Satrançta dünya şampiyonu her 2 yılda bir Kasım ayında dünya şampiyonu ile aynı yılın Mart ayında düzenlenen Adaylar Turnuvası’nın galibi arasında oynanan unvan maçı ile belirleniyor. 8 oyuncunun çift tur döner sistemle (tüm oyuncuların birbiriyle siyah ve beyaz renklerle oynadığı sistem) oynadığı turnuvaya önceki unvan maçının kaybedeni, FIDE Grand Prix’lerde ilk iki sırayı alan oyuncular, FIDE Dünya Kupası’nın finalistleri, FIDE Grand Swiss turnuvasının galibi, önceki yılda en yüksek ELO (uluslararası reyting) ortalamasına sahip oyuncu ve turnuva organizatörleri tarafından seçilen bir oyuncu (wild card) katılım hakkı elde ediyor. Şimdi de Rusya’nın Yekaterinburg kentinde 17 Mart-3 Nisan tarihleri arasında düzenlenmesi planlanan ancak Korona virüs önlemleri doğrultusunda Rusya’nın diğer ülkelere uçuşları durdurmasıyla 7.turun ardından 26 Mart günü durdurulan 2020 Adaylar Turnuvası’nın ilk yarısının hikayesine kısaca göz atalım.
Turnuvaya Dünya Kupası’ndan katılım hakkı kazanan ancak Korona virüs sebebiyle turnuvanın ertelenmesi talebini FIDE’nın reddetmesi sonucu turnuvadan çekilen Teimour Radjabov’un yerine dahil edilen Maxime Vachier Lagrave, son unvan maçının mağlubu Fabiano Caruana, Dünya Kupası finalisti Ding Liren, Grand Prix’de ilk iki sırayı alan Ian Nepomniachtchi ve Alexander Grischuk, FIDE Grand Swiss turnuvasının galibi Wang Hao, 2019 yılının en yüksek rating ortalamasına sahip Anish Giri ve wild card sahibi Krill Alekseenko katıldı. 17 Mart günü başlayan turnuvada ilk turun sürprizi Caruana ile beraber turnuvanın en büyük favorisi Ding Liren’in beyaz taşlarla vatandaşı Wang Hao’ya kaybetmesi oldu. Turnuvadan önce Rusya’da 2 hafta karantinada kalan dünyanın 3 numarası turnuvanın ilk yarısı boyunca karantinanın olası negatif etkilerini üzerinden atamamış gözükürken turun diğer kazananı siyah taşlarla Giri’nin oldukça tehlikeli gözüken açılış yeniliğinden kurtulmayı başarıp sonrasında da güçlü bir oyun ortaya koyan Ian Nepomniachtchi oldu. Vachier-Lagrave-Caruana oyunu başından sonuna eşitliğin bozulmadığı bir beraberliklerle sonuçlanırken zaman sıkışmasında kazanca yakın konumunu değerlendiremeyen Grischuk da vatandaşı Alekseenko’ya karşı yarım puana razı oldu. Turnuvanın favorisi Caruana 2.turda zayıf halka sayılabilecek Alekseenko’ya karşı rahat bir galibiyet alırken turnuvaya şok bir yenilgiyle başlayan Ding Liren bu kez de Vachier-Lagrave’a karşı açılışta yaptığı ciddi hatadan sonra fazla varlık gösteremeden mağlup oldu. Turun diğer maçları beraberlikle sonuçlanırken 3.tur turnuvanın en büyük iki favorisini karşı karşıya getiriyordu. Beyaz taşlarla oynayan Ding Liren ilk 2 turu kaybetmesinin üzerine güçlü rakibi Caruana’nın 17 hamlelik açılış hazırlığına yakalanıp tehlikeli bir konumda süreden 1 saat geri kalmasına rağmen oldukça ince bir oyun ortaya koydu ve aldığı galibiyetle turnuvaya tutunmayı başardı. Turun kalan maçları beraberlikle sonuçlandı ve ilk boş güne 2 puanla lider giren oyuncular Nepomniachtchi, Wang Hao ve Vachier-Lagrave oldu.
