Glencore Plc. dünyanın en büyük emtia (hammadde) ticareti gerçekleştiren İsviçre merkezli şirketler grubudur. 2011 yılında Londra Hisse Senedi Borsası’nda (London Stock Exchange) işlem görmeye başlayan şirketin bugünkü değeri 16.69 milyar dolar değerindedir.
28 Eylül 2015 sabahı Londra Borsası’nda işlem gören Glencore Plc. hisseleri (GLEN: Lc) güne %31’lik sert bir düşüşle başladı. Petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki azalma, OPEC‘in açıkladığı sabit üretim kararı ve yaşanan emtia talep yetersizliğinden ötürü emtia ticareti yapan şirketlerde ciddi düşüşler gözlemlenmişti fakat emtia piyasanın rakipsiz devlerinden olan Glencore’da yaşanan bu düşüş “emtia sorunu“nu “emtia krizi“ne dönüştürdü.
Bu düşüşün en önemli sebeplerinden biri dünyanın en büyük emtia pazarı ve tüketicisi olan Çin’in büyüme tahminlerini düşürmesidir. Bu beklenti en başta üretimde azalmaya gidilmesine sebep olmuş ve bunun neticesinde de emtia ithalatına darbe vurmuştur. Doğalgaz fiyatlarındaki düşüş yüzünden Rusya; kömür, altın ve platin fiyatlarındaki düşüş yüzünden Güney Afrika Cumhuriyeti; petrol ve gümüş fiyatlarındaki düşüşten dolayı Meksika; soya fasulyesi, kahve ve petrol fiyatlarındaki düşüş yüzünden Brezilya; pamuk fiyatlarındaki düşüş yüzünden Hindistan, büyüme beklentilerinde düşüşe gitmiştir.
Glencore Plc. (1 Yıl) www.bloomberg.com
Yaşanan bu düşüşten sonraki bir kaç ayda, sıkıntılı bir süreçte bulunan Çin, Japonya, Avustralya ve Hong Kong Borsa’larında işlem gören emtia şirketleri ciddi anlamda etkilendi. 153 milyar dolar değerindeki PetroChina 2009 krizinden bu yana en düşük seviyelerini gördü. Sydney Borsası’nda işlem gören BHP Billiton %18’e yakın değer kaybı yaşadı.
PetroChina (1 Yıl) www.bloomberg.com
BHP Billiton (1 Yıl) www.bloomberg.com
Her ne kadar emtia şirketleri son bir kaç gündür toparlanmaya gitse de yaşanan bu sert düşüşler üzerine Glencore Plc. 15 Ekim’de aldığı karar ile Çin ve Şili’deki kömür ocaklarını kapattı. Hollanda devi Shell 7 milyar dolar değerindeki petrol arama projesini durdurdu. Birçok büyük emtia şirketi küçülmeye gitti ve emtia piyasasında 2014 yılından beri yaşanan durgunluk ile birlikte Çin’de yaşanan ve küresel anlamda büyük kayıplara yol açan emtia meselesi, 28 Eylül sabahı Glencore Plc.’nin yaşadığı kayıp ile küresel anlamda bir kriz haline geldi.
Brezilya, Rusya, Fransa ve Endonezya gibi ihracatlarının büyük çoğunluğunu emtiadan sağlayan ülkeler bu krizden en çok etkilenen ülkelerin başında gelirken, Türkiye ve Almanya gibi ihracattan ziyade ithalatı emtiaya dayanan ülkeler bu durumdan gayet memnunlar. Özellikle petrol, doğalgaz, altın ve gümüş gibi değerli emtialarda dışa bağımlı olan Türkiye, tuz, mermer, ham bor gibi düşük kıymetli emtiaların ihracatını yapmaktadır. Doların ve euronun son bir senedir yaptığı sert çıkıştan Türkiye’nin sağ çıkmasının en büyük sebeblerinden biri petrol, doğalgaz ve temel hammadde fiyatlarında yaşanan düşüştür.
Kaynakça
www.bloomberg.com
