Wall Street’in 21 Ekim 1929’da çökmesiyle başlayan 1929 Ekonomik Krizi ya da Büyük Buhran, 20. yüzyıl dünya tarihindeki en önemli dönüm noktalarından birini oluşturmaktaydı. Sanayileşmiş ülkelerin tamamı bu krizden etkilenmiş; kriz, Almanya’da Hitler’i iktidara taşımaya yardımcı olarak bir nevi İkinci Dünya Savaşı’nı da tetikleyen bir unsur olmuştu. Bu kadar önemli bir dünya olayının Türkiye’yi etkilememesi tabii
Devamı

retton Woods sistemi, İkinci Dünya Savaşı sonralarına doğru müttefik ülkelerin ABD’nin Bretton Woods kasabasında toplanarak kararlaştırdıkları uluslararası ticaret ve finans düzenidir. Bretton Woods sistemi ABD’nin Washington yakınlarındaki Bretton Woods kasabasında kurulduğu için bu yerle anılmaya başlamıştır. 1944 yılında düzenlenen bu konferansa 44 farklı müttefik ülkeden 730 delege katılmıştır. Kurulan bu düzenin en çarpıcı yanlarından biri
Devamı

atırlanacağı üzere, yazımızın birinci kısmında TDP’nin ( Türk Dış Politikası) Lozan sonrası tarihsel seyrini belli başlı periyotlara bölmüştük. Erken Cumhuriyet’in kurduğu diplomatik ilişkileri daha iyi anlayabilmek için ilk olarak 1923- 29 arasındaki uluslararası konjonktürü ve içte yaşanan meselelere ışık tutmaya çalışmıştık. Yazının bu kısmında ise daha çok Lozan sonrası Türkiye Cumhuriyeti’nin kurduğu diplomatik ikili ilişkiler
Devamı

4 Temmuz 1923 Lozan antlaşmasından sonra Türkiye, yıllar süren bir savaş dönemini kapatmış ve uluslararası arenada ‘De Jure’ bir devlet konumuna yükselmişti. Bu süreçten sonra Türk Dış Politikası da savaş eksenli bir anlayıştan daha çok civar ülkelerle iyi ilişkiler kurmaya ve uluslarası sisteme hızlı bir şekilde entegre olmaya odaklanmıştı. 1923- 29 arasındaki TDP’yi anlamak için
Devamı

1928 yılında Mısır’ın  İsmailliye şehrine kurulan İhvan-ı Müslimin ya da bilinen adıyla Müslüman Kardeşler  belki de 20.yy ve günümüz Orta Doğu’sundaki en önemli gelişmelerden biridir. Orta Doğu gündemine çok önemli bir yer kaplayan bu teşkilatı anlamanın en iyi yolu İhvan’nın karşılaştığı tarihsel konjektürü bilmek. İhvan’ın kuruluş felsefesini anlamak ve dömein şartlarının ne ölçüde İhvan’a etki
Devamı

Başlamadan Önce : Türk Dış Politikası tarihi bir çok sosyal disiplini ilgilendiren ve bu disiplerde geniş yer kaplayan son derece tartışmalı bir konudur.  Tarihsel perspektifin subjektif yoruma açık olması, dış politikada uygulanan stratejilerin çoğu zaman açıkça eleştirilmesine;  özellikle de uluslararası arenada, ülkeyi muasır bir devlet haline dönüştürmediği, aksine ikinci bir dünya ülkesi haline getirdiği savının
Devamı

9.yy’ın başlarında Nizam-ı Cedid sistemiyle Osmanlı sosyal ve siyasal hayatına giren Modernleşme, ya da Batılılaşma, süreci ve bu vetirenin getirdikleri halâ ihtilaflı bir mesele olarak Sosyal Bilimler alanını işgal ediyor. 1774 Küçük Kaynarca’dan sonra Osmanlı idareci sınıfının varoluşsal bir endişe içine düşmesi, ilerleyen yıllarda Osmanlı Modernleşmesi’nin en önemli yapı taşlarını oluşturacaktı. Bu varoluşsal kaygının temel
Devamı

  18.yüzyılın sonları ve 19.yy’ın başı , Reform sürecinden beri kısmen kendi içinde huzurlu olan Avrupa’yı büyük bir karışıklığa sürüklemiştir, önce hiç de alışık olunmayan bir halk hareketi olan 1789 Fransız Devrimi patlak vermiş ve bu devrimin hiç de alışık olunmayan özgürlük,cumhuriyet, milliyetçilik gibi fikirler bütün Avrupa’yı sarmaya başlamıştı. Bu sırada Fransız monarşisi ve aristokrasisi
Devamı

rta Doğu ya da daha az bilinen adıyla ‘Yakın Doğu’ (Middle East ya da Near East) son yüz yıldır ülkemizin ve dünyanın gündemini bir hayli meşgul etmekte. Orta Doğu diye anılan bu coğrafya, yüzlerce tarihi olaya şahit oldu ve olmakta. Yazı bu topraklar üzerinde icat edildi; medeniyetler Fırat ve Dicle havzaları arasında boy gösterdi; Semavi
Devamı

