89. Akademi Ödülleri, yani Oscar, geçtiğimiz günlerde sahiplerini buldu. Akademi tarihinde birçok ilklerin yaşandığı ödül töreninde, geceye Titanic ve All About Eve (Perdeler Açılıyor)’den sonra toplamda on dört dalda ödüle aday gösterilerek rekor kıran La La Land (Âşıklar Şehri) damgasını vurdu. İranlı ünlü yönetmen Asghar Farhadi’nin Salesman (Satıcı) isimli filmi, Best Foreign Language Film yani Yabancı Dilde En İyi Film ödülünün sahibi oldu ama Farhadi, Müslümanlara yönelik uygulanan vize kısıtlamasını protesto ederek törene katılmadı. Oscar tarihinde ilk kez bir Müslüman, House of Cards’ın Remy’si Mahershala Ali, ödül aldı. Hatta birçoğunuzun da bildiği gibi Best Picture yani En İyi Film ödülünün zarfları karıştı ve ödül “büyük” bir yanlışlık yapılarak La La Land’e verildi. Oysa ödülün gerçek sahibi Moonlight (Ay Işığı)’tı.
Ödülün gerçek sahibinin Moonlight (Ay Işığı) olduğunun duyurulduğu o an. (“It is not a joke.”)
Birçok eleştirinin hedefi olan Moonlight, dünyanın en prestijli ödülüne sahibi olmayı gerçekten hak ediyor muydu? Yıllardır siyahilere yönelik ayrımcılık yaptığı iddia edilen ve bu sebeple suçlanan Akademi, bu suçlamalardan sıyrılmak için mi ödülü Moonlight’a vermişti?
Aslında, Akademi’ye yöneltilebilecek eleştiri ve suçlamalar, siyahilere yönelik yapılan ayrımcılıkla sınırlı değil. Her yıl verilen “En iyi Kadın Oyuncu”, “En İyi Erkek Oyuncu” gibi ödüller de sürekli sorgulanıyor. Ödül verilen oyuncuların, yönetmenlerin, filmlerin, senaryoların sorgulanması ve bazı kesimlerce eleştirilmesi pek de tuhaf gelmemeli. Ama bu sene, Moonlight’ın En İyi Film dalında adaylığının açıklanmasının ardından, filmi izleyen ya da konusu hakkında az çok fikri olan herkesin yaptığı yorumlar birbirine benzerdi: “Daha geçtiğimiz sene eleştiri oklarının hedefi haline gelen Akademi, hem bir kesim siyahi Amerikalının yaşamına ayna tutan, hem de eşcinsel bir karakteri olan Moonlight’a, En İyi Film ödülünü kesilikle verir!”
Oscar ödüllerinin açıklanmasından önce, La La Land’i de izlemiş ve abartıldığı kadar iyi bulmamış biri olarak ben de En İyi Film ödülünün Moonlight’a verileceği kanısındaydım. Ve düşündüğüm de oldu. Peki, Moonlight gerçekten de güzel bir film olamaz mıydı? Akademi belki de bir taşla iki kuş vurmuştu?
Her ne kadar içimde “kötü” bir film izleyeceğim hissi olsa da “belki de yanılıyorumdur,” diye düşünerek filmi izledim. Ve sahiden de çok beğendim. La La Land’den de çok!
Üç bölüme ayrılmış olan Moonlight, “Little” Chiron’un, küçüklüğü, ilkgençliği ve hayatının daha ileriki evresini, bence muhteşem bir yöntemle anlatıyor. Oyunculuklar kadar beni etkileyen bir diğer şey ise filmin çekim tekniği oldu. Başka filmlerde görmeye alışkın olmadığım bir kamera çekimi ile karşılaştım ve çok beğendim.
Mahershala Ali (Filmden bir kare)
Kokain bağımlısı annesiyle yaşayan, eşcinsel olduğunun henüz farkına varan ve çevresindeki çocuklarca itilip kakılan, her hareketi alay konusu olan Chiron’un, kendini keşfetme ya da keşfedememe öyküsü, Kevin ile olan arkadaşlığı, çocukluğunda Juan (Mahershala Ali) ile olan bağının bir şekilde devam etmesi… Moonlight, tüm “aşırı” eleştirilere kulak tıkanarak izlenmesi gereken bir film. Önyargılardan uzak bir şekilde izlemek, kendi içimizde en doğru kararı vermemizi sağlayacak.
