli oyunuyla yarım puanı almayı başardı ve 4.5 puanla zirve ortaklığına devam etti. 2. masada Evgeny Najer karşısında zor anlar yaşayan Caruana, kaybetmesi halinde turnuvadan kopma noktasına geleceği oyunda oldukça kötü pozisyonda girdiği oyunsonunu savunmayı başarırken Ponkratov’u Fransız Savunması’nın İlerleme Varyantı’nda agresif bir varyant seçerek mağlup eden Vachier-Lagrave ve Predke’yi siyah taşlarla geçen Sasikiran birinciliğe ortak olan diğer oyuncular oldu. 7. Turda 1.masada karşılaşan 4.5 puanlı iki oyuncudan beyazlarla oynayan Firouzja, Petroff Savunması’nı tercih eden rakibi Najer’i satrançta kale oyunsonlarının adeta birer dipsiz kuyu olduğunu gösteren bir oyunda mağlup ederek yeniden tek başına liderliğe otururken ilk 10 masadaki diğer bütün oyunların beraberlikle sonuçlanması turnuvanın ne kadar sert geçtiğinin bir başka göstergesi gibiydi. Turnuvaya en büyük favorilerden biri olarak başlayan ancak ilk 6 turda hayal kırıklığı yaratan Aronian bu turda da Volokitin’e karşı aldığı sürpriz mağlubiyetle pratik olarak Adaylar Turnuvası’na katılım şansını kaybetmiş oldu. Bir önceki tur Sjugirov karşısında siyah taşlarla şanssız bir yenilgi alan Mustafa Yılmaz ise doksanlı yılların en kuvvetli oyuncularından Aleksey Dreev’i Değişmeli Vezir Gambiti’nde beyaz taşlarla yaptığı şah kanadı hücumuyla rakibini deyim yerindeyse çaresiz bırakarak mağlup ederken bir sonraki tur kendisini moralsiz bir Levon Aronian bekliyordu. Rakipten bağımsız biçimde olası hazırlıklardan çekinmeden siyahlarla Sicilya Savunması Najdorf Varyantı’nı başarıyla uygulayan ustamız, oyunortasında zor konuma düşse de yaptığı vezir fedasıyla kontrolü ele aldı ve rakibinin vezirine karşı kale+2 atının bulunduğu kazanca yakın bir konum elde etti, ancak zaman sıkışmasında riske girmemeyi tercih edince masadan yarım puanla ayrıldı. Tek başına liderlik koltuğunda oturan Firouzja, Sasikiran’ı beyaz taşlarla İtalyan Açılışı’nda rahatça mağlup ederek en yakın rakibiyle arasındaki puan farkını bire çıkardı ve bir anlamda Adaylar Turnuvası’nın kapısını araladı.
Turnuvanın ilk 8 turunu adeta domine eden genç yıldızı 9.turda zorlu bir sınav bekliyordu. Caruana karşısında tahtanın siyah tarafında oturan Firouzja, dünyada belki de en kuvvetli açılış hazırlığına sahip rakibine karşı Caro-Kann savunmasını tercih ederken Amerikalı oyuncunun 9. b4 hamlesinin bu oyun için hazırlandığı apaçıktı. Piyon fedasını kabul etmeyen Firouzja, oyunortasında karışık konumda uzun süre konumunu savunsa da rakibinin geçer piyonuna karşı filini feda eden Caruana geçer piyonlarının oldukça güçlü olduğu pozisyonu kusursuz biçimde oynayarak oyunu kazandı ve 6.5 puana uğraşarak zirveye ortak oldu. Turun bir başka kahramanı ise üst üste 4.oyununu kazanan David Howell idi. Anton Korobov karşısında beyaz taşlarla 20 hamlede 10 dakikaya düşen İngiliz oyuncu, rakibinin kendisinin süresinin azlığına yönelik oynarken yaptığı hatayı iyi değerlendirdi ve aldığı galibiyetle birinciliğe ortak olan üçüncü oyuncu oldu. Ancak chess24’te yorumculuğuyla da bilinen Howell, 10. turda birinci masada adeta formunun zirvesinde olan ve büyük bir enerjiyle oynayan Firouzja’ya karşı siyah taşlarla İtalyan Açılışı’ndan