Duman, plastik, zehir, radyasyon…
Sanayi Devrimi ile kendini belli eden çevre kirliliğinin ekosisteme, insan sağlığına zarar verdiğini hepimiz biliyoruz (Hoş, insan ile ekosistemi birbirinden ayırmak da anlamsız).
Soluduğumuz havanın kalitesi, havada bulunan 2.5 mikrometreden (0.025 cm) daha küçük parçacıkların ölçülmesi ile hesaplanıyor çünkü bu değerin altındaki parçacıklar kan dolaşımımıza karışabiliyor ve damarlarımızdaki yağlanmaları arttırıyor. Hâliyle kalbimiz, işlevini yerine getirmekte zorluk çekmeye başlıyor. Sadece hava kirliliğinin sadece insana böyle bir etkisi varken suyun, toprağın kirliliğinin canlılara ne kadar zarar verebileceğini düşünmekte fayda var. Yapılan araştırmalar, her gün binlerce çocuğun kirli su tüketiminden öldüğünü belirtiyor. Çevreye savurduğumuz atıklardaki zehirli kimyasallar, gün geliyor toprağa karışıp bitkiler aracılığıyla besin zincirimize geri dönüyor.
İşte şimdi karşınızda dünyanın en kirli yerleri:
- Agbogbloshie (Gana)
Burası dünyanın en büyük dijital atık bölgesi. Maalesef elektronik atıkların sadece %20’sinin geri dönüştürülebildiği bugünün dünyasında, durum hiç de şaşırtıcı değil ya da iç açıcı…
- Matanza-Riachuelo (Arjantin)
Bu nehir yatağı, suya kirlilik ve ağır metal karıştıran yaklaşık 15.000 küçük işletmeye sahip. Ayrıca fabrikalardan, tabakhanelerden salınan atıklar, bölgede yaşayan çocukların %25’inin dolaşım sisteminde kurşun bulunmasının ana sebebi.
- Nijer Nehri Deltası (Nijerya)
Firmaların petrol atıklarını dökmeyi en sevdiği bölge burası olsa gerek.
- Ghaziabad (Hindistan)
Bu sanayi şehri dünyanın en kötü ikinci hava kalitesine sahip. Sokaklar topografya ve insan aktivitelerinden dolayı duman, toz ve zehirli pusla kaplı.
- Lahor (Pakistan)
Bu büyükşehirdeki yüksek yapılar, araçlar ve sanayi emisyonları kirli bir sis tabakası oluşturuyor ve vatandaşlar bu duruma alışmış durumda. Yine de sise bağlı ölüm sayıları azımsanacak gibi değil.
- Hazaribagh (Bangladeş)
Geçmişte tabakhanelerle dolu olan bu şehir krom kirliliğine maruz kalmış durumda. (Krom, derinin tabaklanması sırasında ortaya çıkan bir yan ürün ve atık suyla doğaya salınıyor.)
- Norilsk (Rusya)
Bir zamanlar dünyanın en büyük ağır metal izabe (ayrıştırma) tesislerine ev sahipliği yapan bu şehir, geçmişte atmosfere milyonlarca kurşun, çinko ve arsenik saldı. Hatta henüz iki yıl önce 20.000 ton dizel yakıt, nehirler aracılığıyla suya ve toprağa karışarak tam bir facia yarattı.
- Citarum Nehri (Endonezya)
Buranın yüksek kirlilik oranı kanalizasyon sisteminin yetersizliğinden ve endüstriyel atıklardan kaynaklanıyor. Son 13 yılda nehirdeki balık popülasyonu %60 azaldı. Nehir, dışkı bakterileri ve kurşun seviyesi açısından yasal limitlerin çok çok üstünde.
Görselleri inceledikçe tiksinmek ya da üzülmek kaçınılmaz, değil mi? Bize düşen de -2020 verilerine göre- hava kirliliği açısından 46. sırada yer alan ülkemizi temiz tutmak olsa gerek. Bu, çok da zor olmasa gerek!
KAYNAKÇA
METİN:
Dutfield, S. (2022, Mart-Nisan). Dünyanın En Kirli Yerleri. How it Works. 40, 48-51.
GÖRSELLER:
https://www.google.com/search?q=https://outwardon.com/article/what-lurks-inside-the-worlds-most-polluted-waterways/?utm_source=pinterest&utm_medium=social
https://www.google.com/search?q=https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Agbogbloshie,_Ghana_2019.jpg
https://www.google.com/search?q=https://gaiadergi.com/nijer-deltasini-kim-kurtaracak/
https://www.google.com/search?q=https://www.nytimes.com/2019/11/22/world/asia/pakistan-lahore-air-pollution.html
https://www.google.com/search?q=https://www.siasat.com/air-quality-very-poor-in-parts-of-noida-ghaziabad-2001246/
https://www.google.com/search?q=https://bellona.org/news/industrial-pollution/2016-11-norilsk-nickel-aims-to-reduce-pollution-in-norilsk-by-75-by-2020
https://www.google.com/search?q=https://bellona.org/news/industrial-pollution/2016-11-norilsk-nickel-aims-to-reduce-pollution-in-norilsk-by-75-by-2020
https://www.google.com/search?q=https://www.deccanherald.com/city/11-yrs-kspcb-helpless-tackling-707468.html
