Annesi İzmirli bir Rum, babası Lübnanlı Arap bir subay… Evinde Türkçe, okulunda Fransızca… 1925 senesinde 1. Dünya Savaşı’nın yıkıcılığının gölgesinde, yeniden yeşermeye can atan bir çiçek gibi dünyaya geldi Etel Adnan. İlk gençlik yıllarından beri ise çevresini merak etti, etrafında olan bitenleri bir sanatçı kaygısıyla anlamaya çabayı geçtiğimiz günlerde verdiği son nefesine değin sürdürdü. Bu
Devamı

Modern roman, bilinçli bir kandırmacadır. Yazar, kandırma saikiyle yazar; iyi okur ise kandırıldığını bilir. Yazar, ne kadar iyi kandırabiliyorsa o kadar iyi bir yazardır, okuyucu ise ne kadar iyi kandıysa o kadar iyi bir roman deneyimliyor demektir. Romanda yazılanlar, yazarın en ufak bir detayı bile kandırmacadan oluşan bir dünyanın ürünüdür. Roman yazmak, en nihayetinde bu
Devamı

Adı ister modernlik olsun, ister modernizm, isterseniz de tercih ettiğimiz şekliyle, modernite… Binbir farklı göstergeyle ifade edilebilecek basit ve apaçık fakat bir o kadar da kendini saklamayı bilen bir olguyla haşır neşir oluyoruz. Modernite, gerçekten de üstündeki bu ilgiyi hak ediyor mu? İsimlendirmesinin dahi bir halat yarışı gibi bitmez tükenmez tartışmaların odağı olduğu bir nosyondan
Devamı

İnsanlar, tecrübe ettikleri ürünleri ilkin anlamak ister. Güzel bir el yazısı ile karşılaşıldığında, inci gibi güzel yazılmış dahi olsa asıl problem, bu yazı ile oraya ne yazılmış olduğu olacaktır. Bir sanat eseri deneyimlenirken, sorulacak ilk veya belki de tek soru, ne anlam ifade ettiğine yöneliktir. Her ne kadar güzel sanatlarda estetiğe, anlam karşısında biraz daha
Devamı

Eserleri asmaya değer kılan nedir? Üstüne tonlarca para sarf edilip, eleştirmenlerce beğenilmiş, sanat camiasında el üstünde tutulan bir sanatçının galeriden satın alınan telif eserler örneğin, niçin asarız? Bunu, yani telif bir eseri insanın evinde sergilemesinin nedenini aslında en doğru araştıracak disiplin, sanat tarihinden ziyade sosyoloji ve tarihtir. Zira, eserlerin satın alınıp duvarlara asılması, bir güç
Devamı

Geçtiğimiz günlerde Instagram uygulaması üzerinden promosyonlu bir reklam ile Pull&Bear isimli çoğumuzun malûmu olduğu giyim markasının Londra’nın meşhur Tate Modern müzesinin kalıcı koleksiyonuna atıfla çıkarttığı bir giyim koleksiyonu olduğunu öğrendim. P&B markasına yeterince aşina değilim, ürünlerini tüketmiyorum. Yine de ülkemizde de son yıllarda hayli popüler bir hale gelen ve benim alternatif ifadesiyle tabir ettiğim yarı-popüler
Devamı

Günümüz anlayışlarında bağlam, bir eserin anlam ve değer kazanması için gereken yegâne unsur olarak karşımıza çıkıyor. Bu anlayıştan hareketle, bir eserin yorumlanması ve algılanması için sadece bir iki değil, kaç defa alındıysa o kadar, belki de milyonlarca bağlam oluşturduğu kabul ediliyor. Bu teknik ifadeleri aslında birçoğumuzun defaatle yaşadığı günlük bir refleks ile açıklamak çok kolay.
Devamı

“Hayat hiç mavi yerinden vurmadı… Çünkü ben maviyi beyazı koruyan masumiyet olarak tanırım, karanlığı görünür kılan bir renktir mavi, öyle bilirim… Sürükleyendir,bitmeyendir… Mavi olarak anlatmalıyım her şeyi… Kaldırın başınızı gökyüzüne, görmek istediğinizi değil gördüğünüzü söyleyin bana! Yaşamın ta kendisidir mavi…belkide sadece bu yüzden ölmeye değil,yaşamaya mahkumedilmiştir… Maviyi soruyordun, gözlerimden yüzüme yayılan maviyi mi? Bir renk
Devamı

