Tarih boyunca pek çok kişi komplo teorilerinin verdiği yanılgılardan oluşan konfora sığınmış, olan biten sorunlar için de dünyayı yorumladığı şekliyle bu sorunlara neden olarak birtakım günah keçileri atamış. Bu günah keçisi rolünü en çok oynayanlardan biri de şüphesiz Yahudiler. Kimi zaman ekonomik krizlerden kimi zaman da toplumun dejenere olmasından sorumlu tutulan Yahudiler, bu teorilerden ölçülemeyecek büyüklükte zarar görmüşlerdir. Bu komplo teorileri genellikle antisemit kişilerce desteklenirken geçtiğimiz günlerde İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun oğlu Yair Netanyahu’nun Facebook profilinde paylaştığı komplo teorili bir resim bu genellemenin aksine bir görüntü oluşturdu.
Yair Netanyahu’nun Facebook profilinde paylaştığı resim
“Besin zinciri” başlığıyla paylaştığı bu resimde Yair Netanyahu, Macaristanlı Holokost kazazedesi George Soros bir reptillian önünde (popüler bir komplo teorilerindeki ögelerden biri) dünyayı oltasında sallarken, devamında ise antisemit bir karikatür karakteri olan mutlu tüccar parayla, besin zincirinin dördüncü halkasını oluşturan eski İsrail Başkabanı Ehud Barak’ı beslemekte. Son basamaktaysa Başbakanın eşi Sara Netanyahu’nun yaptığı harcamaları ortaya çıkararak yolsuzluk iddiasında bulunan Netanyahu evindeki eski görevlileri var. Yair Netanyahu’nun yaptığı bu tepki çeken paylaşıma, eski Ku Klux Klan üyesi David Duke tarafından da bir tweette sahip çıkıldı. Son yüzyılda yaşananlar düşünüldüğünde, bir Yahudi’nin bir ırkçıyla aynı çizgide olması pek akıl karı gelmese de, Netanyahu’nun yolsuzluk davasındaki gelişmeler anlaşılan Netanyahu’nun da günah keçisi aradığı gösteriyor.
George Soros
Besin zincirinin başında olan George Soros, üniversitede öğrencisi olduğu Karl Popper’ın birçok fikrinden etkilenip bu fikirleri dünyaya yaymaya çalışmakta olan bir iş adamı. Bu etkisini Popper’ın Open Society and Its Enemies isimli kitabına atfen kurduğu demokrasi, insan hakları, basın özgürlüğü gibi liberal değerleri savunan ve baskıcı rejimlere karşı çıkan Open Society Foundation’da görmek mümkün. Bunun yanında İsrail’in işgal politikasına karşı çıkan gruplara da fon bağışlayan Soros, kendini dünyadaki Yahudilerin temsilcisi olarak gören Netanyahu’nun milliyetçi programına uymadığı için İsrail’e karşı olmakla eleştiriliyor.
Soros ve Netanyahu özellikle geçtiğimiz yazda, Netanyahu’nun Macaristan’a yapacağı ziyaret öncesi İsrail Dışişleri Bakanlığı’nın yaptığı açıklama yüzünden karşı karşıya geldiler. Macaristan’ın sağcı ve antisemit söylemleri olan başbakanı Orbán’ın göçmen-mülteci karşıtı politikalarını eleştiren Soros karşısında Orbán tarafından ülkedeki siyaseti para ile gizlice etkilemekle suçlandı. Seçim döneminde Soros üzerinden antisemit bir söylem geliştirerek oylarının aşırı sağ parti Jobbik’e gitmesini önleyen Orbán, seçim kampanyasında “Son gülen Soros olmasın.” propagandası ile İsrail’in Macaristan Büyükelçisi tarafından Holokost dönemi hatıralarını canlandırmakla eleştirildi. Bu açıklamadan hoşlanmayan Netanyahu ise, Macaristan ziyareti öncesinde İsrail Dış İşleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamayla Soros hakkındaki eleştirileri haklı bulduğunu gösterdi. Açıklamada antisemitizm hakkında bir yanlışlamaya gidilmezken, Soros’un İsrail’e leke süren kuruluşları fonlayıp demokratik olarak seçilmiş hükümetlerin altını oymakla sorumlu tuttuğu belirtildi. Bu resimden anlaşılan, Netanyahu Soros’u bir Yahudi olarak görmekten çok liberal olarak görmeyi tercih ediyor.
Netanyahu ve Orbán
Macaristan, İkinci Dünya Savaşı sırasında Yahudilerin bulunup toplama kampına götürülme süreçlerinin en kolay olduğu ülke olarak tanımlanıyor. Geçmişinde antisemitizmin büyük bir yer kapladığı Macaristan’da bu tarz ırkçı söylemlerin siyasette yer alması ırkçılığın yeniden uyanmasında şüphesiz bir etken. Bununla beraber, Netanyahu’nun İsrail’de Arap nüfusunun İsrailli Yahudi nüfusunu geçme korkusu dünyadaki Yahudi diasporasını da İsrail’e göçe teşvik etmeye sebep oluyor. Bu yüzden kendi kendine Yahudilerin koruyuculuğunu üstlenen Netanyahu, Soros’a geldiğinde bu duruşuna ters bir şekilde davranıyor. Buna sebep olarak, süregelen yolsuzluk davasında belki de oğlunun düşündüğü gibi bir günah keçisi olarak komplo teorilerinin popüler ismi Soros’u kullanmak isteyebilir. Zira yolsuzluk iddialarını “dış güçlere” ya da “liberal düzene” yıkmak durumdan sıyrılmak için iyi bir çıkış yolu. Bu aynı zamanda, komplo teorilerinde olduğu gibi tüm Yahudilerin el ele verip İsrail için çalışması fikrinin pratikte karşılığı olmadığının da bir göstergesi.
Not: Bu yazıda kullanılan görseller;
https://www.cnbc.com/2016/07/01/the-brexit-crisis-that-wasnt.html
https://www.vox.com/world/2017/7/19/15998154/netanyahu-orban-crazy-eu-bashing-hot-mic
adreslerinden alınmıştır
