Bu yazımı özellikle benim gibi ertelemeyi çok seven insanlara bir çözüm yolu olması için yazıyorum. Yapmamız gereken şeyleri ertelememiz geçici bir mutluluk ve rahatlama hali sunsa da uzun vadede daha yüksek stres seviyelerine sahip olup daha kötü performans göstermemize yol açabiliyor. Bir sonraki görevi çok daha iyi yapacağımıza dair kendimize söz vererek geçici olarak kendimizi rahatlatıyoruz ama aslında kendimizi kandırıyoruz.
İşte daha fazla ertelememeniz için bilimsel olarak kanıtlanmış birkaç öneri:
Ertelemenin nelere mâl olacağını listeleyin
Bir görevi yapmayı ertelerken daha çok anımızı kurtarmayı düşünüyoruz. Ancak her verdiğimiz kararla gelecekteki bizi oluşturuyoruz. Bu nedenle yapmadığımız bir görevin bizi gelecekte nasıl etkileyeceğini madde madde yazmak sizin bu kararı daha sağlıklı bir şekilde vermenize yardımcı olacaktır. Bu madde bulaşık yıkamak gibi küçük görevlerden ziyade emeklilik, çalışma yaşamı ve ideal sizi oluşturacak yani uzun gelecekle bağlantılı görevlerde yapacağınız zaman daha etkili olacaktır.
Neden ertelediğinizi keşfedin
Ertelemenizin nedenini keşfetmek size yardımcı olabilir. Nereden başlayacağınızı mı bilmiyorsunuz? Yapacağınız şey size sıkıcı veya zor mu geliyor? Bunları belirleyip somutlaştırmak aslında bunların sandığınız kadar kötü olmadığını anlamanıza yardımcı olabilir.
Geçmiş ertelemeleriniz için kendinizi affedin
Araştırmalara göre geçmiş ertelemeniz için kendinizi ne kadar affederseniz, mevcut ertelemenin üstesinden gelme ve harekete geçme olasılığınız o kadar artar. O yüzden bir an önce geçmişteki size kızmayı bırakarak gelecekteki siz için çalışmaya başlayın.
Dikkat dağıtıcılarınızı ortadan kaldırın
Kişiye bağlı olarak dikkat dağıtıcılarınız değişiklik gösterse de hepsinin amacı aynı: Ertelemenize yardımcı olmak. Bu dağıtıcılar bazıları için Instagram, Twitter gibi uygulamalar olurken bazıları için dizi-film izlemek ve daha birçok çeşitli şey olabilir. Bunlarla geçici olarak tamamen iletişiminizi kesmeniz dikkatinizi toplamanıza yardımcı olacaktır. Eğer iradenizin düşük olduğunu düşünüyorsanız telefonunuzu güvendiğiniz bir yakınınıza vermeyi ve işiniz bitene kadar size vermemesini rica edebilirsiniz. Göreceksiniz ki dikkat dağıtıcı unsurları önceden devre dışı bırakmak size yapmanız gereken şey üzerinde çalışmaktan başka seçenek sunmayacaktır.
Başlamak için herhangi bir şey yapın
Genelde en kolay veya en zevkli görevden başlamak motivasyonunuzun gelmesine yardımcı olabilir. Bir şey yapmaya başlamadan önce kafamızda o işi büyütürüz. Ancak onu yapmaya başladıktan sonra tahmin ettiğimiz kadar acı verici olmadığını görürüz. Yapılan araştırmalara göre bir göreve başlamak, onu işlemeye devam edeceğiniz anlamına gelir ve bu, daha sonra çalışmaya devam etme olasılığınızı artırır. Bu durum da bizi psikolojideki Zeigarnik etkisine getiriyor. Bu etkiye göre yarım kalan görevleri düşünerek bir döngü içinde sıkışıp düşünürüz. Eğer bir görevi birazını bile yapmışsak bu kurama göre daha sonra o görevlere geri dönüp bitirme isteğimiz doğuyor.
Gerçekçi yapılacaklar listesi oluşturun
Bazen her şeyi bir günde yapmak istiyoruz ve yapılacaklar listesi oluştururken gerçekliğin dışına çıkıyoruz. On madde koymak yerine iki madde koyup onları tamamlamak size özgüven kazandıracaktır ve yazmadığınız diğer maddeleri de yapmaya zaman bularak ertelemeden daha üretken bir gün geçireceksiniz.
İddiaya girin
Arkadaşlarınızla zaman sınırı belirlediğiniz görevi bitirmek için iddiaya girin. Bu bahis belli bir miktar para da olabilir yemek-içecek ısmarlamak da. Önemli olan iddiayı kaybetmemek için görevin son tarihine kadar işinizi tamamlamak. Bu iddia sizi daha motive tutarak görevinizi oyunlaştıracaktır.
Kendinizi ödüllendirin
Bazı insanlar ödülü önce alıp motive olurken bazıları içinse görevi tamamlayıp ödül almak daha faydalıdır. Araştırmalar, insan beyninin ödül uyarıcılarına tepki verdiğini gösteriyor ve bu da alışkanlıklar yaratmanın iyi bir yolu olabilir. Ancak önce hangi grupta olduğunuza karar verin. Önce ödülü alıp hala ertelemeye devam ediyorsanız ikinci grupta olabilirsiniz. Kendinizi tanıyarak kendinizi ödüllendirin.
Görevinizi küçük parçalara bölün
Aslında “Başlamak için herhangi bir şey yapın” maddesinin altında düşünebilirsiniz bu maddeyi. Yapmanız gereken şeyi küçük parçalara bölerseniz her bir parçayı bitirdiğinizde diğerini yapmak için olan motivasyonunuz artacak ve en sonunda ertelemeden işinizi bitirmiş olacaksınız. Örneğin makale yazmanız gerekiyor. Bugün makaleyi bitirmem gerekiyor derseniz onu ertelemek için elinizden geleni yapacak ve büyük ihtimalle başlamayacaksınız. Onun yerine liste oluşturun. İlk madde olarak konunun bulunması olabilir. İkinci maddeye potansiyel kaynak araştırması olarak yazabilirsiniz. En sonunda tüm maddeleri bitirince elinizde yazılmış bir makaleniz olacak.
İstikrarlı olun
Son olarak ertelemeyi bırakmak da dahil hiçbir alışkanlık kolay kazanılmaz. Vazgeçmeden devam etmeniz lazım. Bir alışkanlığın oluşması için onu düzenli olarak yapmamız gerekiyor. Ertelemediğiniz her gününüz için takviminize tik koyun. Tikleriniz arttıkça günlerinizi ertelemeden geçirmeye gayret edeceksiniz çünkü beyniniz düzenli tiklerle dolu takvimin bozulmasını istemeyecek.
Umarım bu öneriler sizin için faydalı olmuştur. Erteleme hastalığının bilimsel arka planını açıklamaya çalışacağım diğer yazımda görüşme üzere.
Kaynaklar
Bailey, Chris. “5 Research-Based Strategies for Overcoming Procrastination.” Harvard Business Review, 4 October 2017, https://hbr.org/2017/10/5-research-based-strategies-for-overcoming-procrastination.
Loder, Vanessa. “10 Scientifically Proven Tips for Beating Procrastination.” Forbes, 15 April 2016, https://www.forbes.com/sites/vanessaloder/2016/04/15/10-scientifically-proven-tips-for-beating-procrastination/?sh=e3c9fe8296a6.