Alman modernizminin o dönemin hakim sanat akademisi olan Paris’ten uzak ve paralel bir temsilcisi olan Hans Thoma, Avrupa’nın Orsay ve Frankfurt dahil olmak üzere birçok önemli müzesinde pek çok ziyaretçi tarafından hayranlıkla seyrediliyor olmasına karşın birçok açıdan da Fransız modernistlerinden/empresyonistlerinden geri plandaymış gibi düşünülmektedir. Avrupa’da modern sanat açısından hayli önemli bir köşetaşı olduğuna inandığım sanatçının
Devamı

New York metrolarına grafiti yapmaktan şehir elitlerinin orijinal eser elde etmek için servetler döktüğü, sosyetenin hayranlık beslediği bir figür haline gelen Jean-Michel Basquiat kısa hayatında gelişen dünyanın yeni sanat atılımlarının bir piyoneri olmakla kalmadı, aynı zamanda ABD progresiflerinin yüzleşmelerle dolu siyasi başkaldırılarının insan suretine bürünmüş hali olarak karşımıza çıktı. Denebilir ki, Basquiat’ın eserlerini ele almak
Devamı

Metin Erksan’ın Sevmek Zamanı filmi şüphesiz klasik Türkiye sinemasının en iddialı, en ses getirmiş ve en sevilen eserleri arasında önde gelir. Badanacı olarak girdiği bir evde gördüğü kadının resmine zamanla aşık olan bir adamın resme olan aşk ve kadının kendisine olan aşkı arasındaki duygusal tercihi konu alan film, bu ikilemi ortaya koyarken aslında Doğu geleneğinin
Devamı

Post-modernist felsefe bir anlam ve yapı sorgulamasıdır. Her iki bakış açısı da, 20. YY felsefesinin bu önemli okulunun sanatta gelişmesini mümkün kılmıştır. Sanatın, bilhassa sanat tarihinin kendi içinde ne gibi bir diyalektik barındırdığını daha evvelki yazılarımda ele almıştım. Bu diyalektiğin bizi nasıl da nihai olarak post-modernizmi içselleştirmeye taşıdığını da. Oysa önemli noktalardan bir tanesi, bu
Devamı

Batı medeniyeti, 20. yy’a inhisar trajedilerin yanı sıra en büyük sarsıntıyı 14. yy dolaylarında kara veba olarak bildiğimiz salgın sırasında tecrübe etmiştir. Koca bir medeniyetin elini kolunu bağlayan bu belanın, yazının bu noktaya kadarki anahtar kelimesi olan medeniyet terminolojisinden yola çıkıp ele aldığımızda, şu soruyu sormadan edemedim: Veba, acaba sanat tarihini nasıl etkilemiştir? Düşünüp konuya
Devamı

Gelenek kelimesinin Latin dillerindeki karşılığı olan tradition kelimesinin etimolojik kökeninin, değiş-tokuş anlamına gelen trade kelimesine dayandığı bilinir¹. Etimolojiye sırtımızı dayamanın bizi her zaman düzlüğe çıkaracağına inanmak doğru olmasa da, kimi zaman ondan aldığımız ışık yaşadığımız dünyayı aydınlatmaya ziyadesiyle yarar. Gelenek örneğinde olduğu gibi. Zira, gelenek kavramını bu denli elden ele aktarılan bir öz şeklinde değerlendirmek, yazımızın devamı yolunda
Devamı

İstanbul’un değil yalnızca Türkiye’nin, dünyanın en güzel şehirlerinden biri olduğu açık. Yüzyıllardır çeşitli medeniyetlerce mütemadiyen arzulanmış, gerek koca imparatorlukların komutanlarının gerekse kendine yeni bir hayat çizmek, sıfırdan başlamak için bir yol arayan insanların, yani 7’den 70’e herkesin rüyalarını süslemiş bir şehir. Maalesef, tıpkı birçok muadili şehir gibi, gittikçe modernleşen ve hayatın akış hızının gittikçe ivmelendiği
Devamı

