20. yüzyılda, merkezi haberleşme sistemlerinin kurulması insanlar arasındaki iletişimi arttırdığı gibi kitlesel tüketimi teşvik ederek üretimi canlandıran ve üretim merkezlerinin dünya kaynaklarını paylaştığı bir ekonomik düzenin kurulmasına zemin hazırlayan faktörlerden biri oldu. Çünkü artık çoğu toplum krizin pençesinden liberal ekonomi sistemine bağlanarak kaçınabileceklerini düşünüyor ve bu fikirler, merkezi haberleşme sistemi neticesinde diğer ülkelerin toplumları ile paylaşılıyordu. Günümüzde ise haberleşmede en etkin biçimde kullanılan internet teknolojisi ve yenilenebilir enerji kaynakları, dünyaya enerjinin dağıtım biçimini değiştirecek yeni bir altyapının oluşturulması adına gerçekleştirilen Üçüncü Sanayi Devrimi projesi altında birleştiriliyor. Bu düzeni kurmaya yönelik Üçüncü Sanayi Devrimi Danışmanlık Limitet Şirketi’nin (Third Industrial Revolution Consulting Group LLC) başkanı olan Jeremy Rifkin ise bu değişimin ekonomik alt yapısını oluşturan başlıca kişilerden.
Dünya Çapında Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçilmesi ve Bireysel Olarak Üretilen Enerjinin Depolanması
Fosil yakıtlar kömür, petrol ve doğal gaz yalnızca seçkin yerlerde bulunmaları neticesinde dünyada belirli bir kesimin faydalanabildiği enerji kaynaklarıdır. Özellikle bu kaynakların yoğun olarak bulunduğu bölgeler jeopolitik istikrarı sağlamak için önemli askeri yatırımların gerektiği alanlardadır ve bu kaynakları korumak ve küresel pazara erişimlerini sağlamak maliyetli olduğu kadar risklidir. Bu proje yenilenebilir enerji kaynakları olan rüzgar, güneş ,hidroelektrik, jeotermal ısı, biyokütle ve okyanus dalgaları ve gelgit gibi her bölgede yaşayan toplumların erişebileceği kaynakların değerlendirilmesine yönelik alt yapının kurulmasını hedeflemektedir. Fakat işin devrim niteliğinde olan boyutu, Jeremy Rifkin’ın da röportajında ifade ettiği gibi bu yenilenebilir kaynakların üretimi ve dağıtımının çok uluslu veya yerel şirketlerin değil şimdiye kadar sadece tüketici olarak görülen bireyin üstlendiği bir ekonomik ilişkiyi önermesi ve bireyi üretici konumuna getirmesidir.
“Avrupa Birliğinde toplam 191 milyon eve, ofise ve fabrikaya sahibiz. Amacımız bu milyonlarca binayı yenilenebilir enerji üreten santrallere dönüştürmek. Örneğin çatınızda güneş panelleri olabilir, duvarlarınızda enerji üretmek için rüzgar pervanelerine sahip olabilirsiniz. Binaların altındaki jeotermal enerjiyi ve evsel atıkları enerjiye dönüştürebiliriz.”
Rifkin, bu dağınık halde bulunan yenilenebilir enerji kaynaklarının kıtalar arası bir internet şebeke sisteminin kurulması ile birlikte küresel pazarlarda paylaşılmasını sağlayacaklarını da belirtmiştir.
Kurulan Akıllı Şebeke Sistemi Sayesinde Yenilenebilir Kaynakların Küresel Pazarlara İnternet Aracılığı ile Sürülmesi
Teknolojinin inanılmaz gelişimi sonrasında artık neredeyse her bireyin ya bilgisayar merkezlerine erişerek ya da cep telefonu gibi günlük yaşamlarına kattıkları aletler ile internet bağlantısı kurmaları mümkün olmaktadır. Bu bakımdan ele alındığında sanal alanda satıcı ve üreticinin bir araya getirilmesi neredeyse ücretsizdir. Bu anlamda, evinin tepesine kurduğu güneş santrali neticesinde kendi yenilenebilir enerji kaynağını üretebilen bir kişi, ürettiği enerjiyi depolayarak kurulan internet şebekesi aracılığı ile kıtalar arası pazarlara ulaşabilecektir. Böylece alıcı ve satıcıyı bir araya getiren aracılar gibi ticaretin gerçekleşmesini sağlayıcı üçüncül kişilere ihtiyaç olunmaması ise pazarlama sürecinde karşılaşılan işlem maliyetini azaltacaktır.Yenilenebilir enerji kaynaklarının ortak bir pazar kurularak bir araya toplanması ve dünyanın her köşesine ulaştırılması için gerekli bu alt yapının oluşturulması için ise ekonomide şimdiye kadar görülen patron-işçi ilişkisinin yerini küresel işbirliğine bırakması gerektiği kanaatindeyim. Çünkü eğer öngörülen bu proje gerçekleşirse ticaret ilişkilerinde hiyerarşi ve rol üstlenme kalmayacaktır, kişi ya fazladan ürettiği enerjiyi satan bir satıcı ya da ihtiyaç duyduğu enerjiyi alan tüketici konumuna gelecektir.
