Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşan BRICS grubu, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, İran, Arjantin ve Etiyopya’dan oluşan altı ek ülkeyi bünyesine katma yolunda yeni bir döneme girmiş durumda. Bu gelişmeler, değişen jeopolitik ve siyasi bir dağılıma denk gelirken BRICS üye ülkelerin Amerikan hegemonyasına bir meydan okuma isteğine işaret ediyor.
BRICS üyeleri, Amerikan tek taraflılığı ve uluslararası kuralların seçmeci ve taraflı uygulanmasından endişe ediyor, bu nedenle grup, Amerika’nın etki alanını kısıtlayacak çok kutuplu bir dünya düzenini şekillendirmede önemli bir araç olarak kabul ediliyor. Bu nedenle daha önce de 22 ülke, BRICS’e katılmak istediklerini ifade ettiler.
Ancak genişleme konusu tartışmalı bir mesele oldu. Çin yeni üyeleri desteklerken Hindistan ve Brezilya, etkilerinin güçsüzleşmesinden ve bloğun Çin tarafından yönetilen bir ideolojik ve siyasi yapı haline gelme riskinden endişe ediyorlar. Ayrıca, daha küçük ülkelerin Çin yatırımına erişim sağlamak için BRICS’i kullanabileceğinden kaygı duyuyorlar.
Bu genişleme tartışması, BRICS içinde daha derin bir ayrılığa işaret ediyor. Rusya, toplantılarda sıkça son belgelerde açıkça anti-Batı dilini dahil etmeye çalışırken Hindistan ve Brezilya böyle bir dilin karşısında çıkıyor, bu nedenle BRICS zirve açıklamaları genellikle oldukça belirsiz bir şekilde yankılanıyor.
Bu altı ülkenin katılımıyla BRICS artık dünya nüfusunun %42’sini ve küresel GSMH’nin %36’sını temsil ediyor. Başlangıçta ABD öncülüğündeki uluslararası düzene alternatif bir seçenek olarak oluşturulan BRICS, “Küresel Güney” ülkelerine Batı kurumlarına karşı bir denge sunma amacı taşıyor.
Çin, bu genişlemeyi diplomaside bir zafer olarak kabul ediyor. Ayrıca Afrika liderlerini gözlemci olarak katıldığı toplantılarda ağırladı ve Çin-Hindistan sınırındaki gerilimi azaltmayı başardı. Ancak her şeyden önce, Çin, BRICS üyelerinin “Küresel Güney” çıkarlarını desteklemek amacıyla Dünya finansal yapısını yeniden şekillendirmek istemesine rağmen, bu hedefe ulaşma konusunda hala zorluklarla karşı karşıya.
Önerilen BRICS para birimi gibi konuların hayata geçirilmesi, üyelerin birbirlerinin para birimlerini tutmalarına karşı çıkma isteksizlikleri ve Çin Yuanı’nın sınırlı yaygınlığı nedeniyle zorluklarla karşılaşıyor. Ayrıca, Euro’nun 2002’deki tanıtılmasının ardından 20 yıl boyunca Amerikan dolarının egemenliğine çok az etkisi olduğu göz önüne alındığında, orta gelirli bir alternatifin çok daha fazla tehdit oluşturması muhtemel değil gibi görünüyor.
Sonuç olarak, BRICS genişlemesi, farklı çıkarlara ve endişelere sahip ülkeleri bir araya getiriyor ve BRICS evrildikçe, geleneksel Batı kurumlarının üstünlüğünü sorgulamaya ve politik dünya manzarasını şekillendirmeye devam edecek.
Kaynaklar
Kierstan, Anna. “BRICS Expansion Could Hasten Move Away from Dollar.” AGBI, 29 Aug. 2023, www.agbi.com/articles/brics-expansion-means-move-away-from-dollar/?gad=1&gclid=Cj0KCQjwpompBhDZARIsAFD_Fp8T6UJyu2XBvFxcrp6EnQFPO4vTKynF4jRg4WUrSBedfVbmHD7S52QaAuh4EALw_wcB.
“What BRICS Expansion Means for the Bloc’s Founding Members.” United States Institute of Peace, 30 Aug. 2023, www.usip.org/publications/2023/08/what-brics-expansion-means-blocs-founding-members.
Egar, Joseph Bouchard and Sophie, et al. “Laying the BRICS for a Reshaped Global Order.” East Asia Forum, 7 Oct. 2023, www.eastasiaforum.org/2023/10/07/laying-the-brics-for-a-reshaped-global-order/.
