YazarEnis Faruk Erdem

Diaspora Yazı Dizisi: Ermeni Diasporası

Diaspora yazı dizisi kaldığı yerden devam ediyor. Dizinin ilk yazısı için tıklayınız. Ermeni Diasporası, diaspora kavramının tanımı yapılırken başvurulan en eski diasporalardan bir tanesidir. Ermeniler yaklaşık 1700 yıldır anavatanlarından başka bölgelere göç hareketleri gerçekleştirmektedirler. 20. yüzyıl öncesinde farklı imparatorlukların zorunlu göçlerine tabi tutulan, yaşadıkları bölgeleri işgal eden kuvvetlerden kaçan, ticaret yollarına ailelerini temsilen gönderilen veya
Devamı

Diaspora Kavramı Üzerine

Diaspora özellikle politik okumalarda ve güncel siyasette sıkça karşılaşılan bir kavram. Bu yazıda, akıllarda genellikle negatif çağrışımlara neden olan diaspora kavramı üzerine bir alternatif bakış açısı kaleme almak amacındayım. Bu bakış açısının kaynağını bugüne kadar diaspora hakkında okumuş olduğum akademik makaleler, ortaya çıkış sebebini ise geçmişte ve halen dışarıdan kulağıma çalınan savruk düşünceler oluşturuyor. Öncelikle
Devamı

Seçim Barajı Meselesi

1980 Askeri Darbesi’nin lideri, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in vefatıyla birlikte, geride bıraktığı miras bir kez daha gözler önüne serildi. 7 Haziran’a yaklaşırken kamuoyunu en çok meşgul eden mirası ise hiç şüphesiz yüzde 10’luk seçim barajı. HDP’nin genel seçimlere parti olarak girme kararıyla birlikte daha da kritik bir hal alan seçim barajı meselesi bu yazımın konusu
Devamı

Klondike Altına Hücumu

ugün tarih başlığı altında okuduğumuz ve öğrendiğimiz olaylar, bir zamanlar hayallerinin peşinde büyük çaba gösteren ve her şeyi göze alanlar tarafından yazılmıştır. Bu insanların şansı bazen yaver gitmiş, bazıları ise hiçbirşey elde edemeden tarihin derinliklerinde kaybolmuştur. Bu yazının konusu, iki ihtimalin de fazlasıyla gerçekleştiği bir hayal yolculuğunun, Klondike Altına Hücumu’nun hikâyesi. Amerika Birleşik Devletleri’nde zengin
Devamı

Barış Ağabey’siz 16 Yıl Geçti…

ünümüz sanatçıları popüler kültürün kölesi olma yolunda hızla ilerlerken, 1999 yılının 1 Şubat’ında aramızdan ayrılan Barış Manço’yu yad etmemek elde değil. Sanatın asla sadece sanat olmadığının, müziğin, şarkıların asla yalnızca birer tüketim maddesi olamayacağının en gerçek kanıtıdır Barış Manço’nun hafızalarımıza kazıdıkları. Şimdi, “Barış Ağabey”in ölüm yıldönümü anısına, hem hafızalarımızdaki o tatlı anıları canlandırmak, hem de
Devamı

İspanyol Direnişi Napoleon’a Karşı: Yarımada Savaşı

8 Eylül 2014 tarihli yazımda Napoleon Bonaparte’ın Rusya Seferi’ni ve sefer sonucunda tattığı ağır yenilgiyi anlatmıştım. O yenilginin sebeplerinin bir tanesinden sadece birkaç cümleyle söz edebilmiştim. O sebep, İspanyolların İngilizler ve Portekizlilerle beraber Napoleon’un ordularına karşı gösterdiği inanılmaz direnişti. Bu yazımda dünya tarihinde savaş şartlarının seyrini değiştiren ve literatüre “gerilla” kavramının yerleşmesine sebep olan ünlü
Devamı

Kim İçin ve Ne İçin Osmanlıca?

19. Milli Eğitim Şûrası Osmanlıca’nın liselerde zorunlu ders olarak okutulmasını oy çokluğuyla kabul etti. Halihazırda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin zorunluluğunu tartıştığımız bir zamanda bana göre lüzumsuz olan bu gündem maddesi yine de üzerinde konuşulmayı hak ediyor. Çünkü azımsanamayacak bir kitle bu gelişmeden memnuniyetini açıkça belli ediyor. Kişisel kanaatim, eğer Osmanlıca dersi liselerde okutulmaya
Devamı

