Amerikan seçimlerine bir haftadan az kaldı ve tartışmalar iyice alevlendi. Tüm bu tartışmaları ve seçimin gidişatını bize açıklayıcı bir şekilde aktarmak için, Politik Düşünce Kulübünün katkılarıyla, Türkiye’de Amerikan seçimleri denilince ilk akla gelen kişilerden biri olan Yunus Emre Erdölen, okulumuzda bir söyleyişi düzenledi. Biz de GazeteBilkent Politika Birimi olarak bu etkinliğe katıldık. Bu önemli kişiyi böyle bir kritik zamanda okulumuza getirdiği için Politik Düşünce Kulübüne teşekkürlerimizi sunuyoruz. Ayrıca kendileri yakın tarihlerde daha fazla konuk ağırlayacaklarının da bilgisini verdiler. Seminere dönersek, Erdölen; adayların güçlü ve zayıf yönleri, seçim dönemi yaşanan olaylar ve seçimden sonra neler olabileceği hakkında bazı açıklamalarda bulundu. Tüm bunlardan önce Yunus Emre Erdölen kimdir tanıyalım.
Yunus Emre Erdölen Kimdir?
Erdölen, 2015 yılında Robert Kolej’den, 2020 yılında Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu, ardından Fulbright bursiyeri olarak New York Üniversitesinde Uluslararası Hukuk alanında yüksek lisansını tamamladı. Erdölen şu anda Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Anayasa Hukuku anabilim dalında araştırma görevlisi olarak çalışıyor ve Kamu Hukuku Yüksek Lisans programında “geçiş dönemi adaleti” alanında yüksek lisans tezi yazıyor. Geçmişte siyasal iletişim danışmanlığı ve dış haberler alanında çalışan Erdölen, küresel gelişmeler hakkında yazılar kaleme alıyor.1 Peki, Erdölen seçim hakkında ne dedi?
İlklerin Seçimi
Erdölen, seçimin birçok açıdan önem taşıdığını söyledi ve bu seçimin birçok açıdan bir ilk olduğunu vurguladı. Her ne kadar daha öncede suikastlar ve adaylıktan çekilmeler olsa da ilk defa bir başkan adayı iki kez suikastten kurtuldu ve ilk defa bir başkan adayı ön seçimi kazandıktan ve adaylık kurultayında adaylığının resmileşmesinden kısa bir süre sonra adaylıktan çekildi. Ayrıca ilk defa adaylar kesinleşmeden başkanlık münazarası yapıldı. Erdölen, başkanlık münazarasının erken yaparak Biden kampanyasının çok büyük bir risk aldığını söyledi. Bu münazarada çok kötü bir performans sergilediği için Biden istemeden de olsa adaylıktan çekildi ve Kamala Harris hiçbir ön seçim kazanmadan hiçbir rol almadan aday yapıldı.
Biden Adayken Bu Seçim Demokratlar İçin Kaybedilmişti
Erdölen; Biden adayken, özellikle münazaradan sonra, herkesin gördüğü gibi bu seçim demokratlar adına kaybedilmişti dedi. Kamala’nın aday olmasıyla beraber demokratlar anketlerde bir ivme yakaladı, bu ivme Trump’la yaptığı münazaradan sonra da devam etti. Ama son iki haftadır bu ivmeyi kaybetti.
Anketler Bize Bir Şey Söylemiyor
Erdölen, anketlerde %2’lik bir hata payının olduğunu ve sonuçların %48-%48, %48-%47.5, %47-%47 gibi çıktığını söyledi, yani anketler seçimin başa baş geçtiğini gösteriyor. Ayrıca 1972 yılında beri ilk defa bir aday 24 saat boyunca anket ortalamalarında 5 ya da 6 puan önde gözükmedi. Erdölen, 2016 yılında anketler yanıldığını ama Clinton’ın o anketlerde Trump’tan 5-6 puan önde olduğunu da ekledi. Ayrıca şu an kritik eyaletlerde sonuçlar iyice eşit bu nedenle Erdölen oy sayımının uzun bir süre alacağını söyledi.
