Fulbright, ülkeler arası etkileşimin eğitim yoluyla sağlanabileceği amacıyla kurulmuş olan bir komisyon. Fulbright’ın Türkiye komisyonu, 1949’dan itibaren hizmet vermeye devam ediyor, bu sene 75. Yıllarını kutluyorlar. Biz de Gazete Bilkent olarak Fulbright bursu hakkında daha fazla bilgiye sahip olabilmek adına Türkiye Fulbright Eğitim Komisyonundan İrem Hanım ile bir röportaj gerçekleştirdik.
Fulbright bursundan ve tarihçesinden bahsedebilir misiniz? Burs neden ABD ve Türkiye arasındadır?
Fulbright Dünya barışına katkıda bulunmak için kuruluyor. Amaç, ülkeler arasındaki kültürel etkileşimi eğitim yoluyla sağlamak. Böylelikle bir komisyon kuruluyor, ismi de Senatör William Fulbright’tan geliyor. Türkiye, Fulbright’a ilk katılan ülkelerden. Komisyon Türkiye’de 1949’da kuruluyor. Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı ile Amerika Dışişleri Bakanlığı arasında bir anlaşma imzalanıyor. Böylece, Türk ve Amerikan vatandaşlarına eğitim ve araştırmaları için burs verilmesi amaçlanıyor. Bazen bize soruluyor, “Bursla Amerika dışında bir ülkeye gidemiyor muyuz?” diye ama burada Amerika ve Türkiye arasında yapılan bir anlaşma ile mevcut. Bu yüzden başka ülkelere Türkiye Fulbright’ın öğrenci göndermesi mümkün olmuyor
Fulbright kapsamında hangi burslarınız mevcut?
Türk vatandaşlarına verilen 9 adet bursumuz mevcut. Yüksek Lisans/Doktora Bursu var. Onun dışında Türkiye’de bir doktora programına kayıtlı olan ve tez aşamasına geçmiş olan öğrencilerin yararlanabileceği Doktora Tez Araştırma Bursu var. Bu burs kapsamında tez çalışmalarınızı bir sene Amerika’da yürütüyorsunuz.
Doktora Sonrası Araştırma Bursu (PostDoc Bursu) ve Akademik Araştırma Bursu var. Bu burslar da doktora derecesi alındıktan sonra yararlanılabilen burslar.
“Foreign Language Teaching Assistant“ dediğimiz Yabancı Dil Öğretim Asistanlığı Bursu var. Türkçe öğretmenliği, İngilizce öğretmenliği, İngiliz Dili ve Edebiyatı gibi bölümlerin mezunları Amerika’da Türkçe bölümü bulunan bir üniversitede bir sene Türkçe öğretiyorlar.
Buna ek olarak, TEA Bursu denilen, Eğitimde Mükemmeliyet ve Başarı Bursu programımız var, bu Milli Eğitim Bakanlığı ile ortak yürüttüğümüz bir burs programı. Milli Eğitim Bakanlığı her sene 2-3 şehir belirliyor. Bu şehirlerdeki ortaokul ve liselerde eğitim veren İngilizce öğretmenlerine açılıyor bu burs. Bursiyerler Amerika’da 6 haftalık yoğunlaştırılmış bir eğitim programı alıyorlar. Bu burs da şu anda başvurulara açık, son başvuru tarihi 15 Mart 2024 ve başvurulabilen iller bu sene İstanbul ile Ankara.
Ayrıca, Meslek Yüksekokulu Öğrenim Bursumuz var. Meslek yüksekokuluna kayıtlı hazırlık, 1. sınıf ve 2. sınıf öğrenciler başvurup Amerika’da meslek yüksekokuluna denk gelen Community College’larda bir sene eğitim görebiliyorlar.
Bir de bu sene yeni açtığımız Fulbright Kennedy Center Bursu var. Bu burs şu anda birkaç ülkede pilot olarak deneniyor ve biz de Türkiye’nin seçilen ülkelerden olmasından dolayı mutluluk duyuyoruz. Başvurular 15 Mart’a kadar açık bu bursumuz için de. Kennedy Bursu da sahne ve performans sanatları alanındaki araştırmacıların yararlanabileceği bir burs.
Fulbright burslarına kimler başvurabilir?
Bütün burslarımızın ön başvuru şartı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak. Burslara Türk vatandaşları Türkiye Fulbright üzerinden başvurabilir. Türkiye’de ikamet eden ancak vatandaşlığı olmayan yabancı öğrencilerin başvurması mümkün olmuyor. Ayrıca, Amerikan vatandaşlığınızın ya da Green Card’ınızın bulunmaması gerekiyor. Diğer ülkelerden çifte vatandaşlığınız bulunabilir. Üstelik bursa başvururken fırsat eşitliği sağlamak adına Amerika’da yaşamıyor, çalışmıyor ya da okumuyor olmanız gerekir. Bunun dışında, klinik alanlarda başvuru kabul edemiyoruz. Bu bazen insanların kafasında soru işareti yaratabiliyor. Tıp, veterinerlik, diş hekimliği, klinik psikoloji gibi alanlarda hasta veya deneklerle bire bir temas söz konusuysa başvuru kabul edemiyoruz. Bu alanlarda teorik ve akademik çalışma yapılacaksa başvurmak mümkün. Saydıklarım tüm burslar için geçerli ama her burs programı için farklı şartlar da aranabilir.