De Gaulle’ün Beşinci Cumhuriyet’i ve Cezayir’in Bağımsızlığı

ransa’da İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurulan Dördüncü Cumhuriyet henüz ilk yıllarında büyük bir sorunla yüzleşmek zorunda kaldı. Bağımsızlık savaşı ile iç savaşın bir araya geldiği bir kaos ortamına doğru sürüklenen Cezayir, Fransa’da yönetimde olan hükûmetin altından kalkamayacağı bir sorun halini aldı. Emperyalizm karşıtı bir ruh halinde olan dünya Fransa’nın atacağı adımları büyük bir dikkatle izlerken,
Devamı

Çözüm Süreci’nde Birand’ın Mirası

Bu yazıyı kaleme alırken aklımda hayalini kurduğum gazetecilik ütopyası var. Gerçek olmasını yürekten istediğim, ancak umudumu azaltan gerçeklerle her geçen gün uzaklaştığım bir ütopyanın özlemiyle yaşıyorum. Beni bu olgunun mümkün olduğuna inandıran gazeteciyse Mehmet Ali Birand… 32. Gün için gerçekleştirdiği röportajlar, ele aldığı bilhassa Kürt meselesi gibi tartışmalı konular o günün şartlarında değerlendirildiğinde büyük delilik.
Devamı

Kaplumbağalar da Uçar…

Kaplumbağalar da Uçar… Bahman Gobadi’nin meşhur filmi… Barışa adanmış ve Irak’taki masumların dramını yansıtmak konusunda bir ilk olmuş başyapıt. Geçtiğimiz cuma gecesi Bilkent’te bir öğrenci kulübünün düzenlediği film gecesinde gösterildi. Katılım oldukça azdı… Belli bir amaç doğrultusunda gerçekleştirilen ve eğitici, hatırlatıcı değer taşıyan etkinlikler okulumuzda hak ettikleri ilgiyi hiçbir zaman görmezler. Ama Kaplumbağalar da Uçar
Devamı

Watergate Skandalı ve Nixon’ın Çöküşü

er ülkenin siyasetinde aydınlatılmayı bekleyen karanlık sırlar vardır. Siyaset, doğası gereği her şeyi her zaman açık seçik göstermez; yüksek kademelerde bulunan insanlar zaman zaman bulundukları makamı koruma içgüdüsüyle, içinde bulunmamaları gereken durumlara düşerler. Bu yazımın konusu, Amerika Birleşik Devletleri siyasetinde kısmen kaldırılabilmiş bir sır perdesi; 37. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Richard Nixon’ın dahil olduğu Watergate
Devamı

Napoleon’un Sonu: 1812 Rusya Seferi

eçtiğimiz ay Rusya’ya gerçekleştirdiğim seyahat sırasında, Moskova’da bulunan Tarih Müzesi’nin içerisinde ayrı bir müze olarak tasarlanan 1812 Savaşı Müzesi’ni gezerken büyük keyif aldım. Napoleon Bonaparte’ın 1812’deki Rusya Seferi üzerine yoğunlaşmış bir müzeydi ve Napoleon’a olan özel ilgimden ötürü; sergilenen tablo, kıyafet ve silahları dikkatle inceledim. Bu yazımda, müzeden edindiğim izlenimler ve çektiğim fotoğraflar eşliğinde, Napoleon
Devamı

Kılıçdaroğlu’na “İnce” Mesaj

Cumhuriyet Halk Partisi’nin 18. Olağanüstü Kurultayı’ndan herkes tarafından beklenen bir sonuç çıktı. Mevcut Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu, iddialı rakibi Muharrem İnce’yi mağlup etti ve yeniden genel başkan seçildi. Sonuç şaşırtıcı görünmese de Kurultay süreci benim için oldukça aydınlatıcı olaylara sahne oldu. Bunlara değinmek istiyorum. Kemal Kılıçdaroğlu kazandı kazanmasına ama delegelerin başlangıçtaki eğilimlerinden farklı bir sonuç
Devamı

Roma’ya Kafa Tutan General: Kartacalı Hannibal

Bu yazımda siz GazeteBilkent Tarih okurlarını birkaç bin yıl geriye götürmek istiyorum. Büyük imparatorlukların dünyaya hakim olduğu ve zaman zaman, bazı doğuştan yetenekli çılgın adamların o imparatorluklara meydan okuduğu zamanlara… ugün Tunus’un bulunduğu bölgede tarih sahnesine çıkan Kartacalı Hannibal Barca, o dönemde Batı Akdeniz’e hakim olan Roma Cumhuriyeti’nin başına büyük bir bela olmuş ve İspanya,
Devamı

Amerika Birleşik Devletleri Başkanını Nasıl Seçiyor?

