Dünyada gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde ölüm sebeplerine baktığımızda bulaşıcı hastalıkların oranında bir azalma görülürken kanser, kalp ve damar hastalıkları, kalp krizi gibi bulaşıcı olmayan hastalıkların oranı pek değişmemektedir. Bulaşıcı hastalıklar teşhisi basit bir kan testi ile kandaki patojenleri tespit edip sonucu hızlı bir şekilde verirken bulaşıcı olmayan hastalıkların böyle basit tekniklerle teşhis edilmesi çok zordur. Kanseri ele alırsak çoğu kanser son safhaya kadar kanda izini belli etmez iken ancak kansere bilgisayarlı tomografi gibi uzun süren, pahalı ve o testi yapacak uzman birini gerektiren testler ile tanı konulabilir. Günümüzde çoğu araştırmacı kolay tanı yöntemleri için kanda tespit edilebilen biyo-belirteçler bulmaya çalışırken MIT’den bir ekip oldukça yaratıcı bir yaklaşımla bu konuya bir çözüm getirmiş. Getirdikleri çözüm çok basit, bir enjeksiyonun ardından tıpkı hamilelik testinde olduğu gibi bir kağıda idrarınızı damlatılması bu hastalıkların durumu hakkında bilgi veriyor.
Araştırmayı yürüten Andrew Warren ve ekibinin çözümü oldukça sade. Özel geliştirdikleri nanopartiküllerin vücuda enjekte edilmesi testin en karmaşık kısmını oluşturuyor. Bu nanopartiküllerin dış zarfı proteinlerden oluşurken içi idrarla kolayca atılabilen ve biyobelirteç özelliği olan bir molekül içeriyor. Kanda serbestçe dolaşmaya başlayan bu nanopartiküller bir kansere veya kan pıhtısına denk geldiklerinde bölgede kanser veya pıhtı sebebiyle bulunan enzimler sayesinde dışındaki protein kapsül parçalanıyor ve içindeki moleküller kana karışıyor. Kana karışan bu moleküller yaklaşık bir saat içinde süzülüp idrara karışıyor ve geriye yalnızca o molekülü saptama özelliği bulunan kağıda idrarı damlatıp testin sonucunu görmek kalıyor.
Erken teşhis araştırmaları dünyada sağlık araştırmalarında önemli bir yere sahip ve bu araştırmaların meyvelerini böyle vermesi insanı sevindiriyor. Bu tarz gelişmeler sayesinde bu imkanlardan yalnızca zengin ülkelerde yaşayan kitleler değil, her an ulaşılabilir sağlık sistemlerine sahip olmayan insanlar da yararlanabilecek.
[box_light]Kaynak[/box_light]
Warren, A.D., Kwong, G.A., Wood, D.K., Lin, K.Y. & Bhatia, S.N. Point-of-care diagnostics for noncommunicable diseases using synthetic urinary biomarkers and paper microfluidics. Proceedings of the National Academy of Sciences (2014).