Turnuvanın ciddi favorilerinden Ding Liren ilk yarıda en büyük hayal kırıklığını yaşatan oyuncu oldu.
Turnuvanın 4.turunda tüm maçlar beraberlikle sonuçlanırken Vachier-Lagrave-Grischuk oyununda zamanı kötü kullanmasıyla ünlü Grischuk’un açılış hazırlığının bitmesinden bir hamle sonra 53 dakika harcaması turun dikkate değer olaylarındandı. İkinci boş günden önceki 2 turda ise Nepomniachtchi fırtınası estiğini söylemek yanlış olmaz. Önce diğer bütün maçların beraberlikle sonlandığı 5.turda Çinli rakibi Wang Hao’nun hatasını dakik biçimde cezalandırarak tek başına liderliği ele geçiren Rus büyükusta 6.turda da başka bir Çinli oyuncu Ding Liren’i oldukça rahat biçimde mağlup etti ve 6 maçta 4.5 puanla en yakın rakibi Vachier-Lagrave’ın 1 puan önünde ikinci boş güne girdi. Turun diğer 3 maçından ikisi beraberlikle sonuçlanırken bir önceki adaylar turnuvasına 14 maçını da beraberlikle sonuçlandıran Anish Giri adaylar turnuvalarındaki ilk galibiyetini objektif olarak berabere bir at oyunsonunda Kiril Alekseenko’yu 98 hamle sonunda mağlup ederek aldı.
Turnuvadan önce favoriler arasında görülmeyen Nepomniachtchi ilk yarıda oldukça yüksek bir performans sergiledi.
Turnuvanın 7.turu ilk 2 sıradaki oyuncuları karşı karşıya getirdi. Lider Nepomniachtchi’nin siyah taşlarla Fransız Savunması’nı tercih ettiği oyunda vezir kanadını kapatmasının ardından güçlü bir şah kanadı başlatan Vachier-Lagrave dakik bir oyunla rakibini mağlup etti ve 4.5 puana ulaşarak liderliğe ortak oldu. 26 Mart günü oynanacak 8.turun sabahı ise satranç severler güne şok edici bir haberle başladı. Rusya’nın 27 Mart’ta diğer ülkelere hava sahasını kapatacağını duyurması sebebiyle Rusya dışından gelen oyuncuların ülkeden çıkması tehlikeye girdi ve FIDE turnuvanın kalan turlarının güncel durum ortadan kalktıktan sonra şu ana kadar alınan puanların korunarak oynanacağını duyurdu. Bu karar oyuncuların turnuvadan sonra Rusya’da mahsur kalabilecek olması sebebiyle doğru olmakla beraber turnuvadan erteleme talebinin kabul edilmemesi sebebiyle çekilen Radjabov’un hakkının yendiğine dair birçok tartışmayı beraberinde getirdi. Satranç yönünden bakılırsa bu karar başta turnuvaya en azından 3-4 ay hazırlanan rakiplerinin aksine 2 hafta hazırlanabilme şansı bulan Maxime Vachier-Lagrave’a yarayacak gibi görünüyor. İlk 7 turda sergilediği oyunla otoriteleri şaşırtan Fransız usta bakalım ikinci yarıda da aynı performansı devam ettirerek Danimarka futbol milli takımının 1992’de Avrupa Şampiyonası’nı kazanmasına benzer şekilde turnuvayı kazanıp Carlsen’in rakibi olabilecek mi. Bunun yanında, güncel durum sebebiyle oyuncuların çoğunluğunun turnuvaya yeterince odaklanamadığını ve turnuva yeniden başladığında daha keyifli bir adaylar turnuvası izleyeceğimizi düşünüyorum.
