Satrançta dünya şampiyonluğu unvan maçında şampiyonun rakibini belirleyecek oyuncu aynı yılın Mart ayında oynanan Adaylar Turnuvası ile belirleniyor. Çeşitli kalifikasyon aşamalarından geçmiş 8 oyuncunun çift turlu döner sistemde mücadele ettiği turnuva 2020 yılının Mart ayında pandeminin patlak verdiği dönemde ertelenen birçok spor etkinliğinin aksine Rusya’nın Yekaterinburg kentinde başlamış, ancak 7.turun ardından Rusya’nın diğer ülkelere uçuşları durdurmasıyla 26 Mart 2020 tarihinde durdurulmuştu. 2020 yılının Ekim ayında aynı şehirde devam etmesi planlanan turnuva pandeminin durumu nedeniyle 19 Nisan 2021 tarihine ertelenmişti. Turnuvanın ilk yarısı hakkındaki detaylar için:
Yekaterinburg’da 19 Nisan tarihinde devam eden turnuvanın 8.turunda turnuvanın favorilerinden Amerikalı büyükusta Fabiano Caruana’nın turnuvada liderliği paylaşan Fransız Maxime Vachier-Lagrave’a beyaz taşlarla tatsız bir sürprizi vardı! Henüz 3 ay önce Tata Steel Turnuvası’nda yine Caruana’ya karşı hezimete uğradığı Sicilya Savunması’nın Zehirli Piyon Varyantı’nı tekrar eden Lagrave’a karşı, 18. hamledeki açılış yeniliğiyle rakibini çok karışık bir konumda hazırlıksız yakalayan Amerikalı oyuncu, ulaşılan kaleye karşı at ve birer piyonlu finalde rakibine hata yaptırmayı başardı ve aldığı galibiyetle zirveye doğru önemli bir adım attı. Son ayların belki de en formda oyuncusu Giri’ye karşı beyaz taşlarla oynayan diğer lider Nepomniachtchi ise kısa bir beraberlikle Caruana ve Lagrave’ın yarım puan önünde liderlik koltuğuna oturdu. Turnuvanın en tecrübeli oyuncusu Grischuk, grubun zayıf halkası Alekseenko’ya karşı oyunortasında hafif üstün konum elde ettikten sonra şansını fazla zorlayınca genç oyuncu turnuvadaki ilk ve tek galibiyetini aldı ve Grischuk’un unvan maçı hayallerine önemli bir darbe vurdu. 9.turun tek galibiyeti ikinci yarının en büyük favorilerinden Giri’den Wang Hao’ya karşı rahat biçimde gelirken, turnuvanın ilk yarısında büyük hayal kırıklığı yaşayan Ding Liren, Lagrave’a karşı kazancı kaçırarak pratikte turnuvayı kazanma şansını sıfırlıyor, Fransız usta ise bir krizin eşiğinden dönüyordu. Alekseenko’yu siyah taşlarla elinden kaçıran Caruana’nın ise bu yarım puanı turnuvanın kalanında çok aradığını söylemek yanlış olmaz. Amerikalı oyuncu oyunu kazanmış olsa Nepomniachtchi ile puanlar eşitlenecek ve turnuva yeniden başlayacaktı.
10.turda vatandaşı Alekseenko’ya karşı tek taraflı bir oyunda galip gelen Nepo bitime 4 tur kala en yakın rakibiyle arasındaki puan farkını 1’e çıkarıyor ve bir anlamda Kasım ayında Dubai’de oynanacak unvan maçı için rezervasyonu yaptırıyordu. Turun diğer oyunlarında Ding’e karşı beyazlarla oyunun ilk safhalarından itibaren büyük riskler alan Caruana bunun karşılığını alamamasının yanında mağlubiyetten dönerken Giri’ye karşı açılıştan hafif bir üstünlük elde eden Lagrave, piyon önde olduğu bir ters renkli fil konumuna ulaşsa da bu üstünlük kazanca yetmiyor ve oyuncular puanları paylaşıyordu. Turnuvada herhangi bir iddiası kalmamış oyuncuların oyununda ise zaman sıkışmalarıyla ünlü Grischuk 11. hamlede 1 saat 12 dakika harcayarak kendi sınırlarını zorluyor, Wang Hao ise oyunortasında 2 taşa karşı vezirini feda etse de beraberlikten fazlasını elde edemiyordu. 11.turun merakla beklenen oyununda 1 puan farkla lider olan Nepo, Caruana’ya karşı beyaz taşlarla hiçbir riski olmayan Dört At Açılışı’nın İskoç devamyolunu oynayarak rahat bir beraberlik elde ederken Caruana’nın kazanmak adına hiçbir risk almamasının şaşırtıcı olduğunu söylemeliyim. Caruana’nın aksine kazanmak için risk almaya hazır görünen Giri ise beyaz taşlarla İspanyol Açılışı’nın Değişmeli Varyantı’nda ters kanatlara rok atılmış karışık bir konumda Ding Liren’e karşı dakik oyunuyla galip gelirken, Grischuk başından itibaren üstün oynadığı oyunda Lagrave’ın dirençli savunmasını yeniyor ve rakibinin şampiyonluk şansını mucizelere bırakıyordu.