ürkiye’de cumhurbaşkanlığı seçimi hızla yaklaşırken, sistem tartışmaları da aldı başını gidiyor. Parlamenter sistemden uzaklaşıldığı, cumhurbaşkanını halkın seçmesiyle beraber Türkiye’nin başka bir sisteme doğru gideceği yorumları yapılıyor. Gelecekteki sistemin neye veya hangi ülkenin var olan sistemine benzeyeceği tartışmalarına bir ek olarak, bu yazımda Amerika Birleşik Devletleri’nde birkaç yüzyıldır uygulanagelen sistemi, İngilizce’deki adıyla “Electoral College” (Türkçe çevirisi
Devamı

Cumhurbaşkanı Adaylarına Bir Bakış

Üç adaylı Cumhurbaşkanlığı Seçimi’nin ilk turuna tam bir ay kaldı. Halkın doğrudan dahil olduğu ilk Çankaya seçimi öncesinde kalan bu kısa zamanda, adaylar kendilerini tanıtmaya ve cumhurbaşkanı oldukları takdirde nasıl bir tutum takınacaklarına dair ipuçları vermeye yoğunlaştı. Bu yazımda, verdikleri demeçlerden ve günümüze kadar yaptıklarından yararlanarak, adayların nasıl bir cumhurbaşkanı olmayı hedeflediklerini anlatacağım. Yazımın seçim
Devamı

Johnson Mektubu

undan tam 50 yıl önce, gerçekleştiğinde Türkiye-Amerika Birleşik Devletleri ilişkilerini derinden sarsan, ancak şimdi bakıldığında müttefikler arası ilişkilerin tabiatını gözler önüne seren bir olay yaşandı. Yıl 1964… Sorun Kıbrıs ve Türkiye’nin başbakanıysa İsmet İnönü’ydü. Tarihe Johnson Mektubu olarak geçen 5 Haziran 1964 tarihli “diplomatik atom bombası” Türkiye’ye ABD ve NATO’nun güvenilirliği konusunda önemli bir ders
Devamı

Çatı Aday ve Çankaya Senaryoları

Ekmeleddin İhsanoğlu ismi CHP-MHP ortak cumhurbaşkanı adayı olarak açıklandığı ilk anda eminim birçok insan benim verdiğim tepkiyi verdi: Kim bu adam? İsmen tanıyor olsam da Türkiye siyasetinde aktif rol aldığına şahit olmadığım İhsanoğlu’nun bu kadar önem arz eden bir cumhurbaşkanlığı seçiminde aday gösterilmesi kafamı karıştırdı. Seçim öncesi son iki aya girilirken asıl ilgi odağı AK
Devamı

Kennedy Suikasti ve Komplo Teorileri

960’lı yıllar Amerika Birleşik Devletleri tarihinin en çalkantılı yılları olarak gösterilebilir. Zira bu yıllarda Sovyetler Birliği’yle savaşın eşiğine gelinmiş ve dünya, nükleer savaş tehdidiyle karşı karşıya kalmıştır. Ancak Soğuk Savaş şartlarının ötesinde, Amerika Birleşik Devletleri’nin iç siyasetine dahil edebileceğimiz bir olaylar zinciri de 60’lı yıllara damgasını vurmuştur. Demokratik Parti kadrosundan çıkan ABD’nin ilk Katolik Başkanı
Devamı

Bir Milli İrade Analizi

AK Parti ve dolayısıyla Recep Tayyip Erdoğan iktidara geldiğinden beri Türkiye bir dönüşüm sürecinin içerisinde. Türkiye siyasetinin temel taşlarının bir bir yıkılıp yerine yenilerinin gelmesi yalnızca on iki yıl sürdü ve süreç devam ediyor. Geçmişte lanetlenen sivil olmayan aktörlerin yerini şimdi tamamen sivil ancak halkın oyuna rağmen belli bir kesim tarafından horlanan, “milli irade”ye bağımlı
Devamı

İkinci Dünya Savaşı Avrupa’sında Türkiye ve Yahudiler

4 Nisan ve 4 Mayıs yıldönümleriyle beraber üzerinde daha sık durulmaya başlanan Türkiye’deki etnik ve dini azınlıkların geçmişten günümüze kadarki süreçteki durumu tartışmaya oldukça açık bir konu olarak önümüzde duruyor. Bu tartışmaya girmeden, bu konuyla paralel olduğunu düşündüğüm bir konuda yazmak istiyorum. İkinci Dünya Savaşı sırasında, Avrupa’nın çeşitli ülkelerindeki Yahudi Türklerin Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından
Devamı

1 Mayıs’ta Bir İnsanlık Dersi

1 Mayıs 2014 günü Bursa’da, ülkedeki karamsar ve tansiyonu yüksek havanın tam aksi yönde bir olay cereyan etti. Emek ve Dayanışma Günü’nü kutlamak için Bursa’nın merkezindeki Kent Meydanı’nda yaklaşık 6 bin kişi toplandı ve meydandaki güvenliği sağlamak için görevli bulunan kadın polisler, kadın katılımcılara karanfil dağıttı. Gün içerisinde özellikle İstanbul ve Ankara’dan yansıyan -deyim yerindeyse-
Devamı

