http://www.youtube.com/watch?v=pD2osZSpKec#t=138
Çarşıdan aldım pirinci
Edirne’nin boyacıları birinci
Aman da boyacı boyacı
Cilana vurgunum boyacı
Fırçana vurgunum boyacı
Boyacımın elleri boyalı
Benim yarim boyacı olmalı
Aman da boyacı boyacı
Cilana vurgunum boyacı
Fırçana vurgunum boyacı
Boyacının alları alları
Parıldıyor aynası aynası
Aman da boyacı boyacı
Cilana vurgunum boyacı
Fırçana vurgunum boyacı
Boyacının boyası boyası
Parıldıyor aynası aynası
Aman aman yorgunum boyacı
Cilana vurgunum boyacı
Fırçana vurgunum boyacı
Kaynak: Sadi Yaver Ataman
Yöre: Edirne
Ankara’nın Ulus’u her daim şehrin merkez ilçelerinden biri olmuştur. Yenilenen Gençlik Parkı, Tarihi İş Bankası Binası, Atamızın at üzerindeki heykeli, TCDD garı, Kale’ye çıkan yolu, Eski TBMM binası, Ankara Arenası, meşhur pavyonları ile Ulus, kalbi Ankara’da atan/atmayan herkesin bildiği bir merkez haline gelmiştir.
Bir gün Ulus’a yolunuz düşerse, Tarihi iş Bankası ile Lc Waikiki mağazasının arasında dar bir sokak vardır, orayı gidin görün. Ben her zaman hayatın ayrıntılarda, yani ara sokaklarda, cümlelerin parantezlerinde, şairin en dikkat çekmeyen dizesinde saklı olduğuna inanmışımdır, size şimdi anlatacağım sokak, benim bu yazıyı yazmama ilham veren, hayatta kaçırdığımız ayrıntılardan biriydi. Bu sokak biraz tenhadır, akşam kullanılması pek doğru olmaz. Bu sokağın hemen girişinde ise her daim üç tane ayakkabı boyacısı bulunur. Ben ayakkabı boyacılarının iş yapmadığını, çok para kazanamadıklarını düşünür, bu mesleği bir zanaat dalı olarak görmezdim. O sokakta geçirdiğim bir saatte ise, Ulus’ta yapılabilecek en karlı işin şüphesiz ayakkabı boyacılığı olduğuna gözlerimle şahit oldum. Hiçbir dakika boş durmadan sürekli müşterisinin olduğu, hatta insanların sırada beklediği ayakkabı boyacıları beni onlar üzerinde daha fazla düşündürtmeye itti. Ankara’nın Ulus’un bana yol gösterdiği ayakkabı boyacılarımızın, insanlarımızın tarihi nasıldı bilmek istedim.
Lostracılar
Günümüzde ayakkabı boyacıları, şehrin merkez noktalarında, sahil kenarlarında yer almaktadır. Fakat eskiden bu mesleği yapan insanlar, Lostra dükkânlarında çalışmaktaydılar. Bu dükkânlar oldukça sık ziyaret edilen, bir geleneği olan mekânlardı. Şimdilerde lostra dükkânlarından ziyade sokaktaki boyacıları görmekteyiz. Bu alanda hala ekmeğini lostra dükkânından çıkaran bir yer görmek isterseniz eğer, hem tarihçesi hem de gelenekleri ile oldukça beğenebileceğiniz Havai Lostra Salonu’na gidebilirsiniz. Bu linkte onların hikayesi mevcut: http://www.turkiyehaberajansi.com/yazdir/24863
1800lü Yıllar
Ayakkabı boyacılığı, Amerika’da sokaklarda, köşe başlarında çalışan genç oğlan çocukları ve Afro Amerikan kökenli insanlar ile başlamıştır. O zamanlar sadece ayakkabılar ve botlar değil, aynı zamanda tabanca kılıfları ve kemerle de boyatılıyordu. 19yy. da önem kazanan ayakkabı boyacılığın temelleri ise aslında Ortaçağ’da atılmıştı. Kül, iç yağı, ağda ve yağın karışımıyla elde edilen ayakkabı boyları elit kesime yönelik iken, 19.yy’ın ardından sokaklara inen bir meslek haline gelmiştir.
Kiwi
Modern ayakkabı boyacılığı, reklam sektörünün de gelişmesi ile 1906 yılında başlamıştır. William Ramsay’ın seri üretime geçirdiği fabrikasında “kiwi” isimli ayakkabı boyaları üretilmeye başlanmıştır. Birinci ve İkinci Dünya Savaşları ise, ayakkabı boyaları ve boyacıları için bir savaştan öte sektör haline gelmiştir. Savaşta kullanabilecek çok fazla ayakkabı, bot olmadığından, ölen askerlerin botları toplanıyor ve ayakkabı boyacılarına gönderiliyordu. Boyacılar hem tamiri ile ilgilenmiş hem de rötuş yapmışlardır.
“Converse” baş düşman
1970’li yıllardan sonra, deri kunduralar yerini bez ayakkabılara bıraktılar. Bu sebeple ayakkabı boyacıları açısından ciddi bir kriz ortamı doğdu. Genellikle sadece iş adamlarının, elit kesimin günlük hayatta giydiği kundura ayakkabılar sebebi ile dünya üzerinde ayakkabı boyacıları sokaklardan çekilip, sayılarını azaltıp, havaalanlarında, pahalı otellerde hizmet vermeye başladılar.
Türkiye’de ise durum her zaman farklı oldu. Bugün hala sık kullanılan ayakkabı boyacıları hem geleneğimizin bir parçası haline gelmişlerdir, hem de önemli sokak ve meydanlarımızın bir sembolü. Misal, Üsküdar sahilinde çekilmiş bir fotoğraf, vapuru, çiçekçileri, kuşları, simitçisi, büfeleri ve ayakkabı boyacısı olduğu takdirde güzel olur.
