Geceleri başımızı kaldırıp yıldızlara baktığınız zaman insanoğlunun şu an erişemediği o yerlerde başka yaşam formlarının bulunduğu yıldızlararası uygarlıkların varlığını hiç düşündünüz mü? Belki de bu uygarlıkların teknolojisi aklımıza gelmeyecek kadar gelişmiş olabilir ve evreni sömürme yarışına başlamış olabilirler ya da zamanlarının geçtiğini düşünüp kendilerini izole etmişte olabilirler ve evrenin sonunu önlemek için çözümler üretmekte de olabilirler. Bu tür konular modern bilim kurgunun kafasını her zaman yormuştur ve bu romanlarda genelde yüksek mühendislik gerektiren devasa yapılar karşımıza çıkmaktadır. Bunlara İngilizcede megastructures Türkçeye çevirirsek devasa yapılar diyebiliriz ve şu an bahsedeceğimiz halka dünyalar buna örnektir.
Halka Dünya Tasviri
Halka dünya adından da anlaşılacağından da üzere halka şeklindedir ve kendi yıldızının bir yörüngesinin etrafını sarmaktadır (örnek resimdeki gibi) ve diğer yıldız sistemlerinden uzak bir yıldıza inşa edilerek diğer yıldızlarda yaşanan patlamalar veya galaksilerin yavaş yavaş birleşme sırasında yaşanacak olan çarpışmaların dışında kalmak için yapılmışlardır. Halka dünya içerisinden de herhangi bir doğal afet veya tektonik bir hareket olmaması haliyle de yaşama fazlasıyla elverişlidir ayrıca iklimi de yörünge manevralarıyla değiştirilebilmektedir. Halka dünya terimi ilk olarak Larry Niven’ın Halka dünya isimli kitabında kullanıldı. Larry Niven kitabında halka dünyayı terkedilmiş bulan bir uzaylı ırkı olan puppeterler ve insanlardan oluşan bir heyet ile keşfetmeye giderler ve sonrasında olan maceralarını anlatır Larry Niven bu kitabıyla literatüre kendi adını yazar ve bu yüzden halka dünya aynı zamanda Niven ringi olarak adlandırılır. Kitabın yazılışından sonra halka dünya birçok oyuna konu oldu bu oyunlara Halo, Stellaris, Star Ruler 2 ve Space Empire serileri gösterilebilir. Peki bu kadar yaygın bir şekilde kullanılmasına rağmen bilimsel bir dayanağı var mıdır?
Stellaris oyunundaki Halka Dünya
Halka dünya kitabı yazıldığı zaman New York Times bestseller oldu ve tüm ilgi odaklarını üstüne çekti bundan sonrada bunun bilimsel doğruluğu sorgulanmaya başladı.Ayrıca MIT’den bir grup öğrenci kitabın yayınlanmasından sonra Larry Niven’a kitap hakkında bir bilimsel analiz raporu yolladılar. Halka dünyanın ana prensipleri ve bu analize göre halka dünyanın mümkün olmasını sağlayan faktörler ve bu faktörlerin nedenlerini şöyle açıklayabiliriz.
İlk önce yerçekimin sağlanması önemlidir eğer Dyson küresi gibi güneşin tamamını saran bir dünya yapısı olsaydı yapay yerçekimi her yerde aynı olmayacaktı bu yüzden dünya yapısı yerçekimi kuvvetinin en çok hissedileceği yer olan ekvator ile sınırlandı ve halka şeklini aldı. Diğer bir sorunda yüzeyin yerçekiminin sağlanmasıdır. Bunun içinde halka dünyanın belirli yerlerin belirli aralıklarla roket iticiler yerleştirilmiştir bunların iki ana görevi vardır öncelikli görev halka dünyanın yıldıza yaklaşmasını önlemek ikincisi de bir sefere mahsus olarak halka dünyayı döndürmektir ve böylece dairesel hareket sayesinde yapay yerçekimi elde edilecektir.
İkincil olarak gece ve gündüz sürekliliğinin sağlanması önemli bir meseledir çünkü burada yaşayacak varlıklar genel olarak bir gece gündüz döngüsüne alışıktır ve sürekli gündüz oluşu rahatsız edici olabilir ayrıca bu halka dünya atmosferinin aşırı derecede ısınmasına sebep olur bunun içinse halka dünya mekanizmasında gölgelik denilen yerler olmalıdır ve bu gölgelikler halka dünyanın önüne koyulmalıdır. Yerleri tam olarak güneş sistemimizde: halka dünya Dünya’nın bulunduğu yörüngedeyken gölgelikler Merkür’ün bulunduğu yörüngede olmalıdır. Böyle bir sistemde gece gündüz sürekliliği sağlanabilir.
Son faktör yapının sağlamlığı olacaktır. Halka dünyayı oluşturacak metal şu an keşfedilmedi ve bu sağlamlık birkaç yolla elde edilebilir. İlk olanı maddeyi oluşturan nükleer güçleri anlamak olacaktır (özellikle gluon) böylece maddenin dayanıklılığı ayarlayabilecek duruma gelebilir. İkinci çözümse şu an bilmediğimiz bir metalin varlığıdır. Böylece halka dünya inşa edilebilinecektir
Mit mühendislerinin üzerinde durduğu problem size halka dünyanın sürdürülebilir olmamasıdır. Eninde sonunda disentegre olup yıldızıyla çarpışabilir. Zorlama yapılardır. Bir anlık kontrol sorunuyla yörüngesi bozulabilir ve yaşayan insanlar tehlike altına girilebilir.
Eğer insanoğlu bir gün ışıktan hızlı seyahat etmeyi bulup da yıldızları, gezegenleri sömürmeye başlarsa ve insan popülasyonu çok fazla olup da gezegenlerden taşarsa halka dünya bu yüksek popülasyona yetecek yer sağlayabilir. O zamana kadar da bu teknoloji mümkün kılınabilinir.
Kaynakça:
Larry Niven,Ringworld,Ballantine Books,October 1970
Larry Niven,The Ringworld Engineers,Ballantine Books,July 1979