Ho Amca’nın Vietnam’ı

ünya tarihinin Avrupa tarafından şekillendirildiği hep söylenegelmiştir. Avrupa dışındaki kıtalardan çıkan birtakım önemli şahsiyetlerin tarihte önüne geçilemez olaylara yol açtığı sık sık göz ardı edilir. Ho Chi Minh, Vietnam’da yaptıklarıyla Avrupa’nın ve Amerika Birleşik Devletleri’nin yaratmak istediği tarihin Asya’da var olmasını zora sokmuş ve korkulan Domino Teorisi’nin önemli mimarlarından biri olmuştur. Soğuk Savaş’ın özellikle 1970’lerde
Devamı

18 Nisan: Koalisyonlar Devri’nde Sonun Başlangıcı

On beş yıl önce Türkiye’de siyasi karışıklığın tam ortasında bir erken seçime gidildi. 18 Nisan 1999’da beraber yapılan genel ve yerel seçimler, Türkiye’nin günümüze kadar gördüğü son koalisyon hükümetini ve 2002 Kasım’ına kadar süren zorlu bir süreci beraberinde getirdi. Seçime gidilirken sonuçları etkileyen en önemli olay şüphesiz Abdullah Öcalan’ın yakalanması ve Türkiye’ye getirilmesiydi. 28 Şubat
Devamı

Bismarck ve Modern Almanya’nın Kuruluşu

u yazımda Avrupa Tarihi’nin önemli bir şahsiyetinden bahsedeceğim. Eğer bugün Almanya isminde bir devlet tarih sahnesindeyse ve 20. yüzyılda özellikle dünya savaşları boyunca dünya siyasetinin merkezinde yer aldıysa, Otto von Bismarck bu konuda en büyük pay sahibidir. Günümüzde Almanya’ya ait olan topraklarda 1800’lü yılların başında küçük parçalar halinde birçok Alman devleti bulunuyordu. Hepsi aynı ırktan
Devamı

Bir Partinin Anatomisi

Bugün büyük bir isyan dalgasının hedefi haline gelen bir siyasi parti var iktidarda: Adalet ve Kalkınma Partisi. 30 Mart Yerel Seçimleri sırasında ve sonrasında artış gösteren iktidar karşıtı söylemin kendine göre haklı yanları var, iktidarı destekleyen kesimin de kendine göre haklı tarafları mevcut. Bu iki farklı kutbun söylemlerini iyi anlamak ve yorumlamak için Türkiye’nin kaderini
Devamı

Bir İnsanlık Dramı: Otosansür

Malum, zorlu zamanlardan geçiyoruz ülke olarak. Sabahtan akşama dakika başı apayrı gündemlerle sarılmış durumdayız. Ortada bir kan davası var, hesaplaşmalar sürtüşmeler uzayıp gidiyor. Siyasete, gündeme hiç ilgimiz olmasa dahi, arkadaş ortamlarındaki günlük sohbetlerimize, ailemizle konuşmalarımıza yansıyan çözülmemiş sorunlarımız var. Şahsen karşılaştığım bir durumu bu sorunlu halimizle fazlasıyla bağdaştırdım. Televizyona çıkan, özellikle şov dünyasında iş yapan
Devamı

Talleyrand: Avrupa’nın En İyi Diplomatı

harles Maurice de Talleyrand-Périgord, ya da bilinen ismiyle Talleyrand 1754’te Paris’te dünyaya geldiğinde Fransa henüz aristokrasinin hüküm sürdüğü bir krallıktı. Kendine has karakteriyle ve tartışmalı ahlak anlayışıyla Talleyrand, 1789’da gerçekleşen Fransız İhtilali’nde ve sonrasında siyasi çalkantılarla boğuşacak olan Fransa’nın ve Avrupa’nın en önemli devlet adamlarından biri, ve şüphesiz en önemli diplomatı olacaktı. Gençlik Yılları ve
Devamı

“Tarafsız” Gazetecilik

Türkiye Cumhuriyeti Devleti kuruluşundan itibaren zorlu süreçlerden geçti, tarihimiz sorunsuz bir on yıllık döneme şahit olmadı; kağıt üzerinde demokratik temellere oturtulmuş olmasına rağmen anti-demokratik baskılara ve darbelere maruz kaldı. Ülkenin hali böyle olunca, medyası da buna göre şekillendi. İlk yıllarda yazılı medya, sonrasında işitsel ve görsel medya, tarafsız olması beklenirken ülkenin bu atmosferinden nasibini aldı.
Devamı