İspanyol İmparatorluğu IV: Kuzey’in Aslanı

İlk olarak, bir önceki yazımda Hristiyan İspanya’nın üçe bölünüp ardından tekrar birleşmesini anlatmıştım. O yazıya buraya tıklayarak gidebilirsiniz. Kronolojik olarak bu yazının öncesini ifade ettiği için o yazıdan sonra bunu okumaya başlamanızı tavsiye ederim.

Öncelikle León şehrini kısaca tanıyalım. Kendisi Roma İmparatorluğu’nun 7.lejyonu tarafından kurulmuş ve İber Yarımadasının önemli altın ticareti noktası haline gelmiş bir şehirdir. Bu şehir 540 yılında Vizigotlar tarafından alınmış, 717 senesinde Müslümanların eline geçmesine rağmen yaklaşık 25 sene sonra geri ele geçirilmiştir. Daha sonra Reconquista’nın kilometre taşı krallığı sayılabilecek León Krallığı’nın başkenti olmuştur.

García’nın 910 senesinde León bölgesini alıp burada León Krallığı’nı kurduktan sonra ufak tefek taht mücadeleleri sonrası yeğeni II.Ramiro neredeyse tüm eski Asturias topraklarını León Krallığı adı altında birleştirmeyi başardı. Fakat, bu taht kavgalarının çok öncesinde kurulmuş olan kontluklar, gücün zayıfladığı yerde kendi bağımsızlıklarını 930 senesinde Fernán González liderliğinde Kastilya Kontluğu olarak ilan ettiler. Daha sonradan hanedan bağları yoluyla krallığa yükselecek olan bu kontluk, Reconquista’nın bitişini sağlayıp tamamen Hristiyan İspanya’nın kurulmasına öncülük edecektir.

O döneme tekrar dönecek olursak 931 senesinde dengeli bir hakimiyet ortamı kuran II.Ramiro, gücünü Müslümanlara karşı kullanmak istiyordu. Bu nedenle, yanı başında ve tahta geçtiği yıl kurulan Kastilya Kontluğu ile ittifak kurdu. Aynı zamanda Navarra Krallığı’yla beraber ittifak kurmuş olan Leon Kralı II.Ramiro, güçlü Hristiyan ittifakını tamamlamış oldu. İttifak tamamlandıktan birkaç sene sonra, Müslümanların altın çağı sayılan dönemde, Simancas Savaşı’nda (939) Müslümanları yenmeyi başardıkları gibi kalsın halife 3.Abdurrahman’ı da öldürüyorlardı. Fakat daha sonra olacak olan savaşlarda, (en azından 10.yüzyıl içindeki) Müslümanlar kesin bir hakimiyet kurmayı başarmış ve Halifelik isyanlar sonucu dağılana kadar (1031) bu hakimiyeti korumayı başarmıştır. 1031’den sonraki yıllarda güç dengesi Hristiyanlara doğru kaymış ve Hristiyanlar fetihlerine devam etmişlerdir.

Halifelik dağıldıktan 6 sene sonra Kastilya kontu I.Fernando, İngilizcesiyle Ferdinand, Tamaron Savaşında (1037) eniştesi León Kralı III.Bermudo ile karşı karşıya geldi. Bu savaş sonunda I.Ferdinand, Bermudo’yu öldürmeyi başarmış ve eşinin taht hakkı sayesinde aynı zamanda León kralı olmuştur. Ferdinand, isminin ilki, Hristiyanların koruyucusu ve İspanya İmparatoru olarak León ve Kastilya tahtlarını birleştirmiş ve resmi olarak Jiménez Hanedanı’nı kurmuştur (“İspanya İmparatoru” unvanı daha sonra bütün Jiménez Hanedanı için geçerli olacaktır). Fakat, 910 senesindeki olayın bir tekrarı olarak birleşik krallık oğulları II.Sancho, VI.Alfonso ve II.Gracía arasında tekrardan bölünmüştür. VI.Alfonso’nun şansının da yardımıyla ayrılık sadece 7 sene sürmüş, 7 sene sonunda 2 kardeşi de veliahtsız öldükleri için hanedan bağı sayesinde tekrardan krallığı León ve Kastilya Krallığı olarak birleştirmiştir.

• 

• 

• 

VI.Alfonso döneminde pek çok olay yaşanmıştır. El Cid bu dönemde İspanya’ya hizmet etmiş, maalesef ki hizmetlerinin karşılığını (ya da paralı asker olmasının cezasını da diyebiliriz) tam anlamıyla alamamıştır. Aynı zamanda Reconquista’nın en önemli dönüm noktaları arasında kabul edilen Toledo’nun fethi de bu dönemde gerçekleşmiştir. Tekrardan kaybedilmiş ama sonrasında bir daha asla kaybedilmemek üzere İspanyollar tarafından fethedilmiştir. O dönemde Afrika’daki Murabıtlar yüzünden güç dengesi tekrardan Müslümanlara kaymış ama daha sonra Murabıtları da yenmeyi başaran İspanyollar güç dengesini tamamen ellerine almayı başarmışlardır.

