2 Mart 2004’te Fransız Guyanası’ndaki Guyana Uzay Merkezi’nden fırlatılan Avrupa Uzay Ajansı(AUA)’na ait Rosetta isimli uzay aracı bir kuyrukluyıldıza iniş yapan ilk uzay aracı olarak tarihe geçerek Güneş Sistemi’nin keşfinde yeni bir sayfa açacak. 67P/Churyumov–Gerasimenko isimli kuyrukluyıldıza iniş yapacak Rosetta, 6 Ağustos’ta kuyrukluyıldızın 100 km kadar yakınına gelerek hızını görece 1 m/s(~3.6 km/h)’ye düşürdü. 6 hafta içinde kuyrukluyıldızın çevresindeki 30 km’lik alana kadar yaklaştırılması planlanan Rosetta, her şey yolunda giderse Kasım 2014’te kuyrukluyıldıza Philae(iniş aracı)’yı indirecek ve Kasım 2014’ten Aralık 2015’e kadar kuyrukyıldıza eşlik edip görevini tamamlayacak.
Kuyrukluyıldız 67P/Churyumov–Gerasimenko ve Rosetta şimdi Dünya’dan 405 milyon kilometre uzakta, Jüpiter ve Mars’ın arasında. Kuyrukluyıldız, Jüpiter’in ötesinden gelen, Mars ve Dünya’nın yörüngeleri arasından geçen 6.5 senelik eliptik bir yörüngeyi takip ediyor. Rosetta, Philae ile 67P’ye inerek 67P ile Güneş’in etrafından dolaşıp geri Jüpiter’e dönene kadarki bir seneyi aşkın bir süre boyunca kuyrukluyıldıza eşlik edecek.
Kuyrukluyıldızlar Güneş Sistemi’ni oluşumda besleyen, Dünya’ya suyun gelmesini sağladığı düşünülen, hatta belki de hayatın tohumlarını eken gök cisimleridir. Bu tahminlere rağmen bu gizemli cisimlere ait birçok temel soru cevaplanmayı bekliyor. Rosetta’nın 67P üzerindeyken yapacağı çalışmalarla bu soruların cevaplandırılması umulmakta.
“On sene, 5 ay, 4 gün süren kovalamaca, Güneş’in etrafında 5 tur ve 6.4 milyar kilometrelik yolculuktan sonra ‘Sonunda geldik’ demekten mutluluk duyuyoruz.” diyen AUA Genel Müdürü Jean-Jacques Dordain, “Rosetta tarihte bir kuyrukluyıldızla etkileşime giren ilk uzay aracı olacak ve hayatın temellerini keşfetmemizde önemli derecede etkili olacak. Keşifler hızlanıyor.” diyerek açıklamasını sürdürdü.
Slingshot manevraları gezegenlerin çekimini kullanarak Rosetta’nın hız kazanmasını sağlıyor.
Rosetta, kuyrukluyıldıza yaklaştıkça 67P de özelliklerini açık etmeye başladı. OSIRIS(Optik, Spektroskopik ve Kızılötesi Uzaktan Görüntüleme Sistemi) kamerasıyla nisan sonundan haziran başına kadar çekilen görüntüler kuyrukluyıldızın davranışlarının değişken olduğunu gösterdi. Kuyrukluyıldızın etrafındaki ışık hüzmesi (gaz ve toz bulutu kaynaklı) bu 6 haftalık süreçte hızlıca parlayıp tekrar söndü (diğer bir deyişle gaz ve toz bulutunun yoğunluğu hızlıca değişti).
3 Ağustos’ta fotoğraflanan 67P’den bir kare
Aynı zaman aralığında MIRO(Rosetta Uzay Aracı için Mikrodalga Aracı) ile yapılan ölçümler suyun buharlaşma hızını 300 mililitre/saniye olarak gösterdi. VIRTIS(Görünür ve Kızılötesi Termal Görüntüleme Spektrometresi) ile yapılan ölçümler ise kuyrukluyıldızın ortalama sıcaklığını -70ºC civarında buldu, bu sıcaklık derecesi yüzeyin genel olarak kirli ve koyu renkli olduğu anlamına geliyor.
Bugün Rosetta 67P’nin yüzeyinden sadece 100 km uzakta ve giderek yaklaşıyor da. Gelecek 6 hafta boyunca yörüngesi düzenlenerek 50 km’ye kadar düşürülecek. Bu sırada gerekli görüntüleme araçlarıyla Philae’nin ineceği alana karar verilmeye çalışılacak. 6 hafta sonunda da Rosetta dairesel yörüngeye yakın bir yörüngeyle uzaklığını 30 km’ye düşürecek, eğer 67P izin verirse belki daha da yakına.
“Kuyrukluyıldıza ulaşmak daha büyük bir maceranın sadece başlangıcı. Kuyrukluyıldıza yaklaştıkça daha büyük zorluklarla karşılaşılacak” diyen AUA Rosetta Uzay Aracı Operasyon Müdürü Sylvain Lodiot, yörüngeye oturup 67P’nin yüzeyine inmenin belki de bunların en zoru olacağı kanısında.
Eylül ortalarında öncelikli iniş alanı olarak seçilecek iniş alanına karar verilmeden önce bu ay sonunda 5 olası iniş alanı belirlenip bu adayların tartışılması planlanıyor. 11 Kasım olarak planlanan Philae’nin iniş tarihi ise 14-15 Ekim’de kesinleştirilecek.
“Gelecek birkaç ay boyunca kuyrukluyıldızın özelliklerini keşfetmek ve görevin geri kalanını planlamak bir yana tarihte bir ilkin hazırlıklarını da yapacağız: bir kuyrukluyıldıza iniş yapmak” diyen Rosetta Proje Araştırmacısı Matt Taylor “inişten sonra Rosetta kuyrukluyıldıza Güneş’in etrafından dolaşıp gelirken eşlik edecek ve bir kuyrukluyıldızın Güneş’in etrafında dolaşırkenki davranışlarını izleyerek bize eşsiz bir anlayış ve deneyim sağlayacak” diyerek açıklamasını sürdürdü.
Rosetta’nın iniş aracı Philae’nin bir modeli/maketi
Philae Churyumov–Gerasimenko’ya görece 1 m/s hızla yaklaşacak ve inişten sonra 2 zıpkın ateşlenerek aracın kuyrukluyıldıza kesin olarak tutunması sağlanacak. Kasım 2014’te gerçekleşmesi planlanan inişten sonra Philae görevine başlayacak:
- Çekirdeğin özelliklerinin öğrenilmesi,
- Kimyasal bileşimlerin(enantiyomerler dahil) belirlenmesi,
- Kuyrukluyıldızın zamanla değişen faaliyet ve gelişimlerinin incelenmesi.
Ve böylece var olan cevaplanmamış sorularımızın sayısının azalmasıyla birlikte cevaplarının aranacağı yeni sorular bulmuş olacağız.
Rosetta’nın 67P etrafındaki üçgensel yörüngesi, son tur Philae’nin bırakılacağı 2.5 km’lik yörüngeyi ifade etmekte
2012 yılında NASA tarafından yayınlanan bir video:
Kuyrukluyıldıza İniş(İngilizce)
[box_light]Kaynaklar[/box_light]
Avrupa Uzay Ajansı
Fotoğraflarla Rosetta
NASA 2012
NASA 2014
Rosetta
