Dr. James Naismith ve eşi Maude Naismith
Basketbol oyunu 1891 yılında Amerika’nın Massachusetts eyaletindeki Springfield kasabasında Dr. James Naismith tarafından icat edildi. O zamanlar sporculara antrenman yaptırmak için oluşturulmuş bu metodun çok basit bir prensibi vardı: Topu altı kapalı bir şeftali sepetinin içine atabilmek. Sonra sepetin altı çıkarıldı ve bunun yerine bir file eklendi. Başlarda kapalı olan file de delindi ve modern basketbol potasının şimdiki formuna en yakın hali ortaya çıkmış oldu. Hücum süresi, boyalı alan gibi bir çok kural eklenmesiyle basketbol şu anki haline geldi fakat tartışmasız en etkili kural değişikliği 3 sayı çizgisi eklenerek uzaktan atılan basketlerin daha değerli olmasıydı. Son yıllara baktığımız zaman anlaşılan o ki 3 sayılık atışlar gün geçtikçe takımlar için daha önemli ve tercih edilir bir hale geliyor.
İlginç bir şekilde NBA’de normal sezon birincisi ve sonuncusu Warriors ile Nets PACE istatistiğinde zirveyi paylaşıyor
Bahsi geçen istatistikler hakkında bilgi vererek giriş yapmak istiyorum. Nedir bu PACE ve 3PAr? Bu istatistikler neye göre hesaplanıyor? Nasıl yorumlanabilir?
Öncelikle PACE’den başlamak istiyorum. PACE adından da anlaşılacağı üzere takımın oynadığı oyunun hızını gösteren bir istatistik. Hız oldukça göreceli bir kavram olduğu için biraz daha açılması gereken bir kavram. PACE’i kabaca tanımlamamız gerekirse: Maç boyunca Topun A takımından B takımına geçme sayısı diyebiliriz. Bir maç sonunda, o maçı oynayan takımlar için PACE, iki takım için de aynıdır. Sonuçta üçüncü bir takım olmadığından, topun A takımından B takımına geçme sayısı ile B takımından A takımına geçme sayısı eşittir. Öte yandan PACE saf bir istatistik değildir çünkü hücum ribauntları hesaba katılmamaktadır bu da, göz ardı edilebilir olsa da, PACE’in bizlere anlatmak istediklerine ters bir durum. Gerçek hayattan örnek vermemiz gerekirse Golden State Warriors PACE’i oldukça yüksek tutmaya çalışan çok yiyen daha çok atmaya çalışan bir takımdır, Utah Jazz ise PACE’i düşürerek oyunu soğutmaya çalışan az atıp daha az yemeye çalışan bir takımdır. İki takım karşı karşıya geldiğinde Jazz oyunun PACE’ini düşürmeye, Warriors ise yükseltmeye çalışır çünkü iki takım da tam ters durumlar için hazırlıklı değildir, oyunlarının doğalarına aykırıdır. Genelde de kim oyununu karşı tarafa daha çok kabullendirirse o taraf kazanır.
Bu sezon yüzde 46 ile 3PAr istatistiğinde zirvede olan Rockets, Pelicans ile oynadığı maçta 24 üçlükle “Bir maçta en çok üçlük atan takım” ünvanının sahibi oldu
3PAr ise PACE’den ziyade açılanması çok daha kolay bir istatistik. Takımın kullandığı üçlüklerin, toplamda kullandığı şut sayısına bölümüyle ortaya çıkan bir değer. Yine örnek vermemiz gerekirse Houston Rockets bu alanda hep üstlerdedir ve bolca üçlük kullanır(Koç Mike D’Antoni’nin sistemi), Chicago Bulls ise üçlükle pek haşır neşir olmayan bir takım olduğundan bu alanda alt sıralardadır.
PACE ve Yüzdelik olarak 3PAr
Yazının başında da belirttiğim son 10 yıllık verilerin ışığında yorumlayacak olursak üç sayılık atışlar gün geçtikçe değerleniyor ve takımlar tarafından daha çok tercih ediliyor. PACE’de de oldukça göze batan bir artış söz konusu. Özellikle Golden State Warriors, Oklahoma City Thunder, Cleveland Cavaliers gibi takımların son yıllarda yüksek tempolu ve üç sayılık atışlara dayalı bir oyun oynamasının bu durumda payı oldukça büyük.
Bu sezonki performanslarıyla eski takım arkadaşları Harden ve Westbrook rekor üstüne rekor kırıyor
Bu sezon ise sıçrama aşırı derecede fazla. Tablodan da görüleceği üzere üç sayılık atışlar ve PACE son on yılın en yüksek seviyesinde. Bu nedenle oyuncuların maç başı istatistikleri yükseldi. Kısacası enflasyon gibi. Yani 2007-08 sezonunda oynayan, maç başında 20.0 sayı ortalaması tutturan ve kalburüstü bir üç sayı isabet yüzdesine sahip bir oyuncu 2016-17 sezonunun PACE ve 3PAr istatistiğine göre değerlendirildiğinde 21.0+ bir sayı ortalamasına sahip olacaktı diyebiliriz. PACE arttıkça alınan toplam ribaunt artıyor, atılan sayılar artıyor, toplam asist sayısı artıyor. Daha fazla üç sayılık atış zorlamak isteyen takımlar sadece 1,2,3 numaralarının değil 4 hatta 5 numaralı oyuncuların bile dış şut özelliği olmasını istiyor(Ryan Anderson, Draymond Green, LaMarcus Aldridge vs.) alternatif yaratmak isteyen takımlar fizik gücü yerinde olan 3 numaraları zaman zaman 4 numaraya çekerek şans veriyor ve klasik, dış şutu olmayan 4, 5 numara oyuncularının değeri azılıyor. Dolayısıyla tüm bu sebeplerden dolayı artık maçlarda takım başı 120-130 sayı seviyelerine kolaylıkla çıkılıyor, Russell Westbrook ve James Harden gibi takımlarının hücum yönünün bel kemiği olan oyuncular alışık olmadığımız ortalamalara sahip oluyor. Görünen o ki, artış trendine baktığımızda, ilerde Harden ve Westbrook’un ortalamalarına yakın, triple-double bağımlısı birkaç oyuncu daha çıkması işten bile değil.
PACE ve 3PAr değerleri basketball-reference.com’dan alınmıştır.
