Merhaba Sevgili GazeteBilkent okurları. Kısa bir aradan sonra yeniden buradayım. 7/24 evde olup da nasıl bu kadar yoğun oluyoruz hiç anlayamasam da yetiştirilmesi gereken ödevler, çalışılması gereken sınavlar, yapılması gereken projelerden bir türlü nefes alamadık. Bütün bu bunaltıcı atmosferin arasından sıyrılıp sizlere her açıdan ilginizi çekebilecek bir gelişmeden bahsetmeye geldim. Kültür-sanatla yakından alakalı olan film sektörünün bilime ışık tutabileceğini düşünmüş müydünüz hiç? İşte bugünkü yazım tam olarak bilim ve kültür-sanat arasındaki bu paralel ilişkinin altını çizecek türden.
Star Wars yani Yıldız Savaşları filmini artık bilmeyen yoktur diye düşünüyorum. Singapur Ulusal Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, hepimizin yakından bildiği ve sevdiği Star Wars filminden ilham alarak bir çalışma yürütmüş ve elektronik yapay bir deri geliştirmiş. Bu deri, protez kullanan kişiler için dokunma hissini yeniden yaratabilme düşüncesinden ortaya çıkmış. Bilim insanlarının yaptıkları açıklamaya göre; protezli kişilerin dokundukları nesneleri hissedebilmeleri ve sıcaklığı ve ağrıyı algılayabilmeleri amacını taşıyan bu yenilikçi çalışma, tamamen Star Wars filminden esinlenilerek yürütülmüş. Yani kültür ve sanat, bilimin bu bağlamda öncüsü olmuş ve böylelikle her iki alanın harmanlanmasıyla insanlık adına çok faydalı ve bir o kadar da ilgi çekici bir proje ortaya çıkmış.
Geliştirilen elektronik derinin ismi ACES, yani İngilizcesi Asynchronous Coded Electronic Skin ve Türkçesi Asenkron Kodlu Elektronik Deri. Bu deriyi gerçek bir insan derisine yaklaştıran nokta, her bir santimetrekaresinde yüzlerce minik sensör bulunması sayesinde 20-30 farklı yüzey dokusunu algılayabilmesi ve böylelikle yüzey ısısı, yüzey sıcaklığı, acı gibi hislerin algılanabilmesini mümkün kılması. Asıl şaşırtıcı nokta ise; bu sensörler sayesinde dokunulan nesne hakkındaki bilginin beyne iletilmesinin, insan sinir sisteminden bin kat daha hızlı olması. Yani insan derisinden çok daha hızlı algılıyor ve bin kat daha duyarlı. Böylelikle aslında protez kullanmasından ötürü dokunma duyusundan yoksun olan insanlara bu duyunun yeniden kazandırılabilmesi için üretilen bu elektronik yapay derinin, gerçeğinden bile daha başarılı şekilde işleyen özelliklerinin olduğunu söyleyebilmek mümkün. 20-30 farklı dokuyu tanıyabilen bu yapay deri, engelli insanların okuma yazmasında kullanılan Braille harflerini de yüzde 90’ın üzerinde doğru okuyabiliyormuş. Böylece protez cihaz kullanıcılarının da hissetmesi için devrim niteliğinde bir yenilik getirilmiş.
Ben bu çalışmayı ilk duyduğumda hem çok şaşırmış hem de hayranlık duymuştum. Öyle ki, sahip olduğu engelden ötürü dokunma duyusundan; tuttuğu eli, dokunduğu yüzeyi, yanındaki nesneyi hissetmekten yoksun olan insanların da aslında bu hisse ihtiyacı olduğu düşünülerek harekete geçilmiş olması beni en etkileyen noktalardan biriydi. Projeye Star Wars filminden esinlenilerek başlanılması da insan ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için yalnızca bilimin sınırları içerisinde kalmanın zorunlu olmadığını gösteriyor bana göre. Bu tür umut verici ve sevindirici gelişmeleri daha da sık duymak dileğiyle. Hepinize sağlıklı ve huzurlu bir gün diliyorum.
