1.44MB Disket
90’ların çocuğu olarak disketleri çok iyi hatırlıyorum. İlk disket 1960’larda üretilmiş olsa da en kullanışlı halini seksenlerin doğru almış olması gerek ki, üniversitede öğretim görevlisi olan annemin bütün öğrencileri her dosyalarını onlara kaydedip anneme iletirlerdi. Benimse hiç kullanmaya zamanım olmadı çünkü benim veri saklamaya ihtiyacımın olduğu zamanlara geldiğimizde neredeyse en fazla 1,5MB veri saklayabilen, veri işlemesi uzun olan ve bozulmasına sebep olacak birçok etkene maruz kalabilen bu veri saklama aracının yerini 1980lerin başında icat edilen CD’ler almıştı. Günümüzde standart bir CD 700 MB veri saklayabilir. 2000’li yılların başlarında ortaya çıkan blu-ray diskler ise 100GB’a kadar veri saklayabiliyor. Standart CD’lere ve blu-ray’lere benzer teknikle veri yazılıyor ve benzer şekilde de okunuyor.
Üzerlerine lazerle veri işlenen ve yine lazer yardımıyla üzerindeki veri okunan bu veri saklayan disklerin okunma prensiplerinin üzerinden kısaca geçelim. Bir disk okuyucuya takılmış diskin üzerine lazer ışınları gönderilir ve bu ışınların yansıyıp yansımamasına göre 1 ve 0’lar elde edilir. Eğer yüzeyde bir çıkıntı varsa ışın geri yansır ve bu 1 olarak kaydedilir, eğer ışın geri dönmezse bu da 0 olarak kabul edilir. Bu çıkıntılar da diskimiz yazılırken spektrumun başka bir bölgesindeki ışınlar sayesinde oluşturulmuştu. Oldukça güzel ve sade bir teknoloji ama verilerin yüzeye işlenmesinden dolayı zarar görmeleri de bir o kadar olası. USB bellekler ve taşınabilir hard diskler varken diskleri de boş verelim diyor olabilirsiniz ama bakın bilim insanları ne yaptılar.
5D disk adı verilen çapı kuş parmağınızın uzunluğundan bile küçük olan diskler artık üretilmeye başlandı. İlk adımları 2013’te atılan bu disk bugünlerde oldukça güzel işler başarıyor. Onu bu kadar özel yapan ne diye sorarsanız: 360TB (evet yanlış yazmadım, “terabayt”) , dayanma süresi 13.8 milyar yıl, neredeyse evrenin oluşumundan bugüne ve Dünya’nın yaşının 3 katı , ve bilim insanlarının tahminlerine göre 1000 santigrat dereceye dayanabilen bir diskten söz ediyoruz.
Nanogratin adı verilen ızgara şeklinde konumlandırılan küçük fiziksel yapılar ve katman mantığıyla oluşturulan disklerde veri okunuşu ise yansıyan ışının CD ve blu-ray’lerinkinden farklı olarak 2 boyut yerine 5 boyutta algılanmasıyla gerçekleşiyor. Işığı yansıtacak küçük yapının x,y,z eksenlerindeki konumları, oryantasyonu ve yansıttığı ışının parlaklığına göre veriyi algılamamızı sağlayan bu diskler oldukça küçük. Öyle ki her minik fiziksel engelin arasında 5 mikro metre var yani metrenin 6’da biri. Her ne kadar yazılması için pahalı lazerler kullanılsa da okunması filtreli ardışık optik mikroskoplar sayesinde olduğu için yazılmasına oranla çok daha ucuz bir şekilde okunabiliyorlar. Isıya karşı dayanıklılıklarını ise cam katmanlarından yapılmış olmalarına borçlular.
Şimdiye kadar bu disklere İnsan Hakları Beyannamesi, Newton Optiği, Magna Carta ve İncil yazılmış durumda. Yakın gelecekte sıkça görüleceği tahmin edilen 5D disklerin müze ve galerilerde arşivleme yapılabilmesi, bilimsel araştırmalar ve hatta sosyal medya siteleri için veri saklanabilmesi için kullanılacağı söyleniyor. Sanal dünyanın sınırı yok.
Kaynakça:
http://www.theverge.com/2016/2/16/11018018/5d-data-storage-glass
http://www.sciencealert.com/this-new-5d-data-storage-disc-can-store-360tb-of-data-for-14-billion-years
https://tr.wikipedia.org/wiki/Disket
https://tr.wikipedia.org/wiki/Compact_Disc
http://scitation.aip.org/content/lia/journal/jla/24/4/10.2351/1.4718561
https://en.wikipedia.org/wiki/Blu-ray
kapak fotoğrafı: http://o.aolcdn.com/hss/storage/midas/471d7347a4436bafcce89f3edcf539dd/203416382/_8JB9259.0.0.jpg
yazıdaki fotoğraflar: https://cdn1.vox-cdn.com/thumbor/FEz2tZKAYEvOcGUIPrJ0EWVu8T8=/cdn0.vox-cdn.com/uploads/chorus_asset/file/6049051/Eternal_5D_data_storage_by_ultrafast_laser_writing_in_silica_glass_copies_of_Magna_Carta_Kings_James_Bible_The_Universal_Declaration_of_Human_Rights_and_Newton_Opticks.0.png
