Yaklaşık bir yıl önce Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesiyle başlayan süreçte içlerinde Uluslararası Paten Birliğinin (ISU) de olduğu birçok spor yönetimi Rus ve Belaruslu sporcuların birçok uluslararası yarışmaya katılımını yasakladı. Bu yasakların yanında Uluslararası Paten Birliği, Rusya’yı Grand Prix takviminden de çıkardı. Putin’in gözde sporcusu Kamila Valieva’nın doping skandalı ile damga vurduğu Pekin Kış Olimpiyatları’ndan beri uluslararası hiçbir yarışmada Rus sporcular yer almadı. Birçok sporda Rus ve Belaruslu sporculara konulmuş yasaklar kalkarken Rus patencilerin gelecekleri ise hala belirsizliğini koruyor. Artistik buz patenini yıllardır domine eden bu milletin uluslararası arenaya veda etmesiyle 2023 sezonu son 10 yılın en farklı sezonunu yaşadı.
Artistik buz pateni dünyasının gözü son on yıldır Rus patenciler ve koçlarının üzerinde. Ülke; artistik patinajda kadınlar kategorisi başta olmak üzere çiftler ve buz dansı kategorisinde de yıllardır olimpiyat ve dünya şampiyonları çıkarıyor. Bu zaferlerin çoğunluğundan sadece bir okul sorumlu: Moskova’da bulunan Sambo 70. Bu okulun baş antrenörü Eteri Tutberidze şampiyon üstüne şampiyon yetiştiriyor. Öğrencileri arasında tarihte ilk defa 3Lz+3Loop kombinasyonunda atlayan kadın patenci Alina Zagitova, ilk dörtlü atlayış yapan kadın patenci Aleksandra Trusova ve son Olimpiyat şampiyonu Anna Shcherbakova da yer alıyor. Öyle ki yasaklardan önce neredeyse her uluslararası yarışmada Tutberidze’nin öğrencileri podyumu kapatarak başta diğer ülkelerden gelen sporcular olmak üzere tüm artistik buz pateni camiasına ne kadar ileri seviyede olduklarını her fırsatta hatırlatıyorlardı. Eteri Tutberidze artistik buz patenciler için her ne kadar başarının sırrı gibi görünse de öğrencilerinin kariyerlerinin kısa ömürlü olması ve hepsinin bu sporu ağır bir sakatlıkla kapatması nedeniyle uzun yıllardır aynı zamanda eleştirilerin de odağında.
Yasaklar sadece Rus sporcuları etkiledi dersek bu ülkenin artistik buz patenindeki yerini küçümsemiş oluruz. Rus sporcuların uluslararası müsabakalara katılımının yasaklanması beraberinde yarışmalardaki rekabet seviyesinin de düşüşünü getirdi. Geçmiş yıllarla kıyaslanınca diğer milletlerden yarışmaya katılan sporcuların teknik puanlarında gözle görülür bir düşüş yaşandı. Artık çoğu sporcu daha yüksek puanlar toplamak için sakatlanma riskini göze alıp kısa programlarının içeriğine üçlü axel atlayışını eklemiyor. Bu durum uzun programlar için de geçerli. Bu sezon uluslararası yarışmalarda hiçbir kadın patenci uzun programında dörtlü atlayışlara yer vermedi. Rusların tarafındaysa durum farklı: Kamila Valieva sezonun başında verdiği röportajda yasakların onu etkilemediğini ve dünyanın en iyi patencileri ile yarıştığı için memnun olduğunu dile getirdi. Duruma bu açıdan bakınca akıllara kime bu yasaklar sorusu geliyor.
Her ne kadar Rus sporcuların eksikliği bu sporun gelişimini negatif yönde etkilese de yasakların kalkması hala hem çok tartışmalı hem de Uluslararası Paten Birliği (ISU) için çok büyük zorlukları beraberinde getiriyor. Bu zorlukların en başında Rus sporcular ve antrenörlerinin tarafsızlığı geliyor. Artistik buz pateni diğer sporlara kıyasla Rusya’da siyasetle daha iç içe. Rusya’nın en ünlü antrenörlerinden Eteri Tutberidze ve Evgeni Plushenko’nun Putin ile olan bağlantıları sugötürmez bir gerçek. Plushenko geçtiğimiz yaz düzenlediği savaş yanlısı buz pateni gösterisi üzerine Putin’den 50 milyon ruble hibe almıştı. Bu gösteride yer alan sporculardan sadece bir kısmı gösterinin içeriğinden habersiz olduklarını ve özür dilediklerini belirttiler. Bunun yanı sıra Putin bu yılın başında Eteri Tutberidze’yi ülkesinin en yüksek nişanlarından biri olan Alexander Nevsky Nişanı ile ödüllendirdi.
“Sporun siyasetin dışında olduğuna inanmak istiyordum…” bu sözler Plushenko’nun savaş yanlısı paten gösterisinin içeriğinden habersizce gösteride görev alan Elizaveta Tuktamysheva’ya ait. Rus patencilerin uluslararası arenaya geri dönmeleri sporun güvenliği ve birleştirici gücü açısından halen çok büyük riskler teşkil ediyor. Her ne kadar sporun politize edilmesini istemesek de Rus patencileri bir süre daha uluslararası yarışmalarda görmemiz pek mümkün gözükmüyor.
Kaynakça:
Görseller Time Magazine ve Sputnik Mediabank’ten alınmıştır
