60’lı yıllarda başlayan köylerden kentlere göç, uzun yıllar etkilerini toplumun her alanında gösterdi. Dönemin siyasileri tarafından desteklenen alt yapı ve inşaat çalışmaları, şehirleri cazip bir hale getirmeye başladı. Bu dönemlerde Türkiye, şehir hayatı adı verilen yeni bir yaşam tarzı ile tanıştı. Şehir hayatı sosyo-ekonomik durumdan yaşam tarzına Türk toplumunu pek çok yönden etkiledi ve değiştirdi. Fakat şehirler gözüktüğü kadar elverişli ve konforlu değildi. Altyapı çalışmaları yaşanan büyük göç hareketine yetişemedi ve gecekondulaşma başladı. Şehre ilk geldiklerinde sıcak sudan tutun da elektriğe kadar pek çok olanaktan yoksun kalan insanlar, gecekondularda şehir hayatının zorlukları ve değişen yaşam koşullarının sıkıntılarını çektiler. Köyde, akrabaları ile küçük bir kitle ile beraber yaşayan insanlar, tanımadıkları büyük kalabalıklarla tanıştılar. Bütün bunların yanı sıra siyasi çalkantılar ve sağcı-solcu ayrımı şehirlere göç eden insanlarda yeni bir kimlik arayışına yol açtı. Bu değişen yaşam koşullarının etkilerini müzik dünyasında da gösterdi ve Arabesk Müzik ortaya çıktı.
Arabesk kelime olarak “Arap müziğini andıran” anlamına gelmektedir. Fakat gecekondu müziği veya minibüs müzik olarak anılan arabesk müzik, kentlerde sesini duyurmak isteyen insanların sesine dönüştü. Destekçilerinin yanı sıra eleştiren de çok oldu bu müzik türünü. Bu eşsiz folk kültür müziğe Orhan Gencebay, Ferdi Tayfur ve Müslüm Gürses öncülük etti. Orhan Gencebay şarkılarında “ben de insanım, beni de anlayın” şeklinde şehirlerde oluşan zengin-fakir çatışmalarına dikkat çekti. “Batsın Bu Dünya” şarkısında hayata karşı umutsuz ve karamsar bakış açısını sergiledi. Arabesk kısa süre içerisinde müzik piyasalarını ele geçirdi. Bu müzik türünde eserler sergileyen sanatçılara, şehir hayatında onlara sahip çıkan büyükler niteliğinde “Baba” adı verildi.
Ülkenin folk ögelerin birleşimi ile oluşan müzik, siyasiler tarafından gecekondulardan yükselen bir başkaldırı olarak görüldü. 12 Eylül ile ülkede başlayan baskı dönemi, etkilerini arabesk müzikte de gösterdi. Bu yüzden 80’li yıllarda TRT’de arabesk müzik yayımlanması yasaklandı. Orhan Gencebay’ın, “Batsın Bu Dünya” şarkısı mevcut düzene isyan olarak adlandırıldı ve yasaklanan parçalardan biri oldu. Pek çok siyasi ve toplumsal isyan içeren arabesk müzik, fantezi müzik adını alarak şekil değiştirdi.
80’li yılların sonunda ekonomideki liberalleşme ile birlikte sosyal hayatta da kısıtlamalar kalktı, rahatlama görüldü. Müzik dünyası da kısıtlamalardan kurtuldu. Bu dönemde insanlar şehir hayatına alışmaya başladı. Dolayısıyla hayata eskisi kadar karamsar bakmak yerine, umut ve neşe ile bakmaya başladılar. Efkarlı, acılı ve mutsuz arabesk müzik, yerini Anadolu tarzına bıraktı. Folk kültür artık şehirleşmeye çalışmıyor, Anadolu müziğini şehre getiriyordu. Bu döneme damgasını vuran isim ise İbrahim Tatlıses oldu. 60’lar arabeski karamsar ve mutsuz insanları temsil ederken, 80’lerin sonunda arabesk hayata daha umut ile bakan insanları temsil etmeye başladı.
90’lı yıllarda Türkiye özel televizyon kanalları ile tanıştı. Böylece arabesk müzik yeni yayım mecraları buldu. Bu dönemde TRT, “popüler müzik” adı altında arabesk parçalar yayımlamaya başladı. Arabesk, yeni bir döneme adımını attı, diğer müzik türleri ile etkileşim içerisine girdi. Gecekondu müziği piyasanın standartlarına uygun bir hale getirildi ve kendi endüstrisini oluşturdu. Böylece arabesk sınıfsal bir müzik olmaktan çıktı ve her kesimden insanın dinlediği bir müzik türü haline geldi.
Geçmiş yıllarda arabesk dinlemek sıkça eleştirildi ve isyankar bir müzik olarak adlandırıldı. Fakat günümüzde arabesk şarkılar yeniden düzenlenmekte ve günümüz piyasasında popülerliğini korymaya devam etmektedir.
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1647188
https://www.researchgate.net/publication/291220607_Turk_Sinemasi’nda_Arabeskin_Dogusu_ve_Gelisimi
http://ozcekim.com.tr/dergi/6-sayi/turk-muzigine-bir-teselli-arabeskin-dogusu-ve-arabeskin-babalari/
https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/09502380701480402?needAccess=true
http://www.turkishmusicportal.org/tr/turk-muzigi-turleri/populer-muzikler-arabesk
