Çeşitli kavramların çeşitli yollarla kontrol altına alınmasına sansür denilir. Sansür genelde toplumu korumak ve kontrol etmek için devlet tarafından kullanılan bir araçtır. Devletler toplumu etkileyen eylem ve durumlarda sansür uygulamayı tercih eder. Günümüzde sansürü devletler ifade özgürlüğünü bastırmak için kullanmaktadır. Dünya’da ve Türkiye’de birçok kitap, film toplum huzurunu bozduğu gerekçesiyle ya toplatılmış ya da tümden yasaklanmıştır. Örneğin, Elif Şafak’ın Baba ve Piç romanına içinde ırkçı söylemler barındırdığı gerekçesiyle dava açılmış ancak davadan beraat etmiştir. Günümüzde internette bilgiye hızlı ve etkin bir şekilde ulaşılabilmektedir. Günümüzde devletler toplumu korumak bahanesiyle interneti kısıtlama ve sansür girişimlerinde bulunmaktadır.
İnternetin kontrol altına alınıyor olması tepkli toplamaya devam ediyor.
İnternette çeşitli kısıtlamalar getirecek olan kanun neredeyse bir aydır hem sosyal medyada hem de sokakta tartışılmaktadır. Peki, bu internette kısıtlamalar getirecek kanun teklifi torba yasaya nasıl girmiştir? Aslında bu kanun teklifi 17 Aralık 2013 tarihinde torba yasa içinde olmadan 2/1914 numarasıyla MKYK üyesi Şanlıurfa Milletvekilli Zeynep Karahan Uslu tarafından verilmiştir. Kanun teklifi 12 maddeden oluşmuştur. Torba Yasa aslında Haziran 2013 tarihinde hazırlanmıştır ve işin ilginç tarafı o tarihte torba yasa içinde internetle ilgili herhangi bir madde konulmamıştır ve bu torba yasa Haziran 2013 tarihinden itibaren komisyonda bekletilmekteydi.
“ Aile ve Sosyal Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri” başlığıyla 60’ı aşkın maddeden oluşan kanun teklifi Plan ve Bütçe Komisyonu’nun altı komisyonundan geçmiştir. Türkiye’de internette sansür daha önceki yıllarda vardı ancak 17 Aralık 2013 tarihinde yolsuzluk olaylarının ortaya çıkmasından sonra internette sansür olaylarında artış olmuştur. Örneğin; Başbakan Erdoğan ve Kızının olduğunu iddia eden ses kayıtlarını yayınlayan Souncloud.com ve yolsuzluk operasyonlarıyla ilgili haberleri yayınlayan Vagus.tv’ye erişim Türk Telekom tarafından engellenmiştir. Torba yasa 28 Ocak 2014 Salı günü TBMM Genel Kurulunda görüşülecektir.
Peki, bu kanun tasarısı internette hangi kısıtlamalara gidiyor?
- İçerik engelleme işini artık sadece mahkemeler değil TİB ve Ulaştırma Bakanlığı da yapabilecek.
- Erişim Sağlayıcılar abonelerin iki yıllık trafik bilgisini tutmak zorunda kalacak. Bu yasa ile TİB internet kullanıcılarının hangi internet sitelerine girdiğini veya akıllı telefonlarına hangi uygulamaları yüklediğini takip edebilecek. Yani bu maddeyle TİB internet kullanıcılarının özel hayatlarını rahatlıkla ihlal edebileceğini düşünmekteyim.
- Uygunsuz içeriklerin olduğu sayfalar “URL” yani alan adı bazında engellenebilecek. Sosyal medyada ise kullanıcıların attığı tweetler de bu kapsamda tutulacak. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Gezi Parkı olayları sırasında “Twitter’ı” baş belası olarak yorumlamıştı. Hükümet bu kanun tasarısıyla, Sosyal Medya’yı kontrol altında tutmak istemektedir.
- İnternetteki “uygunsuz” içerikler için engelleme kararı alınabilecek. Özel hayatın gizliliğini ihlal eden her türlü yayın, bölüm, resim ve videolar bu maddenin içinde yer almaktadır. Bu madde kötü niyetli kişilerin ya da insanların suiistimaline açık olarak görmekteyim.
Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütünün 12 Mart 2013’te yayınladığı rapora göre; Avrupa Devletleri ve Arap ülkeleri internet erişimin sınırlanması, filtreleme, gözetleme ve sansür gibi uygulamalara sıkça başvurduğunu görmekteyiz. Örneğin; Raporda Fransız hükümetinin filtreleme ve internet erişimini engelleyen politikalar uygulamakta olduğunu görmekteyiz. Suudi Arabistan hükümeti içerik filtreleme uygulamasını yapmaktadır. İnternet Servisleri Birimleri listesine göre birçok internet sitesinin engellenmiş olduğunu görmekteyiz. Son olarak, 18 Ocak 2014’te Türkiye’nin birçok ilinde internette kısıtlama getirecek olan kanun teklifi protesto edilmiştir. Eğer internette kısıtlama getiren bu kanun teklifi yasallaşırsa, insanlar sosyal medyada özgürce fikirlerini, düşüncelerini belirtemeyecektir. Buna ek olarak, insanların rahatça bilgiye ulaşma imkânları olmayacaktır.
Yazan: Alkım Onar, 29 Ocak 2014 Çarşamba