October Surprize (Ekim Sürprizi)
Amerika’da ekim ayında yaşanan bir olayın doğrudan seçim sonuçlarını etkileyeceğini ve bu olayın seçim kazananı belirleyeceğine dair bir inanış var, yani seçim kazananının ekim ayında belli olduğuna inanıyor. 2016’da bu olay Clinton’ın mail skandalıydı, FBI’ın başındaki kişi Hillary Clinton hakkında soruşma açtığını bir maille ilan etti. Bu olayın seçime etki ettiğini ve Clinton’ın bu sebeple kaybettiğine inanılıyor. Bu seçimde böyle bir sürpriz olmadı ama bazıları Trump’ın New York’ta ki mitinginde bir komedyenin Porto Riko hakkında yaptığı espri yüzünden Pennsylvania’daki Porto Rikoluların tepkisini aldığını ve bu nedenle seçimi kaybedeceğini söylüyor.
Amerika’da Seçim Sonuçlarını 100-150 Bin İnsan Belirliyor
Amerika’da seçim; Wisconsin, Michigan, Pennsylvania, Kuzey Carolina, Georgia, Nevada ve Arizona eyaletlerinde dönüyor. Erdölen, buralarda dededen beri bir partiye oy verenlerdense seçimde oy değiştirme potansiyeli olan %4-%5’lik seçmen grubunun kazananı belirlediğini söyledi. Bu da neredeyse 100-150 bin insana denk geliyor. Yani seçimlerin sonucunu ufak gruplar bile etkileyebilir. Bu nedenle partiler kampanyalarını bu grupları etkilemek üzerine kuruyor. Bu sebeple partiler Michigan’daki Müslümanlar ve Pennsylvania’daki Porto Rikolular gibi dini ve etnik grupların suyuna gitmeye çalışıyorlar. Bu yüzden kimse kimin kazanacağının kesin olduğu California ya da Nebraska gibi eyaletlerdeki halkın durumunu düşünmüyor.
Harris’in Yolu
Erdölen’e göre Harris’in iki yolu var: birincisi klasik bir şekilde mavi kaleleri koruyup Michigan, Pennsylvania ve Wisconsin’ı alabilir ve Biden gibi eski Demokrat Parti seçmenini ikna edebilir. Ancak Kamala Harris California’lı bir siyah kadın olduğu bir de işçi sınıfından gelmediği için, işçi sınıfındaki seçmenlerle ve cinsiyetçi muhafazakâr beyaz seçmenle iletişim kuramıyor. Bu da onu ikinci yola götürüyor. İkinci yol da Obama gibi sandığa gitmeyen azınlıkları heyecana getirip sandığa götürmek. Bu da Georgia, Kuzey Carolina ve Arizona’da denklemleri, siyahları sandığa götürerek, değiştirebileceği konuşuluyor. Ama Trump, siyah ve hispanik genç erkeklerde oylarını artırıyor, bu da Kamala’nın işini zora sokuyor. Ayrıca Kamala Harris’in yardımcısı Tim Walz, Harris’e büyük bir avantaj sağlıyor ve Erdölen’e göre Walz Harris’ten daha başarılı bir siyasetçi. Ayrıca Walz’un beyaz bir erkek olması da Demokratlara güven veren başka bir özelliği. Tüm bunların yanında Kamala’nın en büyük ve tek kartı ise ben Trump değilim ve Trump Amerika’daki demokrasiyi yok edecek biri ve Hitler diyor. Erdölen’e göre bu söylemleri işe yarıyor.
