Öncelikle kronotipin ne olduğunu açıklayarak başlayalım. Kronotip insanların hangi saatlerde uyumaya meyilli olduklarını gösteren fiziksel ve genetik faktörlerin etkisiyle oluşan aktif olabilme yetileri olarak tanımlanabilir. Kısacası kronotipimize göre gece kuşu mu yoksa sabah insanı mı olduğunuzu belirleyebilirsiniz. Sabahçıl ve akşamcıl ve olmak üzere iki farklı uyku periyodundan hangisine uygun olduğunuzu kronotipinizi öğrenerek bulabilirsiniz. Sabahçıl kronotipte olanlar erken yatıp sabah erken uyanır ve gündüzleri daha verimli olurlar. Akşamcıl kronotipte olanlar ise daha geç saatlerde uyur ve sabah erken saatlerde kalkmakta zorlanırlar. Akşam saatlerinde daha aktif ve verimli olurlar.
Fakat kronotip yalnızca insanların uyku saati için en ideal olanı bulmaktan ibaret değil. Kronotip insanların günün farklı saatlerinde genel olarak birçok konuda ne kadar verimli olduklarını gösterir. Hangi kronotipe sahip olduğunuzu bulmak iştah durumunuzun gün içinde nasıl değişeceğini, yorgun hissetme ihtimalinizi, çalışırken nasıl daha konsantre olabileceğinizi ve daha fazlasını açıklayabilir. Kısacası kronotipimiz, her birimiz için en verimli şekilde geçireceğimiz zaman aralığını gösterir.
Peki kronotipimizi bilmek bizlere neler sağlar?
Genel olarak biyolojik ritmimizi bilmek bize kendimiz için en uygun saat aralıklarında verimli ve aktif olabilme gücünü verir. Yani gün içindeki verimliliğimiz yalnızca motivasyonumuzla ilgili değildir. Biyolojik saatimizin de bunun üzerinde yadsınamaz bir etkisi vardır ve her birimiz için en ideal saat birbirinden farklıdır. Bunu öğrenmek sağlımızdan uyku kalitemize, iş ve okul hayatımızdaki başarımıza kadar birçok şeyi olumlu yönde etkileyecektir.
Pandemi süreci başladığından beri evlerimizde geçirdiğimiz süre, dışarıda olduğumuzdan çok daha fazla. Her ne kadar çevrimiçi platformlar üzerinden işlerimize, okullarımıza devam ediyor olsak da, eskisi gibi sabah çok erken saatlerde kalkıp işe veya okula gitmek için zaman harcamıyoruz. Bu durumun ister istemez uyku düzenimizi de etkilediğini düşünüyorum. Hatta artık birçok dersin kaydını alıp daha sonra dinlemek istiyoruz ya da işle ilgili toplantılarımızı sabah erken saatlerde yapmıyoruz. Özellikle böyle bir süreçte günün en çok hangi aralığında daha verimli olacağımızı bilmenin çok büyük önem taşıdığına inanıyorum. Çevrimiçi platformlarla birçok işimizi halledebiliyoruz bundan dolayı da işlerimizi yaptığımız saatin pandemi öncesindeki dönem kadar önemi kalmadığını söyleyebiliriz. Yani artık sabah erken kalkıp işe/okula ulaşmaya çalışmayıp akşamları da sabah uyanabilmek için erken uyumak zorunda kalmıyoruz. Bütün bunlardan dolayı eğer biyolojik olarak hangi saat aralığında daha aktif olacağınızı bilirseniz hayatınız çok daha kolaylaşabilir. Sınavlara hazırlandığınız bir dönemdeyseniz doğru zamanda çalışmayı seçerek uykusuz kalmadan yorulmadan daha az zaman ayırıp daha çok verim alarak çalışabilirsiniz. Örneğin sabahçıl kronotipe sahipseniz daha zor olacağını düşündüğünüz işlerinizi sabah saatlerinde halletmeyi deneyebilirsiniz. Eminim işe yarayacak ve kendinizi daha verim almış hissedeceksiniz.
Ayrıca kronotipinizi bilmek daha kaliteli uyumanıza da sebep olacaktır. Biyolojik yapınıza uygun olan saatlerde uyuyacağınız için uyandığınızda yorgun hissetmeyecek ve güne daha dinç bir şekilde başlayabileceksiniz. Ayrıca doğru saatlerde uyuyabilirseniz dinlenmek için çok uzun saatler uyumanıza da gerek kalmayacaktır. Kısacası uyku konusunda da alabileceğiniz en yüksek seviyede verime ulaşabileceksiniz. Bunların dışında kronotipinizi bilmek daha sağlıklı beslenmenizi de sağlayacaktır. Her birimiz günün farklı saatlerinde aç hissederiz. Bazılarımız uyanır uyanmaz çok aç hissederken bazılarımız ise uyanınca hiçbir şey yemek istemezler. Bu konuda da sizin için uygun olanı bulabilmek için kronotipinizi öğrenmek oldukça önemlidir. Böylelikle gün içerisinde bedeninizin ihtiyacı olduğu vakitlerde yemek yiyerek daha sağlıklı bir yeme düzeni oluşturabilirsiniz.
İnternet üzerinden yapabileceğiniz kronotipinizi belirleyecek birçok farklı test var. Bunlardan birini yaparak siz de günün hangi saatlerinde en yüksek seviyede verime ulaşabileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Kaynakça:
