İspanyol İmparatorluğu III: Üç Krallığın Hikayesi

Asturias, Galiçya ve Leon… İspanyol İmparatorluğu’nun başlıca iki hanedanından biri olan Kastilya’nın atası kabul edilen üç krallık. Bu üç krallık ilk kuruldukları andan beri kendi aralarında kuzeyin hakimiyeti için yarışıp durmuşlardır. Bu yazımda bu üç krallığın nasıl birleştiğini ve birleşme sırasında gerçekleşen önemli sayılabilecek tarihi olayları anlatacağım.

Üç krallık döneminden önce kuzeyde sadece Asturias (buraya tıklayarak bu krallıktan bahsettiğim yazıya gidebilirsiniz) ve Navarra (buraya tıklayarak bu krallıktan bahsettiğim yazıya gidebilirsiniz) vardı. Asturias Krallığı, ilk kurulduğu andan beri topraklarını genişletmeyi sürdürdü. Her ne kadar Kurtuba Halifeliği güçlü olsa da coğrafi avantaj sayesinde genişlemesini hiç durdurmadı. Fakat, bir noktadan sonra toprakları fazla büyüdüğü için merkezi hakimiyetini kaybetti ve hanedan içi karışıklığın etkisiyle krallık üç parçaya bölündü.

Aşağıdaki haritada krallığın isminin Leon olarak gözükmesinin temel sebebi tarih kaynaklarındaki bazı karışıklıklardır. 910 senesinde krallığın adı konusunda kesin bir sonuç yoktur. Kimilerine göre ismi Asturias kalmışken kimilerine göre de ismi Leon olmuştur.

910 senesinde üç çocuk babası, Asturias kralı 3.Alfonso çocukları tarafından sürgün edildi. Her ne kadar başarılı bir iktidarlık dönemi geçirmiş olsa da oğullarının iktidar sevdası bu başarılara üstün geldi. Bu olayın ardından 3 varis olduğu için birleşik krallık içten 3 parçaya bölündü. En küçükleri 2.Fruela, asıl krallık olan Asturias’ı; ortancaları 2.Ordoño Galiçya’yı ve en büyükleri 1.García Leon’u aldı.

• 

• 

• 

Dışardan bakınca tek krallık olan ama aslında 3 özerk krallık şeklinde bir yönetim düzenine geçtikten sonra kardeşler arasında içte siyasi birliği sağlama mücadelesi başladı.

914 senesinde Galiçya kralı olan García öldü ve çocuksuz öldüğü için taht Ordoño’ya kaldı (Osmanlı Devleti’ndeki ekber ve erşed sistemi gibi bir sistem uygulandığından dolayı hanedan içi en büyük olan Ordoño tahta geçmiştir.). Hem Galiçya’nın hem de Leon’un kralı olan Ordoño 924 senesinde ölünce tahtın oğullarına kalmış olması gerekiyordu. Fakat Ordoño’nun ölümünün ardından soylular tarafından Fruela kral olarak seçildi (O dönemde soylular arasında pek de meşhur olmayan Fruela’nın darbe yaparak tahtı aldığı düşünülür). Fruela’nın tahta geçmesinin ardından krallıklar tekrardan birleşmiş olsalar da bir sene sonra kralın ölümü ile hanedanda hayatta kalan üç kardeş (Ordoño’nun oğulları) ve Fruela’nın çocuğu arasında taht kavgası başladı. (Aşağıdaki kraliyet soy ağacında kimin kim olduğunu görebilirsiniz.)

Galiçya‘yı inceleyecek olursak, bölgenin bugün başkenti olan Santiago de Compostela şehrinin kurulması ile ortaya çıkan bir krallık olduğunu ve neredeyse hep ya Asturias’ın ya da Leon’un himayesi altında varlığını sürdürdüğünü görebiliriz. Bu taht mücadelesi sırasında toplamda 18 sene kadar bağımsız olmayı başarmış ama 929 senesinde Ordoño’nun oğlu Sancho’nun ölümünün ardından Leon krallığı ile birleşmiştir.

Leon Krallığı için en güçlü krallık olduğunu söyleyebiliriz. Hem üç krallığı birleştiren hem de Reconquista’nın dönüm noktası sayılabilecek Kastilya-Leon Krallığı’nın kurulmasında öncülük etmiştir. Leon’un hikayesi aslında daha genel ve geniş bir konseptte ele alınabilir, o nedenle bir sonraki yazıya bırakıyorum onu.

Fruela’nın ölümünden sonra birleşik krallık tahtına geçen Alfonso Fróilaz( Fruela’nın oğlu ), tahtı sadece bir sene elinde tutabildi. Bu bir senenin ardından kuzenleri tarafından tahttan sürgün edilen Alfonso, tahttaki itibarını korumaya çalışmasına rağmen 932 senesinde manastıra sürgün edildi.

Manastırda, sürgün sırasında öldüğü sanılmaktadır ama ölüm tarihi kesin değildir. 14.yüzyıl civarlarında tarihçilerin kuzen olan Alfonso Fróilaz ve 4. Alfonso’yu karıştırmasından dolayı ölüm tarihi ve çocuklarının kim olduğu tartışmaya açıktır.

Alfonso’un tahtı kaybetmesinden sonra Leon ve Asturias tahtına geçen ve bu iki tahtı Leon olarak birleştiren 4.Alfonso, Galiçya tahtına geçmiş olan kardeşi Sancho’nun 929’daki ölümü üzerine üç krallığı Leon hanedanı altında yeniden birleştirmeyi başarmıştır. Fakat bu birleşimden iki sene sonra tahtı kardeşi Ramiro’ya bırakmış ve 1037’de Kastilya hanedanı ile birleşmelerine kadar Leon Krallığı varlığını sürdürmüştür.

Bir sonraki yazımda, Reconquista‘nın en önemli krallıklarından biri olarak kabul edilen Leon Krallığı‘nı anlatacağım.

Kaynaklar:

Resim Kaynakları:

1. https://www.globalsecurity.org/jhtml/jframe.html#https://www.globalsecurity.org/military/world/europe/images/es-map-910.jpg|||History%20Map%20of%20Iberia%20-%20910
2. https://cdn.britannica.com/55/124255-050-141C9D7F/Alfonso-III-statue-Madrid-Plaza-de-Oriente.jpg
3. 3.Alfonso’nun Oğulları
   1. https://en.wikipedia.org/wiki/García_I_of_León#/media/File:García_I_de_León_(Retiro,_Madrid)_01.jpg
   2. https://en.wikipedia.org/wiki/Ordoño_II_of_León#/media/File:Ordono2.jpg
   3. https://en.wikipedia.org/wiki/Fruela_II_of_Asturias#/media/File:Fruela2.jpg
4. https://en.wikipedia.org/wiki/Astur-Leonese_dynasty
5. https://images.findagrave.com/photos/2017/84/177790673_1490570160.jpg
6. https://en.wikipedia.org/wiki/Kingdom_of_Castile#/media/File:Map_Iberian_Peninsula_1037-es.svg