Fransız ressam Edgar Degas, 1834 yılında Paris’te doğmuştur. Entelektüel bir ailede büyümüş olması sayesinde sanatla olan ilişkisi daha çok küçük yaşlardayken başlamıştır. Gençliğinde de babasının hukuk okuması yönündeki ısrarlarına rağmen yetenek sınavlarına hazırlanıp 1855 yılında Ecole des Beaux-Arts adlı okulda okumaya hak kazanmıştır. Jean Auguste Dominique Ingres, ona okuduğu yıllarda yol göstermiş ve elinden tutmuştur. Degas, orada öğrenim gördüğü yıllarda ressam Manet ile tanıştı. Çalkantılı bir arkadaşlıkları olan bu ikili, birbirlerinin tablolarından etkilenmiştir. Manet’nin ona en önemli etkisi modern sanatın detaylarını öğretmesidir. İlk adı Académie Royale d’Architecture olan bu okul Edgar Degas dışında pek çok önemli sanatçıyı yetiştirdi. Pierre Auguste Renoir, Georges Seurat, Ellsworth Kelly, Manolo Blahnik bu okulda okumuş sanatçılardan bazılarıdır.
Degas’nın 1500’ü aşkın skecinin, resimlerinin ve heykellerinin olduğu söylenir. Bu sayıya bakıldığında oldukça üretken ve azimli bir ressam olduğu söyleyebiliriz. Çizimlerine baktığımızda insanları, özellikle de hareketli insan figürlerini çizmede ne kadar yetenekli olduğunu rahatlıkla görebiliriz. Peki resimlerini yaparken hangi akımdan etkilenmiştir? Edgar Degas, kendini hep realizme yakın gördüğünü savunsa da etkilendiği tek akım bu değildir. Empresyonizm ve neoklasisizm etkilendiği diğer sanat akımlarıdır.
En ünlü eserleri arasında balerinleri prova yaparken resmettiği “Ballet Rehearsal on Stage”, yine benzer bir kompozisyon kullandığı eseri “The Ballet Class”, mavi ve tonlarının ağırlıklı olduğu “Blue Dancers”, bir paöuk fabrikasını çizdiği “A Cotton Office in New Orleans”, baş balerini çizdiği “L’Étoile (The Star)” ünlü eserlerinden yalnızca birkaç tanesidir.
Çoğu kişi Edgar Degas’yı “balerinleri çizen ressam” olarak tanınmaktaydı. Çoğu kişi onun yalnızca amacının hareketli figürler çizmek olduğunu düşünmüştü. Bu düşünceler elbette yanlış değildi fakat düşünülmesi gereken ince ayrıntılar vardı. Asıl amacı balerinlerin zarafetini, şık elbiselerini ve güzelliğini tablolara yansıtmaktı. Parisli sanat galericisi Ambroise Vollard’la aralarında geçen bir diyalogta şunları söylemiştir Degas: “İnsanlar bana dans eden kızların ressamı diyor. Halbuki onlar hiçbir zaman benim asıl ilgimin dansçıların hareketlerini yansıtmak ve güzel kıyafetler resmetmek olduğunu hiç düşünemediler.” Resimlerini incelediğinizde göreceksinizdir ki gerçekten de yalnızca balerinlere yer vermez tablolarında. Bir hareketi, ışık ve gölge oyunlarını en iyi biçimde yansıtmak temel amaçları arasındadır.
Yukarda gördüğünüz resminde bale eğitiminin perde arkasını görüyoruz. Kabarık etekleriyle balerinler, öğretmenlerini meraklı gözlerle dinliyorlar. Stratejik olarak konumlandırdığı balerin figürlerini olabildiğince doğal bir şekilde resmetmeye çalışmıştır. Genellikle bu tür resimlerinde farklı figürleri farklı açılardan yakalamaya ve gölgelendirmeye dikkat etmiştir. Titiz çalışan Degas dansçıların kıyafetlerinin duruşu dahil olmak üzere en ince ayrıntısına kadar resimlerini hesaplayarak yapmıştır. Aynı titizliği gösterdiği ve bu sefer de renk oyunlarına başvurduğu en ünlü eserlerinden biri olan “Baş Balerin” adıyla Türkçeye çevrilen eserini aşağıda görebilirsiniz.
Aşağıda gördüğünüz resminde de sahneye çıkmadan önce balerinlerin ısındıkları anı, en doğal hallerini yansıtmıştır.
Sahne öncesi bekleyişi anlattığı birçok resminden bir başka örnek de “İki Dansçı” adını verdiği eserdir. Karmaşık figürler yeralmaz bu tablosunda. İki balerin sükunetle sahneye çıkmayı beklemektedir.
Edgar Degas ilham kaynağını bulmuş, hayatını resim yapmaya adamış bir ressamdı. Onun Dünya çapında tanınmasına neden olan şey yalnızca çizdiği resimler olmamıştı. Azmi, yılmayışı ve imkânları dahilinde hayalinin peşinden gitmesiydi. Sonrasında kendi penceresinden geniş açılardan bakarak resimlerini bizlere sunmuştur. Ünlenmiş birçok ressam da dünyadan aldıkları ilhamla hayalgüçlerini birleştirerek süslemiştir tuvallerini. Susan Wooford‘un “Resimlere Bakmak” adlı kitabında dediği gibi: “Çevremizdeki dünya sonsuz bir ilham kaynağıdır.”
Kaynakça:
“Edgar Degas: Degas’ın Yaşamı ve Sanatı İçin Bir Kılavuz” soylentidergi.com. Web. 26.01.2025.
“Güzel Sanatlar Okulu” britannica.com. Web. 27.01.2025.
“Degas’ Ballerinas” artrkl.com. Web. 27.01.2025.
“Who Was Edgar Degas?” artmajeur.com. Web. 27.01.2025.
“15 of the Most Famous Paintings and Artworks by Edgar Degas” articticjunkie.com. Web. 27.01.2025.
