Evrenselleşen Bestenin Bizdeki Yansıması: “Zalim”

Ben çocukken amcamla gittiğimiz Konya, Meram Bağları’ndaki çay bahçesinde çalardı. Sadece nakaratı aklımda kalırdı, mırıldanarak eve gelirdim. Amcam beni eve bırakınca hemen gidip evdekilere mırıldanıp hangi şarkı olduğunu öğrenmekti amacım, fakat her seferinde yolda gelirken ya melodisi aklımdan çıkar ya da bir oyuncağın cazibesine kapılıp şarkıyı unuturdum. Sonra ilkokula başladım. Çay bahçesi belediye tarafından yıkıldı, bizim şarkı kayboldu gitti. Taa yıllar sonra radyoda tesadüfen duydum fakat küçükken dinlediğim adam değil de bir kadın söylüyordu, Sezen Aksu.

Ten beyaz saç kızıl güller
Kahkahasında bülbüller
Kirpiği kapkara tüller
Ben o afete vuruldum
Göz değil nakış mübarek
Bendeki aşk değil ibadet
Elleri sevdi nihayet
Ben ebedi saadetten kovuldum

1996 yılında Levent Yüksel‘in yorumuyla tüm Türkiye’nin tanıdığı Zalim şarkısının sözleri malum Sezen Aksu‘ya ait, peki ya bestesi?

Levent Yüksel – Zalim = http://www.youtube.com/watch?v=yqEMyVaFOA8

Sezen Aksu’yu ziyarete gelen Türkmenler, ona Ashkhabad grubunun Bayati şarkısını hediye ederler. Sezen şarkının bestesini çok beğenir, Türkçe sözler yazar ve Levent Yüksel’den okumasını ister.

Ashkhabad – Bayati = http://www.youtube.com/watch?v=LrHF_9zbg1k

Fakat şarkının bestesi Türkmen grubunun da değildir. Brilliant Dadashova, Türkmen grubu Ashkhabad’dan yıllar önce şarkıyı Azeri sanatçı Vahid Aziz‘in yazdığı sözlerle “Bayatilar” ismiyle seslendirmiştir, lakin beste Brillant Dadaşova ya da Vahid Aziz’in de değildir.

Brilliant Dadashova – Bayati = http://www.youtube.com/watch?v=fSuRaYaaUR8

Beste, 1989 yılında Azeri sanatçı Eldar Mansurov tarafından yapılmıştır. Mansurov, şarkının telif haklarıyla ilgili bir başvuruda bulunmadığı için beste pek çok farklı tarzda yorumlanmıştır ve hâlâ yorumlanmaktadır. Grinsteins Mischpoche grubu tarafından batı entrümanlarıyla yorumlanmıştır. Edward Maya‘nın birkaç yıl önce çok popüler olan Stereo Love şarkısında da kullanılmıştır, Brezilyalı Monica Salmaso tarafından yorumlanmasıyla şarkının şöhreti Güney Amerika’ya kadar ulaşmıştır. Tüm bu gelişmeler olurken ülkemizde “şarkımı benden izinsiz reklamda kullandınız, verin bakim paramı” diyen sanatçıların aksine Eldar Mansurov herhangi bir telif bedeli talep etmemiş ve 1989 yılında başlayıp hâlâ devam eden bestesinin bu keyifli yolculuğunu izlemekle yetinmiştir.

Eldar Mansurov

Grinsteins Mischpoche – Bayati = http://www.youtube.com/watch?v=AHR0EZcoah4

Edward Maya – Stereo Love = http://www.youtube.com/watch?v=p-Z3YrHJ1sU&feature=related

Monica Salmaso – Bayaty = http://www.youtube.com/watch?v=fJuaa6o7ShA