*Yazının geri kalanında sıkça değineceğimiz röportajdan alınmıştır.  2019’un sonuna yaklaşıp koca bir on yılı geride bırakırken, geriye dönüp baktığımızda kuvvetli bir mantıksal boşlukla hatırlayacağımız olaylar silsilesiyle karşı karşıya kalacağımız düşüncesindeyim. İtalyan bir sanatçının Art Basel: Miami Beach’te bir muzu duvara asmasıyla bütün bir toplum sanki bunu bekliyormuş edasıyla sanat dünyasını eleştiri toplarına tutması, ve o
Devamı

BoJack Horseman, yalnızca Netflix için değil, tüm televizyon dünyasını için devrim niteliğinde ögeler taşıyan, gerek karakter gelişimi, gerek ileri-geri atıflarla dolu esnek kurgusu, gerek dramatik ögelerin şova yedirilmesi ve gerekse yalnızca sinematografisi üzerinden ders niteliği taşıyan bir başyapıt. Tüm şovu övmek için dahi, apayrı bir yazının gerek olduğu, detaylar içinde boğulmayı sevenleri de yalnızca drama
Devamı

Klasik dönem sanatının en yaramaz, kabuğunu kırmaya en yatkın ressamlarından bir tanesi şüphesiz ki 17. yy İtalya’sının sessiz üstadı Michelangelo Merisi da Caravaggio’dur.  Caravaggio’nun dönemini aşan çizim tekniklerinin bir kısmına “Klasik İsimde Kurban İmgesi” isimli yazımda değinmiştim. Bu yazı, Caravaggio’yu tanıtmak ve onun sanat tarihindeki yeri ve öneminden bahsetmek üzere, usta ressam üzerine küçük bir
Devamı

Metafor ve Gerçeklik Resim sanatı, popülerlik kazanmaya başladığı ilk günlerden beri metafor ve gerçeklik kavramlarının savaşımına sahne olmuştur. İmgesellik ve çok anlamlılığın karşısında her zaman apaçıklık ve gerçeklik gibi materyal kavramlar durmuş ve her ikisi de yıllardan beri sanat tartışmalarının en ciddi iki zıt kutbu olarak yerini korumuştur. Elbette “Resim sanatında gerçeklik mi daha değerlidir,
Devamı

Kurban, antropolojiden tarihe, etnografyadan teolojiye insanı ilgilendiren hemen her sosyal ve pozitif bilim dalının konusu olabilecek bir tarihsel konuma sahiptir. İnsanlık tarihini incelediğimizde, ateşe ve güneşe tapan ilk insanlardan çok tanrılı dinlere, günümüzün Sami dinlerine kadar hemen her noktasında karşımıza çıkmaktadır. Hal böyle olunca, kurban denen eylemin insan aklının en değerli dışa vurumu olan sanata
Devamı

Rönesans hareketinin ateşlediği fitil ile birlikte, Avrupa yepyeni bir sanatçı üslubuyla tanıştı. Özellikle Katolik Kilisesi ve teizm güdümünde ilerlemekte olan bu sanat anlayışı, dönemin burjuvazisinin içinden bir kardelen gibi yükselip soylu sınıfına kendilerini oldukça sevdirdi. Şaşalı motifler, abartılı betimlemeler ve en önemlisi dini ve epik tasvirlerle gelişmekte olan bu sanat anlayışının ilk eserlerinin verilmesinin üzerinden
Devamı

Uyarı: Bu yazı Black Mirror dizisinin 5. Sezon 1. Bölümü Striking Vipers hakkında tat kaçırıcı spoiler’lar içermektedir.  Geçtiğimiz günlerde son zamanların en çok izlenen ve tartışılan dizi Black Mirror’un beşinci sezonu televizyonlardaki yerini aldı. Özellikle Netflix tarafından satın alındığından beri dizinin sevilen yapısının değiştiğine dair pek çok eleştiriye tabi tutulan yapım, son yayınlanan sezonuyla da
Devamı