ısır Arap Cumhuriyeti, gerek stratejik ve kültürel konumuyla gerekse de diğer Arap ülkelerine nazaran güçlü ordusuyla, 20.yüzyılda Arap dünyası için her zaman ‘öncü ülke’ olma potansiyeli bulunduran bir devlet olmuştur. Arap dünyasına yön veren çoğu fikir adamı ve grup Mısır eksenlidir. Pan-Arabizm’in bayrağı en güçlü bir şekilde Cemal Abdulnasr zamanında taşınmış ve diğer Arap ülkelerine
Devamı

rtadoğu bölgesi dünya tarihinde her zaman çok önemli konuma sahip bir coğrafya olarak karşımıza çıkmaktadır. Birçok medeniyet ve din Ortadoğu çıkışlıdır. Bölge, antik çağlardan beri güçlü imparatorlukların çekişme sahnesi olarak tarihte yer edinmiştir. Ayrıca çok kritik bir geçiş noktasıdır, coğrafi keşiflere kadar stratejik bir geçiş noktası ve ticaret yolu olarak konumunu korumuş Süveyş kanalının açılmasıyla
Devamı

vrupa’nın 16.yy sonrası tarihi ve yaşanan gelişmeler artık hiçbir şeyin eskisi gibi gitmeyeceğini göstermekteydi. Kilisenin reforma tabi tutulması Papa’nın ve Katolik kilisesinin evrensel gücünü kırmış, kiliseler merkezileşen devletlerin himayesi altına girmişti; Fransız Devrimi ile birlikte patrimonyal devlet sistemi değişmeye başlamış ve Sanayi İnkılabı ile de Avrupa’da aristokrasinin yerini yeni sınıflar almaya başlamıştı. Bu değişim ekseninde
Devamı

ak”, “hukuk”, “adalet” gibi kavramlar Osmanlı devlet ve toplum mekanizmasında hayati bir yer edinmekteydi. Osmanlı’da tebaanın saadeti ve itaati için ‘adalet’ mefhumu olmazsa olmazlardan birini teşkil ediyordu. Hukuk ve adalet terimleri devlet için o kadar mühimdi ki 17.yüzyılda devlet gerilemeye başladığı zaman, dönemin risalelerinde göze batan şey devletin askeri gücünün ya da gelirlerinin azalmasından öte
Devamı

aza, cihat ve gazilik gibi dini referanslı kurumlar, orta çağda Müslüman devletlerin kurulması ve büyümesinde çok önemli bir işleve sahipti. Devlet, halkı gaza sancağı etrafında topluyor ve düşmana karşı motive ediyordu. Bu sebepten ötürü ‘gaza’ ve ‘gazilik’ kavramları hem ahlâki açıdan hem de insan gücü açısından Müslüman devletlerin, bilhassa uç beyliklerinin, en önemli dinamiğini oluşturduğu
Devamı

648 Vestfalya Antlaşması’ndan sonra Avrupa’daki ‘egemenlik’ ve ‘devlet’ kavramları baştan aşağı değişmeye başlamıştı. Artık papalık ve kilisenin sınırlar aşan otoritesi kalmamıştı. Devletler içişlerinde bağımsız bir konuma gelmiş ve ülke toprakları içinde en yetkili üst mercii de monarklar olmuştu. Yaşanan bu olaylar neticesinde kendi topraklar üzerinde tam egemen olan devlet modeli ortaya çıkmıştır. Devletin sosyal yapısı
Devamı

rken dönem Osmanlı tarihinde ‘toplum’ kavramı çok önemli bir yer edinmekteydi. Osmanlı toplumunun genel hatlarının din ve gelenekle şekillendiği söylenirse hiç de yanlış olmaz. Bu bakımdan Osmanlı toplumunun, halkının erken dönemde Avrupa’nın feodal toplum özelliğiyle paralellik gösterdiği gözlemlenir; her iki toplumda da yoğun dini ve geleneksel öğeler hakimdir. Fakat Osmanlı’nın erken dönemlerinde devlet tarafından feodal
Devamı

iç şüphesiz ki Otuz Yıl Savaşları, (1618- 1648) 1517’de Luther ile başlayan Avrupa’daki reform sürecinin en kanlı ve en çok iz bırakan olayı olmuştur.  Otuz Yıl Savaşları’ndan sonra gelen Vestfalya Anlaşması ve oluşturduğu düzen ise bugün bile etkili ve tartışmalı bir konudur. Vestfalya süreciyle birlikte devletler ‘hakimiyet’ kavramını yeniden eleştiriye açmış ve Roma-Vatikan eksenli birleşik bir
Devamı

ir Hristiyan mezhebi olarak ortaya çıkan Protestanlık ve Reform hareketleri Modern Avrupa’nın oluşum aşamasında ve teoloji alanında çok önemli bir yer edinmektedir. 16. yy’dan, yani Protestanlığın ortaya çıkışından sonra, Avrupa’ya baktığımız zaman, önceki asırlardan farklı bir manzara görmeye başlıyoruz.  Avrupa için  evrensel Katolik değerleri giderek önemini kaybetmeye başlıyor, Katolik mezhebine dayalı Hristiyan birliği parçalanıyor, kiliseler
Devamı

akın Çağ  Avrupa tarihine bakıldığı zaman, Avrupa’nın çok büyük bir yenileşme ve değişim hareketi içinde olduğunu rahatlıkla görebiliriz. Bu değişim sürecinde Kıta Avrupa’sı; siyasi, iktisadi, dini ve bilimsel birçok süreç içinden geçerek günümüzdeki konumuna ulaştı. Avrupa bu süre içinde eskiden gelen her kavramı sorgulamaya tuttu, neredeyse her kavrama eskisinden olduğunundan farklı manalar yüklendi; gerektiği zaman
Devamı