VI.Alfonso öldükten sonra yerine geçen I.Urraca, Kuzey İspanya’da süper güç olup Müslümanları iyice yenebilmek adına gücünü babasının amcasının torunu (bir bakıma uzaktan kuzeni sayılabilir) Aragon kralı I.Alfonso ile evlenmiştir. Maalesef ki (severek evlenmediklerinden olsa gerek) aldatmalar, entrikalar gün yüzüne çıkmış ve Hristiyan İspanya’nın tamamını büyük bir iç savaşa sürüklemiştir. Bu iç savaşta hem üvey kardeşi Theresa hem de eski eşi Alfonso tarafından sıkıştırılan Urraca, bu karışıklıktan çıkış yolu olarak Theresa’ya kendi himayesi altına girmesi karşılığında büyük parça toprak vermiş ve bu olay sonrasında iç savaşı sonuca bağlayabilmiştir. Fakat aslında iç savaşı sonuca bağlayan savaştan yorulan soylu kesimdir, her iki tarafla da anlaşma yaptıktan sonra iç savaş bitmiştir. Bu iç savaştan sonra krallıktan Portekiz ayrılmış ve bağımsız krallığını kurmuştur.

• 

• 

• 

Daha sonraki senelerde, iki defa, krallık León ve Kastilya olarak bölünmüş  ama en sonunda 1230 senesinde tüm krallık, Trastámara Hanedanı öncülüğünde, Kastilya Krallığı olarak birleşmiştir.

Bir sonraki yazımda Reconquista’nın kapanışını yapacak olan Kastilya Krallığı’ndan bahsedeceğim.

Kaynakça

1. Şeyban, Lütfi. Reconquista – Endülüs’te Müslüman Hıristiyan İlişkileri. İstanbul: İz Yayıncılık, 2016.
2. Youtube. “Reconquista – The Full History.” https://www.youtube.com/watch?v=o9UnQa0m8pQ
3. https://www.britannica.com/place/Leon-medieval-kingdom-Spain#ref235939
4. https://www.britannica.com/place/Spain/The-Visigothic-kingdom#ref587160
5. https://es.wikipedia.org/wiki/Fernando_I_de_León
6. https://www.britannica.com/biography/Ferdinand-I-king-of-Castile-and-Leon
7. https://www.britannica.com/biography/Alfonso-VI
8. https://es.wikipedia.org/wiki/Alfonso_VI_de_León
9. https://www.britannica.com/biography/Urraca
10. https://es.wikipedia.org/wiki/Urraca_I_de_León
11. https://en.wikipedia.org/wiki/Theresa,_Countess_of_Portugal

Resimler:

1. http://www.euroradialyouth2016.com/spain/Map-of-Spain.jpg
2. https://www.globalsecurity.org/jhtml/jframe.html#https://www.globalsecurity.org/military/world/europe/images/es-map-910.jpg|||History%20Map%20of%20Iberia%20-%20910
3. https://es.wikipedia.org/wiki/Fernán_González#/media/Archivo:Fernan-Gonzalez.-Rizzi.-Yus.jpg
4. https://es.wikipedia.org/wiki/Batalla_de_Simancas#/media/Archivo:RioSimancas.JPG
5. https://es.wikipedia.org/wiki/Fernando_I_de_León#/media/Archivo:Fernando_I,rey_de_Castilla_y_León(Museo_del_Prado).jpg
6. İspanya’da 1065’teki Krallar
   1. https://es.wikipedia.org/wiki/Sancho_II_de_Castilla#/media/Archivo:Sancho_II_de_Leão_e_Castela_-Compendio_de_crónicas_de_reyes(Biblioteca_Nacional_de_España).png
   2. https://es.wikipedia.org/wiki/Alfonso_VI_de_León#/media/Archivo:AlfonsoVI_of_Castile.jpg
   3. https://es.wikipedia.org/wiki/García_de_Galicia#/media/Archivo:Garcia_II_of_Galicia.jpg
7. https://es.wikipedia.org/wiki/García_de_Galicia#/media/Archivo:Europe-south-west-kingdoms.png
8. https://es.wikipedia.org/wiki/Alfonso_VI_de_León#/media/Archivo:Alfonso_VI_reconquista_Toledo.JPG
9. İç Savaşın Başlıca İsimleri
   1. https://es.wikipedia.org/wiki/Urraca_I_de_León#/media/Archivo:Urraca_I_de_León_(Ayuntamiento_de_León).jpg
   2. https://es.wikipedia.org/wiki/Alfonso_I_de_Aragón#/media/Archivo:Estatua_de_Alfonso_I_de_Aragón.jpg
   3. https://en.wikipedia.org/wiki/Theresa,Countess_of_Portugal#/media/File:Theresa_of_Portugal(1080-1130)_mini.jpg