Bu yazı Game of Thrones dizisinin sezon finaline dair spoiler içermektedir.    Geçtiğimiz günlerde tartışmalı bir finalle ekranlara veda eden HBO klasiği, Buz ve Ateşin Şarkısı serisinin televizyon uyarlaması Game of Thrones dizisi, bitmesinden çok nasıl bittiğiyle çok konuşuldu. Sekiz sezondur IMDb’de en yüksek puanlı bölümlerden tutun üzerine defalarca inceleme üretilen, teorileriyle uykular kaçırtan, plot twistleriyle
Devamı

Bu yazımda, değerli GazeteBilkent okurlarını edebiyatımızdaki modernleşme çalışmalarının başlarına götürmek istiyorum. Geçtiğimiz yazılarda Paul Eluard vesilesiyle değinmiş olduğum Dadaist düşüncenin Türk edebiyatında nasıl bir karşılık bulduğunu, daha da önemlisi bulup bulamadığını sorgulamadan da önce, sizi bir şairle tanıştırmak istiyorum: Orhon Murat Arıburnu. Orhon Murat Arıburnu çok ünlü bir şair değil. Zaten yayınlanmış tomarlarca kitabı, isminin geçtiği onlarca dergi
Devamı

“Bir dünyada yaşıyoruz, bu dünyada şairin sözü her şeyden önemli” Bugünkü yazımda sizi 1960’ların Ankara’sına, Hüseyin Cöntürk‘ün vermiş olduğu bir davete, davetli iki kişinin diyaloğuna misafir etmek istiyorum. Karakterlerimizden biri, Türk şiirinin tartışmasız en başarılı isimlerinden, kendine has üslubu ve yazım teknikleriyle adını edebiyat tarihine altın harflerle yazdırmış bir isim, Turgut Uyar, diğeri ise çağdaş edebiyatımızın en
Devamı

Fransız sürrealist şair Paul Eluard, 1895’te Paris yakınlarında, Saint Dennis’te doğmuş, muhasebeci bir babanın ve terzi bir annenin oğlu. Dönemiyle hep bir alıp-verememenin içerisinde olan bir aydın kuşağının yetiştirmiş olduğu en önemli şairlerden birisi. Sanat kariyerine öncelikle bir Dadaist olarak başlayan şair, dada akımının meşhur tekniklerinden olan kes-yapıştır tekniğiyle başarılı şiirler yazmıştır. İki dünya savaşı ve İspanyol İç
Devamı

Orhan Pamuk, şüphesiz ki Cumhuriyet sonrası Türk edebiyatının çıkarttığı en değerli kalemlerden biri. Hakkında söylenen “En az okunan, en çok tartışılan romancı” tabiri ise onun hem edebi hem de politik çizgisini özetliyor. Bu yazımda, Pamuk’un yazdığı ve ona belli bir ün getiren ilk kitabından, Cevdet Bey ve Oğulları‘ndan ve romanın ana fikrini şekilleyen kuşak kavramından bahseceğim.
Devamı

Geçtiğimiz haftasonu Genç Gazete tarafından Çankaya Belediye’sinin sponsorluğunda düzenlenen ve bizim de GazeteBilkent  olarak davetli olduğumuz Medya Sempozyumu‘na katıldık.  Güray Öz‘den Çiğdem Toker‘e, Burcu Karakaş‘tan Faruk Eren‘e birçok basın emekçisinin ve sendika ileri gelenlerinin katılımıyla gerçekleşen sempozyum, Ankara’nın yanı sıra çevre illerden genciyle yaşlısıyla gelen katılımcılardan da çok büyük ilgi gördü. Beş oturum olarak gerçekleşen sempozyumdan aldığımız notları sizler için derledik.  
Devamı

“Fotoğrafın da hümanisti mi olurmuş canım?” diye düşününmeyin: 1908 yılında Fransa’nın Chanteloup şehrinde doğan yetenekli sanatçı Henri Cartier-Bresson’a göre olur, hatta olmalıdır. Fotoğrafın sanat olup olmadığı konusunda tartışmalar hali hazırda sürerken Cartier-Bresson fotoğrafın sanatsallığından çok toplumsallığıyla ilgileniyor. Yine de çekmiş olduğu yüzlerce fotoğraftan yalnızca yirmi tanesinin iyi kabul edilebileceğini söyleyen bu başarılı sanatçı, sanatının toplumsallığı
Devamı