Dünyanın pek çok noktasında, normal zamanlardan farklı doğa olayları gözlendiğinde birincil suçlu olarak çoğu zaman küresel ısınma seçiliyor. 2021 yılında Türkiye’nin bir kısmında anormal ve kontrol altına alınamayan orman yangınları gözlenirken bir diğer kısmında ise sel felaketi yaşanıyordu. Bunun gibi örnekler dünyada pek çok coğrafyanın başına geliyor. Nature’da yayımlanan son makalelerden biri, çevre felaketlerine neden olan küresel ısınma sorununa farklı bir açıdan bakıyor: aerosoller.
Pakistan’da bu yıl meydana gelen olağandışı fazlalıkta muson yağmurları, bizleri farklı bir konuya odaklanmak zorunda bıraktı. Küresel ısınma denilince akıllara ilk olarak sera gazlarının etkileri gelse de oldukça göz ardı edilen bir diğer konu aerosollerin bu problemdeki yeridir. Günlük hayatımızda her alanda kullandığımız aerosollerin etkileri, sera gazları kadar uzun sürede ortaya çıkmıyor, daha hızlı ve daha lokal bir risk oluşturuluyor fakat bunların hiçbiri riski küçültmüyor.
SEPTEMBER 22, 2022 5:19 AM EDT
Öncelikle, aerosoller nedir? Aerosoller, gaz ortama yayılmış çok küçük katı veya sıvı parçacıklardır. Deniz tuzu, volkanik kül ve sis aerosollerin doğal örneklerindendir. Endüstriyel örnekleri ise kullandığımız deodorantlarda, parfümlerde ve çoğu sprey ürününde bulunmaktadır. Hayatımızın her yerinde aktif olarak kullanımda olan bu maddelerin doğa üzerinde etkisi konusunda her ne kadar net bir sonuç elimizde olmasa da kontrol altında tutulmaları gerektiği kesindir.
Bazı aerosollerin soğutucu bazılarınınsa ısıtıcı etkisinin olması, olası riskler bakımından yetkililerin göz ardı etmesine neden oluyor. Ancak unutulmaması gereken şey, sorunun sadece “ısınma probleminden” ibaret olmamasıdır. Küresel iklim değişikliğine kısa sürelerde neden olan her faktör, alışılagelmiş düzeni bozar ve çevre sorunlarına, daha kötüsü yangın ve sel gibi felaketlere yol açar. Pakistan’da 1600’den fazla kişinin hayatını kaybetmesine neden olan felaket bunun en güncel örneklerinden biri.
Yoğun nüfuslu bölgelerde kalan ve bundan dolayı can kaybını arttıran aerosol tehdidini görmezden gelmek yerine üzerine yapılan araştırmaları arttırmalı ve gerekli tedbirleri almalıyız. Söz konusu aerosoller olunca tahmin edilmesi zor sonuçlar ortaya çıkıyor bundan kaynaklı alınacak önemler konusunda çok daha hassas olunması gerekiyor.
KAYNAKÇA
Aerosols must be included in climate risk assessments (nature.com)