Yüksek Lisans/Doktora Bursuna Kimler Başvurabilir?
Yüksek lisans/doktora bursu şu anda başvurulara açık, 18 Mart 2024’e kadar başvuru yapmak mümkün.Yüksek Lisans Bursuna lisans 3. ve 4. sınıf öğrenciler ya da lisans mezunları başvurabilir. Lisans ortalamanızın 4 üzerinden en az 3; 100 üzerinden en az 76.66 olması gerekir. Yabancı dil sınavı da gerekir. TOEFL, IELTS, PTE sınavları kabul edilir. TOEFL için 75, IELTS için 6, PTE için 60 alt sınırlardır. Sınavların akademik olanlarına girilmelidir. Bir de ODTÜ ve Boğaziçi’nin yeterlilik sınavı kabul edilir. ODTÜ için en az 75, Boğaziçi için en az C notu gerekir. Bazen kızıyorlar “Bilkent’in PAE’si çok zor neden onu kabul etmiyorsunuz?” diye. Boğaziçi ve ODTÜ’nün sınavı halka açıktır ancak PAE dışarıdan öğrencilere açık değil, sebebi bu. Tüm dil sınavları 2 yıl geçerli. Bir de CV, nüfus cüzdanı fotokopisi, fotoğraf gerekir. Websitemizde, online başvuru sistemi var. Başvuru için online başvuru formu doldurulmalıdır. Bu başvuru formu için kompozisyonların yazılması, referans mektuplarının toplanması gerekir. Bir de, ortalama şartını sağladığınıza dair transkriptinizin diplomanızın ve/veya öğrenci belgenizin resmi onaylı halinin olması gerekir.
Doktoraya gelecek olursak aynıdır şartlar. Sadece doktorada istenen ortalama daha yüksek. Doktorada iki seçeneğiniz var. Geleneksel yöntem uygulanıp yüksek lisans sonrası bir doktora programına başvurulabilir, bu bursa yüksek lisans öğrencileri ya da yüksek lisans mezunları başvurabilir. Yüksek lisans ortalamanızın 4 üzerinden 3.5 olması gerekir. Özellikle temel bilim alanlarında lisans sonrası direkt doktora eğitimi almak da mümkün. Lisans sonrası direkt doktoraya başvuruluyorsa, yine 3. ya da 4. sınıf öğrencisi ya da lisans mezunu olup bu sefer ortalamanızın 4 üzerinden 3.5 olması gerekir. Yani ortalama şartı 3.5, aynı yabancı dil sınavları geçerli, aynı puanları yine almanız gerekir. Saydığım evraklar da yine aynı şekilde.
Bursun kapsamı nedir? Öğrenciye sağlanacak meblağ neye göre belirleniyor?
Bursun kapsamı bir akademik yıl için maksimum 50.000 Amerikan doları. Bu eğitim ve yaşam masrafları için olan kısım. Buna ek olarak, gidiş-dönüş uçak bilet desteği, Hastalığa ve Kazaya Karşı Sağlık Sigortası da burs kapsamında. En fazla iki akademik yıl yararlanılabiliyor burslardan. Okulunuzun ücreti ödeniyor. Okullar, başarılı olan öğrencilere başarılarından dolayı bir miktar burs verebiliyor ya da okul ücretlerinde indirime gidebiliyor. Bir de gidilen eyalete göre aylık bir yaşam masrafı hesaplanıyor her yıl. Bu hesaplara göre bir miktar belirleniyor ve aylık burs olarak yaşam masrafı kapsamında tarafınıza yatırılıyor.
Bursları kazanan öğrencler nasıl seçilir?
