“Michelin Adam” figürünü bilmeyen yoktur diye tahmin ediyorum, özellikle benim için ayrı bir yeri var. Küçükken Michelin Adam’ı reklamda gördüğümde beni epey heyecanlandırıyordu ve keşke reklam daha uzun sürse diye düşünüyordum hep. Çok uzun bir süre benim için lastikle alakası olmayan bir ikondu Michelin Adam, çizgi filme dönüşmesini istediğim kısa bir reklamın başrolüydü sadece. Ancak Michelin markası, Michelin Adam’dan ve hatta lastik piyasasının en büyük üreticilerden biri olmaktan çok daha fazlası.
Her ne kadar en büyük ve en bilinen lastik markalarından biri de olsa, Michelin’in uzmanlık alanı lastiklerden ibaret değil. Bugün, Michelin Yıldızlı restoran dendiğinde akla kaliteli ve lezzetli yemek yapan restoranların gelmesi epey mümkün ve normal. Michelin Yıldızı veren Michelin ile lastik üretici Michelin’in aynı olduğunu öğrendiğimde epey şaşırmıştım açıkçası, bir lastik markasının restoranlarla ne alakası olabilir diye düşünmüştüm. Gelin, ne alakaları varmış inceleyelim.
Michelin’in hikâyesi nasıl başladı?
Michelin 1889 yılında Fransa’da Édouard Michelin ve André Jules Michelin kardeşler tarafından lastik üreticisi bir şirket olarak kuruldu. Araçlar için lastik üreten bu şirketin kurulmasının ardından Michelin kardeşler, yaşadıkları bölgede yetersiz yol olması ve benzin bulmanın zorluğu sebebiyle araç kullanımının epey az olduğunu fark ettiler. Bu, onlar için epey büyük bir sorundu çünkü araç kullanımının sık olmaması, ürettikleri lastiklere olan ihtiyacı ve dolayısıyla talebi azaltacaktı.
İnsanları, araçlarını daha çok kullanmaya teşvik ederek bu sorunu çözme ümidiyle Michelin kardeşler, 1900 yılında bir “Michelin Rehberi” oluşturdular.
Michelin Rehberi
Rehberin amacı, sürücülere Fransa’da yolculuk ederken muhtemel ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri yerlerin nerede olduğunu göstermekti. Rehberde; yemek yenebilecek, uyunabilecek, benzin doldurulabilecek, arabayı tamir edebilecek yerler, nasıl lastik değiştirileceği ve harita gösteriliyordu. Michelin kardeşler, bu rehber sayesinde insanların daha çok gezeceğini, yani araçlarını daha çok kullanacaklarını, lastiklerinin eskiyeceğini ve bunun da Michelin lastik satışlarını artıracağını düşünüyorlardı.
1920 yılında rehbere eklemeler yapıldı ve önceki versiyonda yer alan bilgilerin yanı sıra rehberde oteller ve spesifik kategoride restoranlar da gösterilmeye başlandı. Bu noktada rehber Michelin kardeşleri, hiç planlamadıkları bir noktaya götürdü. Rehberin restoranlarla ilgili yaptığı önerilerin etkisi büyümeye başladı. Bunun üzerine Michelin kardeşler; restoranları ziyaret etmeleri, “gizli” bir şekilde denetlemeleri ve değerlendirmeleri için bir ekip kurdu.
