Londra’da oynanan 2018 Dünya Satranç Şampiyonası, Magnus Carlsen’in 2013 yılında kazandığı ünvanı korumasıyla sonuçlandı. Magnus Carlsen rakibi Fabiano Caruana’yı 12 maçlık klasik serinin eşitlikle geçilmesinin ardından “rapid” maçlarda aldığı galibiyetlerle şampiyonluğunu ilan etti. Sistemiyle ve bitmek bilmeyen beraberliklerle şampiyonayı ele alalım.
Maç Süreleri Hakkında Bilgiler
Klasik: 100 dakika + hamle başına 30 saniye süre eklemesi, 40. hamlede 50 dakika 60.hamlede 15 dakika süre eklemesi üzerinden oynanan maçlar.
Rapid: 25 dakika + hamle başına 10 saniye süre eklemesi üzerinden oynanan maçlar.
Blitz:: 5 dakika + hamle başına 3 saniye süre eklemesi üzerinden oynana maçlar.
Sistem
Eski sistemde oynanan klasik (uzun süreli) oyunların sonunda eşitlik olması halinde şampiyonluk ünvanını elinde tutan kişinin tekrar şampiyonluğunu ilan etmesi ile sonuçlanıyordu. Yeni sistemde ise 12 maçlık klasik seri, eşitlik halinde 4 maçlık rapid seri, eşitlik tekrar bozulmazsa 5 maça kadar blitz seri oynanması planlanıyordu. Eşitliğin hala bozulmaması halinde ise kura çekimi sonrası “Armageddon” adı verilen kurayı kazanan sporcunun başlamak istediği rengi seçtiği, beyaz taşlar ile oynayan sporcuya 5 dakika siyah taşlarla oynayan sporcuya 4 dakika süre verilen ve beraberlik halinde siyahların galip ilan edildiği bir oyun oynanacaktı. Şampiyonluk maçı rapid serilerin üçüncü maçı itibariyle sonuçlandı.
12 Maçlık Klasik Seri
12 Maçın hepsinin beraberlikle sonuçlandığı klasik seri sporcuların sağlamcı tutumları az sayıda da olsa galibiyet kaçırılan hamleler ile geçildi. İki sporcunun da risk almadan, kaybetmemek üzerine ve açık arayarak geçirdiği seride Magnus Carlsen’in birinci, 9. ve 12. maçlarda galibiyeti kaçırması ve Caruana’nın 6. maçta kaçırdığı galibiyet dışında sağlam hamleler ile geçildi. Caruana turnuva boyunca iyi bir savunma performansı gösterirken tekrar ve tekrar aynı konumu oynamakta ısrar etmesi satranç takipçilerini mutsuz etti. Bir diğer mutsuzluk sebebi de Magnus Carlsen’in atak hamleleri yapmaktan kaçınması oldu. Zaman sıkışmaları bazı maçlarda heyecan yaratsa da sporcular zaman eklemesi yapılan 40. ve 60. hamlelere bir şekilde ulaştı ya da öncesinde beraberlik üzerine anlaştı.
Rapid Seri
Dört maç üzerinden planlanan rapid seri Magnus Carlsen’in 3-0’lık net galibiyeti ile sonuçlandı. Klasik serinin son maçında Magnus Carlsen maçı kazanabileceği bir konuma ulaşmışken Caruana’ya beraberlik teklif etmesi sonrası Carlsen’in rapid maçlarına güvendiği ve klasik seride şampiyonluğu riske atmak istemediği şeklinde yorumlandı. Magnus Carlsen’in daha önce oynadığı rapid ve blitz maçlardaki performansının Caruana’nın performansından yüksek olması hem sonucu belirleyen faktör hem de Carlsen’in klasik seri boyunca uyguladığı planda belirleyici oldu.
Magnus Carlsen sırasıyla Rapid ve Blitz kategorilerinde 2903 ve 2939 reytinge sahipken Fabiano Caruana’nın sırasıyla 2766 ve 2767 reytinge sahip olması bu ikili arasındaki hızlı maçlarda görülen kuvvet farkını açıklıyor.
2013’ten beri…
2013 yılında dönemin şampiyonu Anand’ın karşısına çıkan Carlsen rakibini 12 maçlık seri’nin 10. maçının sonunda 6,5-3,5 yenerek şampiyonluk ünvanını eline geçirdi. 2014 yılında tekrar Anand ile karşılaşan Carlsen bu sefer 11.maçın sonunda 6,5-4,5 ile ünvanını korudu. 2016 yılında ise Sergey Karjakin ile karşılaşan şampiyon 6-6 sonuçlanan 12 maçlık seri sonrasında hızlı maçlarda 3-1 galip gelerek ünvanını tekrar korudu. Caruana karşısında da ünvanını koruyan Carlsen 2020 yılındaki karşılaşmaya kadar ünvanını koruyacak.
Şampiyona Nasıl Kafa Tutulur?
Şampiyonun karşısına çıkmak için sporcular adaylar turnuvasını kazanmak zorunda. Adaylar turnuvası ise farklı bir formata sahip. Sekiz sporcunun yarıştığı turnuvada katılımcıların seçimi ise belirli kriterlere göre yapılıyor:
1 son ünvan maçının mağlubu
2 Satranç Dünya Kupası 2017 finalistleri
2 FIDE Chess Grand Prix 2017’yi ilk iki sırada bitiren sporcular
2 reyting listesinde son bir yılda en yüksek ortalamaya sahip sporcu
1 Organizatörlerin “wild card” ile davet edeceği sporcu.
Her sporcunun birbiriyle iki kere karşılaştığı turnuvayı zirvede tamamlayan sporcu ünvan maçına çıkmaya hak kazanıyor. Fabiano Caruana son adaylar turnuvasının galibi olmuştu.
Görsel Kaynaklar
http://news.stlpublicradio.org/post/chess-world-chess-championship-decided-playoff#stream/0
https://www.bbc.com/news/world-europe-46343036