gelen karmaşık konumu savunamadı ve genç yıldız son tur öncesi şampiyonluk için tekrar avantaj elde etti. İkinci masada dengeli geçen Lagrave-Caruana mücadelesinde eşitlik bozulmazken vatandaşı Vitiugov’u siyah taşlarla mağlup eden 2654 ELO’lu Grigoriy Oparin de sürpriz biçimde son tura şampiyonluk iddiasıyla girdi. Turnuvada reytingine göre oldukça iyi bir performans sergileyen Mustafa Yılmaz bu turda da uzun zamandır 2700 üstü bir oyuncu olan, bir zamanlar Carlsen’in sekundantlığını da yapmış Polonya’nın güçlü ismi Radoslaw Wojtaszek’i oyunortasındaki keskin konumu mükemmel biçimde oynayarak mağlup edip son tur öncesi 6 puana ulaştı. Son turda ilk 13 masadaki oyunlar beraberlikle sonuçlanırken, büyükustamız Yılmaz son Adaylar Turnuvası’nda da yer almış Alekseenko karşısında kuvvetli oyunuyla çok rahat biçimde kazanç konuma geçerken rakibinin sınırlı tehditlerine karşı savunma bulmakta zorlanınca oldukça tatsız bir yenilgiyle turnuvayı noktaladı. Bu sonuçların ardından Firouzja başından sonuna lider götürdüğü turnuvayı kazanırken, Caruana da 2. olarak diğer Adaylar Turnuvası hakkını kazanmış oldu. Adaylar Turnuvası’na gidecek isimlerden iki tanesini belirleyecek turnuva serileri FIDE Grand Prix’e katılım hakkı kazananlar ise Oparin, Yu Yangyi, Keymer, Vachier-Lagrave, Predke ve Shirov oldu.
Öncelikle turnuvanın başından sonuna kadar istikrarlı biçimde kuvvetli satranç oynayan ve haklı bir şampiyonluk elde eden Alireza Firouzja’yı tebrik ederek başlamak gerekiyor. Bu satırların yazıldığı günlerde 2800 ELO barajını geçerek Carlsen’in en erken 2800’ü geçme rekorunu kıran 18 yaşındaki genç yıldız, bu formunu sürdürebildiği takdirde Adaylar Turnuvası’nın da en kuvvetli favorilerinden biri olacak gibi görünüyor. Turnuvaya çok iyi başlamasa da ikinci yarıda performansını gözle görülür biçimde artıran ve Firouzja’ya da tek mağlubiyetini tattıran son unvan maçı finalisti Caruana yeni bir final için mücadele etme hakkını kazandı. 49 yaşındaki Shirov kendisinden yüksek reytingli birçok oyuncunun arasında turnuvanın ilk yarısında zirve mücadelesi verip ikinci yarısında da aldığı beraberliklerle Grand Prix serilerine katılım hakkı kazanırken efsanelerin ölmeyeceğini de bir kez daha göstermiş oldu. Ve elbette yazımı bitirmeden son bir parantezi ülkemizi başarıyla temsil eden Mustafa Yılmaz’a açmak gerekiyor. Bugüne dek ülkemizde doğmuş en kuvvetli satranç oyuncusu olan Yılmaz, kendisinden yüksek reytingli rakiplere karşı oldukça kuvvetli oyunlar sergilediği galibiyetler alırken, Aronian ve son turda Alekseenko’ya karşı elde ettiği fırsatları değerlendirebilmiş olsa şu an çok farklı şeyler konuşuyor olabilirdik. 2700 ELO hedefine ulaşmak için büyük efor sarf eden ve ders vermeden yalnızca oynamaya ve kendini geliştirmeye vakit harcayabilse bu hedefine ulaşacağına yürekten inandığım ustamızın bu yolculuğunda en büyük görevlerden biri federasyona düşüyor. Satranç federasyonumuzun ustalarımıza desteğini artırdığı takdirde Mustafa Yılmaz, Emre Can, Vahap Şanal ve alttan gelen birçok yeteneğimizin dünyada ilk 50’ye girmesinin önünde bir engel olmadığını, hatta bir noktadan sonra bu oyuncuların birbirlerini de yukarı çekeceğini düşünüyorum.