“İnternet sayesinde bir ağ kurarak enerjinin dağıtılması sağlanacak. Yani Avrupa’da milyonlarca binada toplanan yeşil enerji, sanki harici diskte bir dosya saklıyormuşsunuz gibi Hidrojen’de depolanacak. Bu elektriğin ihtiyacınız kadarını kullanıp, diğer kısmını bilgisayar yazılımınız, internet üzerinden satabilecek. Biz buna ‘akıllı şebeke’ diyoruz.”
Kanaatimce, şimdiye kadar fosil yakıtlarına dayalı yapılandırdığımız 200 yıllık sanayi devriminin çevreye verdiği tahribatın neticelerini sonlandırmak amacı ile böyle bir projeye imza atılıyor. Kurduğumuz bu üretim mekanizması neticesinde atmosfere fazla miktarda karbondioksit, metan ve protoksit azot yayarak yaşam alanımızın kalitesini düşürüyoruz. Üçüncü Sanayi Devrimi projesi ile bu sorunların kökten kaldırılacağına ve ekonomi düzenini tamimiyle değişeceğine gelişmiş devletler olumlu yönde bakıyor gibi. Özellikle Avrupa Birliği, bu akımın fikir babası ve uygulamasını gerçekleştirmek adına çalışan Jeremy Rifkin ile iletişim halinde. Onun küresel ekonomi kalkınma ekibi şu an Fransa’da Nord-Pas de Calais bölgeleri, Rotterdam Büyükşehir Bölgesi, Lahey ve Lüksemburg gibi bölgelerin yenilenebilir enerji kaynaklarının bireysel üretimi ve akıllı şebeke aracılığı ile pazarlanmasına yönelik sanayi altyapısını geliştirmek adına çalışmalar da bulunuyor. Alt yapı çalışmaları hızla sürerken Avrupa Birliği (20-20-20 initiative) sera gazı emisyonunu 90lı yıllara kıyasla %20 oranında düşürmeye ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımına dayalı bir ekonomi oluşturmaya yönelik ekonomik antlaşmalar kurmaya başladı bile. Umarım ki, dünyamızı tüketmeden önce yenilenebilir enerji kaynaklarının baskın olduğu bir ekonomi sistemine geçiş yapabiliriz.
Kaynaklar
http://tr.euronews.com/2012/05/31/ucuncu-enerji-devrimi-insanligin-yasadigi-bir-ronesans/
http://cadmus.eui.eu/bitstream/handle/1814/10747/EUI_RSCAS_2009_11.pdf?sequence=1&isAllowed=y (Avrupa Birliğinin Üçüncü Sanayi Devrimi projesinin ilkelerini benimsediğini gördüğüm hazırlık raporu)
http://www.wort.lu/en/luxembourg/jeremy-rifkin-to-draw-up-strategy-luxembourg-becomes-living-lab-for-testing-sustainable-solutions-560548a30c88b46a8ce60f02
http://www.wermutham.com/pdf/The%20Third%20Industrial%20Revolution.pdf
http://www.eib.org/attachments/general/events/20150302_momentum_for_europe_rifkin_en.pdf
Görseller
http://www.barnesandnoble.com/review/the-third-industrial-revolution
http://www.huffingtonpost.com/nathan-gardels/weekend-roundup-89_b_8373822.html
Faruk
Enerjinin geleceğe etkisini anlamak için okunması gereken bir yazı. Tebrik ederim.