Toryum, Norveç’teki Halden Araştırma Reaktörü’nde test edilmekte. Geçtiğimiz nisan ayından itibaren testlere tabi tutulan toryumun enerji reaktöründe nasıl sonuçlar vereceği gözlemleniyor.
Testler bir Norveç firması olan Thor Energy’ye toryumu mevcut reaktörlerde kullanmak için gereken bilgileri sağlayacak. Uranyuma göre toryum daha güvenli, daha temiz ve nükleer silah yapımına elverişsiz. Dolayısıyla nükleer güce muhalif olanların endişelerini yatıştırabilecek nitelikte. Toryumun yeni bir nükleer enerji kaynağı seçilme nedenleri arasında,
- Dünya genelinde -uranyuma kıyasla- daha fazla rezervinin olması,
- Mevcut reaktörlerin bir kısmının sorunsuzca yakıtlarını uranyumdan toryuma değiştirebilmesi,
- Füzyon reaksiyonlarıyla uranyum-233 (en yaygın nükleer yakıt) oluşturabilmesi
gösteriliyor.
Klasik bir nükleer reaktörde zenginleştirilmiş uranyum yakılarak plütonyum ve uranyum ötesi bileşenlere parçalanıyor. Plütonyumu geri dönüştürmenin birçok yolu olmasına rağmen çoğu ülke atık olarak yeraltı depolarında saklıyor. Bu tür radyoaktif atıklar da –saklanmalarında günümüz teknolojisinin ciddi oranda kullanılmasına rağmen– binlerce yıl boyunca tehlike arz ediyor. Nükleer enerji tesislerinin güvenliği tartışılırken kimse üretilen plütonyumun zararlarına odaklanmıyor. Dolayısıyla toryumu ticari olarak kullanarak plütonyum stoklarını ve üretimini düşürme yolunda başarılacak teknolojik gelişmeler dünya ve insanlığın refahı açısından çok yararlı olacak.
En basit ifadesiyle nükleer reaktörün çalışma prensibi.
Toryumun deneme sürecinde içerisine %10 oranında plütonyum katılmış toryum-MOX karışımı kullanılmakta. Uranyum-MOX’a oranla toryum-MOX yüksek sıcaklıklarda daha istikrarlı davranıyor ve tepkime sonucunda plütonyum üretmiyor. Bu nedenle Thor Energy, toryum-plütonyum (toryum-MOX) yakıtının sivil ve askeri plütonyum stoklarını düşüreceği görüşünde. Ayrıca şirketin CEO’su Oystein Asphjell testlerin yeni bir devrin başlangıcına işaret ettiğini ve gelişmelerin sadece kendileri için değil nükleer güç endüstrisi için de önemli bir adım olduğunu belirtti.
Testler yaklaşık beş sene sürecek ve takiben toryum hakkında gereken performans ve güvenlik verileri toplanmış olacak. Bu veriler, toryumun düşünüldüğü gibi ticari amaçla kullanılıp kullanılamayacağını gösterecek. Testler yüksek sıcaklık, nötron yağmuru gibi nükleer tepkime kaynaklı değişkenler altında yakıtın kimyasal ve fiziksel davranışlarını incelemek amacıyla yapılıyor. Eğer toryum-MOX yakıtı testleri başarıyla tamamlarsa bugünün ticari nükleer güç tesislerine yeni ve daha az zararlı bir yakıt önerilmiş olacak.
Kanada ve Çin de toryumun testlerine başlamış durumda. Hint araştırmacılar da uranyumdan toryuma geçen üç basamaklı bir sistem kurma çabasında.(Hindistan 846 bin ton toryum rezerviyle dünyada en çok toryum rezervi bulunduran ülke. Türkiye 744 bin tonla ikinci, Norveç ise yedinci) Norveç’in katkısıyla dünya toryuma yönelme fikrini yeniden benimsemiş durumda. Eğer sonuçlar olumlu olursa yenilenebilir enerji kullanımı planındaki uluslararası enerji açığı bir nebze olsun kapatılabilir, en azından bir süreliğine.
Ve Türkiye de rezerviyle nükleer enerji yarışına kolaylıkla katılabilir, kalifiye çalışan ve mühendis yetiştirebilirse.
Dünyadaki toryumun tahmin edilen rezerv miktarları:
| Ülke |
Tonaj |
| Hindistan |
846,000 |
| Türkiye |
744,000 |
| Brezilya |
606,000 |
| Avustralya |
521,000 |
| ABD |
434,000 |
| Mısır |
380,000 |
| Norveç |
320,000 |
| Venezuela |
300,000 |
| Kanada |
172,000 |
| Rusya |
155,000 |
| Güney Afrika |
148,000 |
| Çin |
100,000 |
| Grönland |
86,000 |
| Finlandiya |
60,000 |
| İsveç |
50,000 |
| Kazakistan |
50,000 |
| Diğer ülkeler |
413,000 |
|
Dünya Toplamı |
5,385,000 |
[box_light]Kaynaklar[/box_light]
http://www.world-nuclear.org/info/Current-and-Future-Generation/Thorium/
http://www.world-nuclear-news.org/enf_thorium_test_begins_2106131.html