Trump’ın Yolu
Trump’ın en büyük eksisi kürtaj tartışmaları. Trump, başkanlık döneminde atadığı muhafazakâr yüksek mahkeme yargıçları sayesinde kürtajı federal düzeyde korunan bir hak olmadığını iddia etti. Bu nedenle bazı eyaletlerde istenmeyen ya da tecavüz sonucu gebelikte dahi kürtaj yapılması yasaklandı. Bu nedenle Cumhuriyetçi beyaz kadınlara karşı bir ivme kaybetti. Kamala’da bu durumu lehine kullanıyor ve kürtaj bir haktır diyerek kampanyasına kadınları çekmeye çalışıyor. Erdölen, seçim sonuçlarında Kamala öndeyse, bunun sebebinin büyük ihtimalle beyaz kadınlar sayesinde olduğunu da vurguladı. Öte yandan Trump’ın başkan yardımcısı JD Vance işçi sınıfından gelen başarılı bir siyasetçi. Fakat demokratları bekâr kedi seven deli kadınlara benzetmesi gibi cinsiyetçi söylemleri Cumhuriyetçi kadın seçmeni sinir eden başka bir unsur. Trump’ın en büyük kozu ise göçmenler. Demokratların yasa dışı göçmenlere bir çare bulamaması göçmen karşıtı seçmeni Cumhuriyetçilere çekiyor. Öyle ki Trump’ın direkt olarak Hispanikleri değil de yasa dışı göç eden Hispanikleri hedef alarak, göçmen karşıtı Hispaniklerin de oyunu almaya çalışıyor. Demokratların sosyal meselelerindeki ilerici duruşlarını aile kurumunu yok ediyorlar şeklindeki demeçleriyle muhafazakâr seçmeni kendine çekmeye çalışıyor. Dış politikada ise Demokratların üçüncü dünya savaşını beslediğini kendisi gelir ise Ukrayna’ya yardımı keseceğini ve Ortadoğu’daki savaşı durduracağını iddia ediyor. Sağcı olmasına rağmen sosyal demokrat söylemleriyle işçileri kendi tarafına çekmeye çalışıyor ve bunu başarıyor da. Erdölen’e göre Trump kaybetse bile daha az eğitimli mavi yakalı işçi sınıfından ezici bir oy alacak.
Elon Musk’ın Desteği
Elon Musk, Trump için 100 milyon dolarlık bir fon kurdu. Ayrıca Elon Musk seçimde hile tartışması olursa kendilerinin teyit yapacağını da ekledi. Bunu düzenleyen hiçbir kurum ve aksini söyleyen bir yasa olmadığı için Elon Musk istediğini yapabilir. Bu teyit sayesinde Trump aleyhindeki tüm argümanları yasaklayabilir. Ve Elon Musk, tıpkı Yahudi lobisinin çalışma mantığı gibi, son iki haftadır her gün bir Trump destekçisine bir milyon dolar veriyor. Erdölen ayrıca, Washington Post’ta yapılan bir araştırmaya göre, Trump lehine yazılan tweetlerin görünürlüğünün daha yüksek olduğunu söyledi. Bu da Elon Musk’ın, Trump’a için büyük bir yararı olduğunu ortaya koyuyor.
Pennsylvania Seçimin Kilit Noktası
Harris’in hangi yolunun başarılı olduğunu Pennsylvania belirleyecek. Ayrıca 1980’lerden beri Pennsylvania’yı alan Michigan ve Wisconsin’ı da alıyor çünkü üçünde de aynı demografik gruptan insanlar var ve en fazla delege sayısı Pennsylvania’da var. Bu yüzden Erdölen’e göre iki adayın da en çok zorlanacağı eyalet burası olacak. Seçim zorlu geçeceği için Pennsylvania’nın oyları 2-3 haftada sayılabilir, bu yüzden seçim sonuçlarının ilan edilmesi uzayabilir.
İsrail-Filistin Meselesi
Michigan’da 100 bin Müslüman yaşadığı ve Michigan’da her oy değerli olduğu için, Müslümanların oyunu toplamak kritik bir önem taşıyor. Bu nedenle Filistin meselesi, Müslümanların oyunu almak için kritik. Bu yüzden Demokratlar Josh Shapiro yerine Tim Walz’u seçtiler. Erdölen’e göre Shapiro çok deneyimli bir siyasetçi ve Kamala kaybederse 2028’in en iddialı başkan adaylarından birisi. Ama Shapiro, İsrail büyükelçiliği yaptığı nedeniyle Müslüman seçmenin oylarını kaybetmemek uğruna Demokratlar, Shapiro yerine Walz’u seçti. Ancak ne Kamala ne de Walz İsrail hakkında bir demeç vermediğinden dolayı daha deneyimli olan Shapiro’yu yardımcı olarak seçimedikleri için eleştirildiler. Öte yandan Amerika’daki üçüncü parti olan Yeşiller Partisi kampanyasını sadece İsrail-Filistin üzerinden yapıyor. Bu nedenle Michigan’daki 100 bin Müslümanın oyunu alıp seçimi Trump’a kazandırabilir çünkü sadece Demokrat Parti seçmenine sesleniyorlar. Ayrıca Kamala Harris, kendi partisinin %70’inin İsrail’e silah ambargosu uygulayalım demesine rağmen, Yahudi iş adamlarından gelecek bağışların kesilmemesi amacıyla bunu kabul etmedi. Bu yüzden Müslüman ve solcu seçmenin tepkisini aldı. Erdölen’e göre Trump, Kamala’dan daha İsrailci hatta Trump 2016 seçimlerinde İsrailli bir iş adamından 100 bin lira bağış aldığı için Amerika’nın İsrail büyükelçiliğini Kudüs’e taşıdı. Bu yüzden Kamala yerine Trump seçilirse, Filistin için çok kötü bir sonuç olacak.