Turnuvanın en kanlı ve seyir zevki yüksek turu olan 12.turda, 3.sıradaki Caruana kazanmak zorunda olduğu oyunda yarım puan önündeki Giri’ye karşı beyaz taşlarla alabileceği bütün riskleri alsa da, turnuvanın ikinci yarısının en formda oyuncusu Giri oyunortasında kontrolü ele alıyor ve aldığı galibiyetle nefesini Nepomniachtchi’nin ensesinde hissettiriyordu. Wang Hao’ya karşı siyah taşlarla beraberliğe razı bir biçimde oyuna başlayan lider Nepo ise belki de Giri’nin kazanç konuma geçmesinin de etkisiyle ölü berabere görünümlü konumu zorlamaya başlıyor ve mucizevi biçimde galip gelerek tek başına liderlik koltuğunda oturmaya devam ediyordu. Burada Wang Hao’nun turnuvaya gelirkenki isteksizliği ve son turlara girerkenki iddiasızlığının da etkisiyle altta olduğu ancak kazancın halen çaba gerektirdiği bir pozisyonda oyunu terk ettiğini düşünüyorum. Son 2 tura girerken 8 puanla lider olan Nepomniachtchi ve 7.5 puanla onu takip eden Giri arasında amansız bir şampiyonluk yarışı olacak gibi gözüküyordu (Burada aralarındaki oyunlarda olan üstünlüğünden dolayı puan eşitliğinde Nepomniachtchi’nin şampiyon olduğunu belirtelim). Ancak turnuvada bir iddiası kalmamasına rağmen 2 tur önce Lagrave’ı mağlup ederek vatandaşının şampiyonluk yolunu açan Grischuk, 13.turda bu kez Giri’yi beyaz taşlarla mağlup ediyor ve Lagrave’la berabere kalan Nepomniachtchi bitime bir tur kala Dubai’deki unvan maçının biletini alıyordu. Son turda profesyonel kariyerinin son maçına çıkan ve turnuvanın bitiminde emekliliğini açıklayan Wang Hao’yu mağlup eden Vachier-Lagrave 8 puanla 2.olurken, 7.5 puanlı Caruana ve Giri 3.lüğü paylaştı.
Öncelikle turnuvanın her iki yarısını da oldukça iyi oynayan Ian Nepomniachtchi’yi güçlü ve istikrarlı oyununun yanında sergilediği profesyonel yaklaşım için de tebrik etmek gerekiyor. Turnuvanın ilk turundan itibaren liderlik potasında olan ve ikinci yarının tamamını lider götüren Rus yıldızın turnuvayı haklı bir biçimde kazandığını düşünüyorum. Carlsen’le aynı yaşta olan ve küçük yaşlardan itibaren değişik seviyelerde şampiyonla mücadele eden, kendisine karşı klasik oyunlarda 4-1 üstünlüğü bulunan Nepo yaratıcı oyunu, kötü konumlarda rakibe sorun çıkarma yeteneği ve hızlı zaman kontrollerindeki kuvvetiyle Carlsen için en tehlikeli oyunculardan biri olarak göze çarpıyor. Görece zayıf yanı ise açılış hazırlığı olan Nepomniachtchi’nin, oyunun bu kısmı hiçbir zaman en güçlü yönü olmamış şampiyona karşı açılış sürprizi yaşamadığı ve rakibini iki ucu keskin, irrasyonel konumlara sürükleyebildiği takdirde unvanı kazanma şansının olduğunu düşünüyorum. Maçın favorisi olan Dünya şampiyonu Carlsen ise zirveye tırmanış döneminde imzası haline gelmiş olan riskten uzak ve oynanabilir konumlar elde edebildiği takdirde rakibine üstünlük kurma şansı iyice yükselecektir. Özetle, son 2 unvan maçının aksine oldukça keyifli bir maç izleyeceğimizi ve 14 oyun üzerinden oynanacak maçta eşitlik bozmalara gidilmeden Carlsen’in 7.5-5.5 gibi bir skorla galip geleceğini düşünüyorum.
- Görseller chess24.com dan alınmıştır.