Fark ettiğim başka bir şey daha var: Geçen sene Spotlight, bu sene Moonlight ödülleri aldı. Bu Işık’ta bir şey var galiba. Oscar kapısının kıyısından köşesinden geçemeyen yönetmenlerimizi önümüzdeki seneye “Sunlight” veya benzeri isimli bir film yapmaya davet ediyorum!!!
Uğur Başçı
Öncelikle yazınız için çok teşekkür ediyorum. Moonlight filmi ile ilgili sizinle tam olarak aynı görüşte değilim. Ancak bu gayet anlaşılır. Her insanın kendine göre bir estetik beğenisi vardır. Bu yorumda değinmek istediğim konu, benim filmle ilgili görüşlerimin dışında akademinin seçimi yaparken nasıl bir kriter izlediğiyle ilgili bir soru sormak olacaktır. Siz bir filmi sinematografik olarak en iyi olarak gösteremezken, yönetmenine en iyi yönetmen diyemezken, kadın ve erkek oyuncularına en iyi diyemezken, yapım prodüksiyonunu en iyi olarak gösteremezken, müziklerine en iyi diyemezken, en iyi film nasıl diyebilirsiniz? Bu filmi en iyi yapan ekranda sadece 10 dakika gözüken en iyi yardımcı erkek oyuncusu ve başka bir eserden uyarlanan senaryosu mu? Ki nitekim geçen senelerdeki ödüllere de baktığımızda en iyi erkek ve kadın oyuncu, en iyi sinematografi, en iyi prodüksyon, en iyi yönetmen gibi büyük ödüllerin çoğunluğunu alan film en iyi film olarak gösterilirdi. Bu sebepten ben La La Land in kesinlikle kazanacağını düşünüyordum çünkü bu katagorilerde en iyi erkek oyuncu haricinde bütün ödülleri aldı. Bu yüzden, yanlış anons büyük bir şaşkınlık getirdi. Akademinin Moonlight ‘ı en iyi film göstermedeki gerekçesi neydi? Sizin bakış açınızı gerçekten merak ediyorum çünkü ben anlam veremedim.
Mehmet Oktay Onbaşı
Merhaba, öncelikle yorumunuz için çok teşekkür ederim. Sorunuza gelecek olursam, ilk önce, yorumunuzun başında “En İyi Film ödülü neye göre verilir” tarzında bir soru sormuş ve “prodüksiyon, müzikler, yönetmenlik, sinematografi vs. ödül almıyorsa, film neye göre ‘En İyi Film’ oluyor”a getirmişsiniz. Bu soruya şahsi bir cevap verecek olursam, “En İyi Film” eldeki konuyla, cast’la, teknik ve mali imkanlarla ortaya çıkarılan en iyi esere verilir. Eğer bahsettiğiniz gibi diğer ödül kategorilerine göre verilseydi, ya o kategorilere ya da direkt “Best Picture” kategorisine gerek olmazdı bence. Bir filmin harikulade müzikleri olabilir, yönetmenlik kendini süper bir şekilde belli ediyor olabilir veya filmin prodüksiyonu inanılmaz olabilir, oyunculuklar göz kamaştırıyor olabilir. Ama tüm bunların Akademi ödüllerinde zaten bir kategorisi vardır. En iyi film’e gelecek olursak, -bence- tüm bunların en iyi şekilde toplandığı, hepsinin belki tam olmadığı ama kendini biraz biraz hissettirdiği projeler bu ödülü hak ediyor. Geçtiğimiz yıllarda sizin de bahsettiğiniz gibi En İyi Film ödülünü alan filmler birçok prestijli ödülün daha sahibi oluyordu. Bu da o film de birçok kategorinin buluştuğunu gösteriyor.
Diğer bir eleştiriniz ki ona ben de katılıyorum, yaklaşık 20 dakikalık bir performansla “En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu” ödülünün Ali’ye verilmesi. Ben bunun politik sebeplerden dolayı olduğunu düşünüyorum. Yazımda bundan bahsetmememin sebebi konuyu dağıtmak istemememdi.
Ben diğer aday filmlere bakmadan sadece La La Land ve Moonlight karşılaştırması yapıp (hatta karşılaştırma da denemez) Moonlight’a o kadar da haksızlık yapılmamasını yazdım. Bu fikrimin de hala arkasındayım çünkü kalite olarak Moonlight’ın La La Land’den eksik kalır yanı yok.
Umarım yazdıklarım aklınızdaki soruları bir nebze de olsun giderebilmiştir. Yorumunuz için tekrar teşekkür ediyorum.