Michelin Yıldızları
1926 yılında Michelin Rehberi’nde, kendi belirledikleri spesifik değerlendirme sistemlerine göre, restoranlar yıldızlarla ödüllendirilmeye başlandı. Restoranlar birden üçe kadar yıldız alabiliyorlardı ve bugün, bu sistem hâlâ aynı şekilde devam ediyor. Başlangıçta, bu yıldızlar yalnızca Fransa’daki restoranlara verilse de şimdi dünyanın herhangi bir yerinde Michelin Yıldızlı restoranlarla karşılaşmak mümkün. Peki bu yıldızlar neye göre veriliyor? Değerlendirmeyi beş kritere göre yapıyorlar:
- Malzemelerin kalitesi
- Lezzetlerin uyumu
- Pişirme tekniklerine hakimiyet
- Şefin kişiliğinin yemek deneyimine yansıması
- Denetleyen ekibin ziyaretleri arasındaki tutarlılık
Restoranlar yıldız verilirken sadece yemeklere göre değerlendiriliyorlar ve restoranın servis kalitesi, masa düzeni, restoran dekoru gibi kriterler göz önünde bulundurulmuyor. Peki, yıldız sayısı neye göre değişiyor ve bu sayı neyi ifade ediyor?
1 Michelin Yıldızı: “Yüksek kalitede yemek pişirme, uğramaya değer.”
2 Michelin Yıldızı: “Mükemmel yemek pişirme, rotayı değiştirmeye değer.”
3 Michelin Yıldızı: “Olağanüstü bir mutfak, özel bir yolculuğa değer.”
Her ne kadar, restoranlar için bu yıldızlardan kazanabilmek büyük ve önemli bir başarı olsa da asıl zorluk bu yıldızları tutmaya çalışırken başlıyor. Yıldız alıp almamış olması fark etmeksizin, Michelin’in denetleme ekibi restoranları her yıl değerlendirmeye devam ediyor. Zaten yıldızları olan restoranlar da yıldızlarını kaybetmemek adına yemeklerini aynı lezzet kalitesinde yapmaya devam ediyor olmalı. Kaliteyi yaratmak kadar sürdürebilmek de önemli. O nedenle, bu değerlendirmelerin her yıl yapılması restoranların üstüne büyük bir baskı koyuyormuş gibi gözükse de restoranların kazandıkları şöhretlerini idame ettirebilmeleri için önemli ve faydalı bir teşvik olarak değerlendirilebilir.
Michelin, lastik marketinde daha da büyümeyi hedefleyerek oluşturduğu Michelin Rehberi ile lastikle hiç alakası olmayan bir sektörde de kendini kanıtlamayı başardı. Bugün Michelin, “kaliteli lastik” ve “kaliteli restoran/yemek” dendiğinde akla ilk gelen isimlerden.
Kaynakça
Buchwald, E. (2024, February 10). Michelin Guide History: How did a tire company become an elite restaurant rating guide? CNN Business. Retrieved April 1, 2024, from https://edition.cnn.com/2024/02/10/business/michelin-guide-history/index.html
Connect, M. (2023, December 15). Automotive Tyre Market: Analysis of Present and Future growth | 2031. https://www.linkedin.com/pulse/automotive-tyre-market-analysis-present-future-growth-fjyjf/
History of the MICHELIN Guide. (n.d.). MICHELIN Guide. https://guide.michelin.com/th/en/history-of-the-michelin-guide-th
MICHELIN Guide UK Editorial Team. (2022, October 24). Michelin Yıldızı nedir? MICHELIN Guide. https://guide.michelin.com/tr/tr/article/features/what-is-a-michelin-star-tr
Michelin Heritage | Michelin. (n.d.). https://www.michelin.com/en/groupe/heritage
SSS. (n.d.). MICHELIN Guide. https://guide.michelin.com/tr/tr/faq-sikca-sorulan-sorular#:~:text=Anlamlar%C4%B1%20s%C4%B1ras%C4%B1yla%20%C5%9Fu%20%C5%9Fekildedir%3A,mutfak%20%2D%20%C3%96zel%20bir%20yolculu%C4%9Fa%20de%C4%9Fer
Team, E. (2024, March 11). How restaurants get Michelin stars: A Brief history of the Michelin Guide. Escoffier. https://www.escoffier.edu/blog/world-food-drink/a-brief-history-of-the-michelin-guide/
To the Stars and Beyond. (n.d.). MICHELIN Guide. https://guide.michelin.com/is/en/to-the-stars-and-beyond