Trump’ın New York Mitingi
Trump, New York Madison Square’de bir miting düzenledi ve bu mitingde tüm ekibi konuştu. Erdölen’e göre Trump’ın ekibi o konuşmaların içeriğine çok bakmadı çünkü ivme onlardan yanaydı. Mitingde bir komedyen bir şaka yaptı ve Porto Riko’ya çöp adası dedi. Bu söz üzerine Porto Rikolular birbirlerine organize olmayı ve sandığa gitmeyi teklif etti. Tüm bunların üzerine, olayın sabahında Kamala Harris Porto Riko hakkındaki politikalarını 3 dakikalık bir video şeklinde yayınladı. Bu olay üzerine siyasete girmeyen hispanik ünlüler Porto Rikoluları Kamala’ya oy vermeye davet etti ve kritik eyaletlerde Porto Rikoluların nüfusu fazla olduğu için bu olayın seçimin kaderini etkileyebileceği düşünülüyor.
En Tuhaf Olay
Erdölen’e göre en tuhaf olacak olan olay, seçim sonuçları kongrenin ortak oturumunda belirlenecek ve senatonun başkanı yani Amerika’nın başkan yardımcısının bu oturuma liderlik edecek olması. Bu kişi de Kamala Harris. Yani kaybetse de kazansa da seçim sonuçlarını kendi imzasıyla belirleyecek. Erdölen, Harris minimal bir farkla seçimi kazanıp kongrede kazandığını ilan ederse Trumpçıların kongreyi basacağını iddia ediyor. Demokrat partinin hukukçuları ise Trump ucu ucuna seçimi davalarla kazanırsa Kamala Harris’in seçim sonuçlarını tanımamasını söylüyor. Erdölen, bu olaylar iç savaş çıkarmaz ama Amerika’yı iyice gerer diye de ekledi.
Sonuç olarak 5 Kasım 2024 seçimleri Amerika tarihinin sıra dışı seçimlerinden biri olacak gibi gözüküyor. Kimse hangi adayın kazanacağını kestiremiyor ve seçim tartışmalarının seçimden sonraya sarkacağı kesin gibi. Bu yüzden sonuçlar ve ne olacak görmek için beklemekten başka yapılacak bir şey yok gibi görünüyor.
KAYNAKÇA
“ABD’de Kongre Baskını: Bir Yıl Sonra Trump ve Destekçilerinin Durumu.” BBC News Türkçe, 6 Jan. 2022, https://www.bbc.com/turkce/articles/cn4vy6nl75po.
“Bir Yılın Ardından: Kongre Baskını ABD’yi Nasıl Etkiledi?” Deutsche Welle, 5 Jan. 2022, https://www.dw.com/tr/bir-yılın-ardından-kongre-baskını-abdyi-nasıl-etkiledi/a-60351676.
Erdölen, Yunus Emre. “Yunus Emre Erdölen: Yazar Sayfası.” Teyit, https://teyit.org/yazar/yunus-emre-erdolen.
“Fact-Checking Trump’s Claims at Madison Square Garden Rally.” PBS NewsHour, 2024, https://www.pbs.org/newshour/politics/fact-checking-trumps-claims-at-madison-square-garden-rally.
“In 60-Year-Old Tim Walz, Kamala Harris Found a Partner to Advocate for Reproductive Rights.” News10, 2024, https://www.news10.com/news/politics/ap-in-60-year-old-tim-walz-kamala-harris-found-a-partner-to-advocate-for-reproductive-rights/.
Rumpf-Whitten, Sarah. “Trump Earns Endorsement from ‘Highly Respected’ Muslim Leaders in Battleground State.” Fox News, 26 Oct. 2024, https://www.foxnews.com/politics/trump-earns-endorsement-highly-respected-muslim-leaders-battleground-state.
- Teyit, “Yunus Emre Erdölen”, erişim tarihi 1 Kasım 2024, https://teyit.org/yazar/yunus-emre-erdolen ↩︎
