William Shakespeare’in “Othello”su; Mağrip kökenli başarılı bir askerin, Othello, Venedikli bir subay tarafından, Iago, kandırılmasını konu alıyor. Iago, etrafındaki çoğu kişi tarafından güvenilen ve saygı duyulan bir subaydır. Terfi alacağını düşünürken yerine Othello tarafından Cassio adından farklı bir askerin getirilmesi üzerine kinlenip, Othello ve Cassio’nun hayatlarını altüst etmeye adeta and içer. Iago, Cassio ve Othello’yu birbirine düşürücek sinsi bir plan hazırlar. Etrafındaki insanların Iago’ya olan sonsuz güven ve saygısı da bu sinsi planın hayata geçmesine bir nebze de olsa rahat bir ortam yaratır. Bu sinsi plan, Othello’nun yeni teğmeni olan Cassio’nun bir tanecik sevdiceği Desdemona ile arasında yakın bir ilişki olduğunu düşündürmektir. Ne de olsa Othello da böyle aldatıcı duygulara hapis olmaya meyilli bir insanoğludur.
Iago, şeytani planına Cassio’yu sarhoş ederek başlar. Artık hareketlerini kontrol edemeyen Cassio’yu kışkırtması için Roderigo’yu, Desdemona’ya aşık bir Venedikliyi, çağırır. Bu kışkırtma üzerine bulundukları barda büyük bir kavga çıkar. Öyle sesli ve hiddetli bir kavgadır ki bu, Othello’yu bile uyandırır. Olay yerine alelacele gelen Othello, Cassio’nun eski Venedik valisi Montano’yu yaraladığını görünce çok sinirlenir ve Cassio’yu teğmenlik görevinden alır. Iago’nun sinsi planının ilk hamlesi başarı ile sonuçlandırmıştır. Ama Othello’ya duyduğu öfke ve kıskançlık bu başarısı ile yetinmesine engel oluyordur. Iago, teğmenlik görevine son verilen Cassio’yu Desdemona ile konuşması için ikna etmeye çalışıyordur. Iago’ya göre, Othello’nun şu ölümlü dünyada düşüncelerine en içten şekilde önem verdiği tek kişi biricik eşi Desdemona’dır. Bu yüzden de Iago, Cassio’nun tekrardan görevinin başına geçmesi için, Desdemona’dan yardım alması gerektiğini önermiştir. Iago’nun sözlerine tüm benliği ile güvenen ve iyi niyetli olduğuna inanan Cassio, durumunu konuşmak için Desdemona’nın yanına gider. Desdemona, Desdemona’nın yardımcısı Emilia ve Cassio bu mevzuyu konuşurken Othello ve Iago onlar ile karşılaşır. Cassio arasının son zamanlarda iyi olmadığı Othello’ya rahatsızlık vermemek üzere bulundukları ortamdan uzaklaşır. Cassio’nun gidişini gören Iago, Othello’ya Cassio’nun ne kadar da suçlu bir şekilde ortamı terk ettiğini ima eder. Neden suçlu olduğunu soran Othello, Iago’nun Cassio ve Desdemona’nın ne kadar da yakın bir sohbet içinde olduklarını ama Othello’yu görünce suçluluk duygusu ile birbirlerinden uzaklaştıklarını söyler. Iago’nun bu laflarına ilk başta olasılık dahi vermeyen Othello, zaman zaman Desdemona ve Cassio’ya konuşurken rastlaması üzerine aklında soru işaretleri belirir.
Othello, Desdemona’yı öldürdükten sonra.
Iago’nun aklına soktuğu kurt, Othello’yu yavaş yavaş kemiriyordur. Bu psikolojik acıya daha fazla dayanamayan Othello, Iago’dan Cassio ve Desdemona’nın birlikteliğini destekleyecek görsel bir kanıt ister. Othello’nun bu isteği üzerine, Iago geçen gün Cassio’yu çilek motifli bir mendil ile sakalını silerken gördüğünü söyler. Emin olup olmadığını soran Othello’ya karşın, bu çilek motifli mendili nerede görse tanıyacağını çünkü Desdemona’nın mendili olduğu cevabını verir. Bu duyduğu sözler adeta Othello’nun son damlasıdır. Desdemonaya aşkının simgesi olarak hediye ettiği mendilinin Cassio’nun elinde olmasının, bu ikilinin bir ilişki yaşadığından başka bir açıklaması olmadığına kanaat getiren Othello artık bu ilişkiyi gerçek bilmektedir. Bedenini yakıp kavuran öfke ve kıskançlığın, Desdemona ve Cassio’nun ölümünün gerçekleşmesi ile yok olacağına inanan Othello, bu ikili için ölüm planları yapar. Bir tanecik sevdiceğinin ecelini kendi elleri ile alan Othello, aslında tüm bu olayların birer yanlış anlaşmadan ibaret olduğunu Cassio’dan öğrenmesi ile giderek tüm vücudunu kaplayan vicdan acısı ile Othello kendisini bıçaklar. Iago’nun acımasız planı, iki sevdiceği birbirlerine düşürüp erken yaşta önünde onları bekleyen parlak geleceğe göz yummalarını sağlamıştır.
Arkasında Iago’nun aldatıcı fikirleri yatsa da Othello’nun kıskançlığının ana elementinin sadece Iago’nun sinsi planı olduğu fikrine ulaşmayız. Her ne kadar kurgusal bir karakter olsa da Othello’da bizler gibi birer insan olduğundan ve insani duygularını yeri geldiğinde kontrol etmekte zorlandığından aslında içindeki kıskançlık duygusunun Iago tarafından var edildiğini söyleyemeyiz. Bunun aksine, Othello’nun en başından beri içinde var olan kıskançlığının Iago’nun aldatıcı sözleri ile harmanlanıp gün yüzüne çıktığı söylenilebilir. Bu da her insanın içinde birçok bastırılmış duygunun olduğunu ve bazılarının zamanla çeşitli etkenler ile dışarı vurulduğunu, bazılarınınsa bizimle beraber mezara gittiğinin kanıtıdır.
Kaynakça:
Shakespeare, William. Othello, 1603.