Bahsettiğim online başvuru sistemini son başvuru tarihine kadar doldurmalı ve belgelerden oluşan başvuru paketiniz, en geç son başvuru tarihinde Ankara Merkez Ofisimize teslim etmelisiniz. Burs kapandıktan sonra başvuru paketleri açılır ve evraklarınız teknik değerlendirmeye girer. Burada evraklarınız tam mı, istenen formatta mı incelenir. Örneğin, diplomaların imzalı/kaşeli ya da e-Devlet’ten alınmış barkodlu halini istiyoruz, siz ıslak imza olmayan, karekod olmayan bir fotokopi getirmişseniz evrakınız geçersiz oluyor. Teknik elemede evrakları eksik olanlar ya da istenen formatta olmayan kişiler elenir ve dosyalar alanlarına göre ayrılır. Yani, mimarlık dosyası, psikoloji dosyası, fizik dosyası gibi alanlara ayrılır. Değerlendirme aşamasında her bir alan için bağımsız Türk akademisyenlerden oluşan jüriler oluşturulur. Mesela fizik dosyalarını fizik hocaları, psikoloji dosyalarını psikoloji hocaları değerlendirir. Değerlendirme sonrası uygun bulunan adaylar sözlü mülakata çağrılırlar. Bu, 10-15 dakika İngilizce olarak sizin hakkınızda; akademik hayatınız, neden Amerika’yı istediğiniz hakkında yapılan bir mülakattır. Bu mülakat sonucunda jüriler bursiyer adaylarını seçer. Adaylar kesinleştikten sonra kısa bir bilgilendirme toplantısı yapılır. Sonra bu adayların Amerika’daki üniversitelere başvuru süreçleri başlar: kompozisyon yazma, evrak gönderme, okullardan kabul alma ve kabullerinden sonra okul tercih etme süreçleri gerçekleşir.
Sizce öğrenciler neden bu bursa başvurmalıdır?
Amerika’da eğitim hem Lisans hem de yüksek lisans/doktora seviyelerinde pahalı. Bir de kur sebebiyle dolar bizim için yüksek bir birim. Maddi açıdan bakarsak tabii ki destek olması büyük avantaj. Yine son zamanlarda öğrenci vizelerinde olan retler çok gündemde. Fulbright bursiyerleri maddi destek aldığı için, Fulbright onlar için bir sponsorluk oluyor aslında. Böylelikle vize süreci daha rahat ilerliyor. En önemlisi de Fulbright’ın prestiji. Dünya’nın 160 ülkesinde bulunan ve yüz binlerce insanın yararlandığı bir burs programının parçası, bir network’ün parçası olmak. Fulbright bursiyeri olmak gerçekten önemli bir prestij sağlıyor, aldığımız dönütler de hep bu yönde oluyor.
Neden iklim değişikliği uzmanlarına özel teşvik var?
İklim değişikliği uzmanlığı hem yüksek lisans hem doktora derecesinde, 11 tane alanın başvurabileceği özel bir kısım. Yine Yüksek Lisans/Doktora Bursuna başvurur gibi başvuruluyor. Sadece 1-2 tane ek evrak isteniyor. Neden iklim değişikliği uzmanlığına başvurulmak istendiğine dair bir dilekçe ve iklim değişikliği uzmanlığına ilginizi anlattığınız bir kompozisyon isteniyor. Fizik, çevre mühendisliği, enerji gibi alanlarda eğitimi olan kişiler başvurabiliyor. Neden diyecek olursanız, iklim değişikliği günümüzün problemi biliyorsunuz. Bu yüzden Fulbright komisyonu iklim değişikliği ile mücadele kapsamında çalışan kişileri teşvik etmek istiyor.
Sizin bursa başvurmak isteyen öğrencilere öneriniz ne olur?
Teknik elemede elenmemek adına evrakların tam olduğundan ve istenilen formatta olduğundan emin olunması gerekiyor. Aklınıza takılan herhangi bir soru olursa her zaman ofislerimize telefon edebilirsiniz, mail gönderebilirsiniz. Yanlış evrak koymaktan ya da eksik evrak koymaktan kaçınmak için sorularınızı lütfen sorun. Buna ek olarak dosya değerlendirmesinden geçebilmek için yazacağınız kompozisyonlara çok önem vermenizi öneriyoruz çünkü jürilerdeki hocalarımız sizi tanımıyorlar, sizi tanıyabilecekleri tek şey online başvuru formunda yazdıklarınız, CV’nizde gördükleri akademik başarı ve kompozisyonlarda kendinizi ve hedeflerinizi nasıl anlattığınız. O yüzden kompozisyonlarda kendinizden, kişisel hayatınızdan, bunun eğitiminize yansımasından bahsederseniz jüri üyeleri da sizi daha iyi tanıyıp hedeflerinizi daha iyi anlamış olurlar. Kompozisyonlar en çok detay ve önem verilmesi gereken noktalardan biri. Bir de üç adet İngilizce referans mektubu alınması gerekiyor. Biz bunun en az iki tanesinin akademisyenlerden olmasını öneriyoruz ancak şunu belirtmeliyim ki “Benim hocam daha önce yurt dışında eğitim görmüş, ondan mektup alayım” gibi bir zihniyetten ziyade sizi iyi tanıyan, bilen, akademik becerilerinizi, kişisel yeteneklerinizle akademik yönünüzü nasıl birleştirdiğinizi bilen hocalarla iletişime geçmeniz ve referanslarınızı onlardan istemeniz bu mektubu çok daha yararlı kılacaktır.
İrem Hanım’a, Fulbright’a ve tüm bursiyer adaylarına Gazete Bilkent ailesi olarak başarılarının devamını diliyoruz.
